(THVL) Hoa anh đào

Mỗi năm, cứ vào mùa xuân, tại Nhật Bản, hoa anh đào lại đua nhau khoe sắc rực rỡ trên khắp các tán cây. Hiện nay, người ta ước tính có trên 300 chủng loại hoa anh đào có mặt trên khắp lãnh thổ Nhật Bản. Trong đó, hoa anh đào có màu trắng phớt hồng chiếm số lượng nhiều nhất, khoảng 80%.

Khi thời tiết bắt đầu ấm lên là thời điểm hoa anh đào nở. Hoa nở tuần tự theo khu vực địa lí. Đầu tiên, là ở miền Nam Nhật Bản, nơi có khí hậu ấm hơn, sau đó lan dần sang các vùng khác ở miền Bắc.

Vào mùa hoa anh đào, các phương tiện truyền thông ở Nhật liên tục cập nhật tin tức mới nhất từ Cục Khí tượng về những nơi hoa anh đào sắp nở. Bản tin có tên gọi Sakurazensen, tạm dịch là “Bản tin dự báo hoa nở”. Đây là bản tin rất được công chúng quan tâm. Sakurazensen có nhiệm vụ dự báo thời gian hoa anh đào nở trên khắp nước Nhật trước 1 đến 2 tuần. Dựa vào thông tin này, người dân có thể lên kế hoạch đi ngắm hoa anh đào, thường thì họ tổ chức cả những buổi tiệc ngắm hoa bên dưới các tán cây.

Tại Nhật Bản, mỗi vùng, miền đều sở hữu một chủng loại hoa anh đào khác nhau.

Đặc trưng của hoa anh đào Ryukyu Kanhi-zakura là cây trên núi cao nở hoa trước, sau đó, lan dần đến những cây ở chân núi. Hoa Kanhi-zakura có màu hồng đậm, hoa có hình dáng giống như chiếc chuông và nở thành từng chùm.

Vào tháng 2, tại Honshu, hòn đảo lớn nhất của Nhật, tọa lạc ở phía Nam, hoa anh đào bắt đầu khoe sắc. Dọc theo hai bên bờ sông Kawazu thuộc tỉnh Shizuoka, hoa anh đào Kawazu-zakura tạo thành một bức tranh hoa diễm lệ. Hoa Kawazu-zakura có màu hồng, cánh hoa lớn được phát hiện lần đầu tiên cách đây khoảng 50 năm ở Shinshyu. Hoa nở kéo dài khoảng 1 tháng từ đầu tháng 2 đến đầu tháng 3.

Hoa anh đào Kawazu-zakura

Ngôi đền Kotohiragu, thuộc tỉnh Kagawa trên đảo Shikoku, ngay từ thời Edo, nơi đây đã nổi tiếng với danh thắng hoa anh đào. Đến mùa hoa nở, quang cảnh trong sân đền mang một sắc thái khó tả khi gần 3.000 gốc hoa anh đào đua nhau khoe sắc. Hoa đào ở đây có tên gọi Kotohira, đặt theo tên của vùng đất này. Điểm đặc trưng của hoa đào Kotohira là màu sắc phớt hồng khi mới nở và chuyển sang màu trắng tinh khiết khi nở rộ.

Hoa anh đào Kotohira

Cây hoa đào Shidare-zakura còn có một tên gọi khác là “hoa anh đào liễu rủ”, nhánh cây thon, dài, mỏng manh, kết đầy hoa buông mình tựa như nhành liễu. Vào ban đêm, trong những ngày hoa nở, người ta thắp đèn dưới gốc cây, ánh sáng kết hợp cùng màu sắc của hoa tạo nên bức tranh thiên nhiên đẹp mắt, lôi cuốn rất nhiều khách tham quan.

Hoa anh đào liễu rủ

Yoshino được xem là trung tâm của loài hoa anh đào Yamazakura. Có khoảng 30.000 gốc anh đào loại này mọc trải dài dọc theo sườn núi. Điểm đặc biệt của hoa Yamazakura là những chùm hoa anh đào trắng nở xen kẽ giữa những tán lá đỏ. Hoa Yamazakura được trồng thành 4 khu rừng nhỏ ở những độ cao khác nhau trên sườn núi vì vậy, chúng sẽ thi nhau nở trong các thời điểm khác nhau của mùa xuân. Vào mùa hoa nở, toàn bộ vùng núi Yoshino như được trải thảm hoa.

Hoa anh đào Yamazakura nở xen kẽ giữa những tán lá đỏ

Cây anh đào Usuzumi-zakura được đánh giá là một trong những cây anh đào có tuổi thọ cao nhất tại Nhật Bản. Tuổi thọ của nó khoảng 1500 năm tuổi. Điểm đặc trưng của hoa Usuzumi-zakura là cánh hoa màu trắng hơi dày, nhụy hoa màu nâu nhạt.

Usuzumi-zakura

Tháng 5, bản tin Sakurazensen tiếp tục dự báo về thời điểm hoa nở ở cực Bắc Nhật Bản, trong đó có Hokkaido. Hoa Hayazaki và Osozaki là những loại hoa anh đào đặc trưng của miền Bắc.

Hoa anh đào đã trở nên thân thiết với người dân Nhật Bản từ nhiều thế kỉ nay. Đến mùa hoa nở, rất nhiều người cố gắng sắp xếp công việc, thời gian, náo nức tham gia lễ hội ngắm hoa đào. Thường thì họ đi theo từng nhóm, có thể đi cùng gia đình, người thân hoặc bạn bè, mọi người tụ tập dưới tán cây anh đào, vui vẻ dùng thức ăn, uống rượu sake trong lúc ngắm hoa

.

Đến mùa hoa nở, rất nhiều người cố gắng sắp xếp công việc, thời gian, náo nức tham gia lễ hội ngắm hoa đào

Từ xa xưa, thợ thủ công ở Nhật đã tận dụng gỗ anh đào để phục vụ cho cuộc sống hàng ngày. Họ dùng gỗ anh đào làm đồ gia dụng như tủ, bàn ghế hoặc những vật dụng trang trí nội thất khác.

Gỗ anh đào có ưu điểm là chắc, cứng và rất tốt. Người ta thường dùng loại gỗ này để tạo ra những sản phẩm đồ gỗ cao cấp có giá trị. Ngay cả phần vỏ ngoài của thân cây cũng được tận dụng.

Sau khi tách vỏ ra khỏi thân cây, người thợ dùng dao cạo nhẵn phần vỏ ngoài xù xì. Khi vỏ cây đã trơn láng họ bắt đầu dùng thanh kim loại sắc nhọn cắt vỏ ra thành nhiều sợi dài và mảnh giống như dây buộc. Những sợi dây làm từ vỏ cây anh đào được sử dụng để quấn xung quanh ống tre tạo thành ống sáo Ryuteki, một loại nhạc cụ truyền thống của người Nhật. Với đặc tính chắc và dẻo dai, vỏ cây anh đào rất thích hợp để trang trí, giúp kéo dài tuổi thọ của vật dụng. Ngoài ra, hình dáng hoa anh đào cũng được sáng tạo thành nhiều mẫu hoa văn trang trí trên các vật dụng hàng ngày.

Đối với người Nhật, anh đào là loài hoa rất đặc biệt, hình ảnh của nó hiện diện trong tất cả hoạt động thường nhật góp phần tạo nên màu sắc sinh động của cuộc sống. Từ thời cổ đại, mỗi khi mùa xuân về, người Nhật rất thích tổ chức các cuộc dã ngoại trên núi để thưởng thức nhiều loài hoa nở, ca hát và ngâm thơ. Lúc này, hoa anh đào vẫn chưa được chú ý.

Đến thời Nara cách nay khoảng 1300 năm, hoa mơ trở thành loài hoa được yêu thích nhất. Hoa mơ có nguồn gốc từ Trung Quốc được các sứ giả Nhật Bản mang về nước phổ biến. Vào thời điểm này, vẻ đẹp của hoa mơ là đề tài chủ đạo trong thơ ca Nhật Bản.

Sau đó, đến thời Heian, tập quán ngắm hoa nở phát triển mạnh trong tầng lớp quí tộc. Cũng trong thời kì này, văn hóa võ sĩ đạo dần hình thành và trở nên cực thịnh, hoa anh đào được dùng làm hình ảnh tượng trưng cho tinh thần người võ sĩ. Và cũng từ đó, hoa anh đào bắt đầu xuất hiện nhiều trong thơ ca mùa xuân của Nhật Bản bên cạnh những bài thơ về hoa mơ. Hoa anh đào đã tạo nên sự thay đổi trong văn hóa Nhật.

Hoạt động văn hóa nổi tiếng của người Nhật gắn liền với hoa anh đào là lễ hội ngắm hoa hay còn được gọi là “hanami”. “Hana” nghĩa là hoa và “mi” là nhìn, ngắm.

Cách nay khoảng 400 năm, chùa Daigoji ở cố đô Kyoto là một trong những nơi diễn ra lễ hội hanami long trọng ở Nhật. Tướng quân Toyotomi Hideyoshi, người đã mang lại sự thay đổi lớn trong lĩnh vực chính trị của Nhật Bản và cũng là người rất say mê ngắm hoa đào. Tướng quân Hideyoshi đã ra lệnh tuyển chọn 700 cây hoa anh đào ở những vùng lân cận mang đến trồng tại chùa Daigoji nhằm phục vụ cho sở thích ngắm hoa của ông.

Hideyoshi thường xuyên chủ trì các lễ hội ngắm hoa tại chùa Daigoji với sự tham dự của khoảng 1300 người. Cho đến nay, vào dịp xuân về hàng năm, chùa Daigoji lại tổ chức lễ ngắm hoa đào và tái hiện hình ảnh ngày xưa của tướng quân Hideyoshi.

Vào đầu thế kỉ XVIII thuộc thời kì Edo, Nhật Bản hoàn toàn không có những điểm ngắm hoa anh đào tập trung và qui cũ. Người dân Edo tự định ra nhiều nơi để tổ chức lễ hội ngắm hoa đào. Vì vậy, chính quyền đã quyết định thành lập công viên Asukayama trong nổ lực tạo ra một khu vui chơi cố định cho người dân. Tướng quân thứ 8 của dòng họ Tokugawa là Tokugawa Yoshimune là người chủ trì dự án này. Yoshimune đã ra lệnh trồng 270 cây anh đào tại công viên. Asukayama là một trong những công viên đầu tiên tại Nhật.

Vào giữa cuối thế kỉ XIX, giai đoạn sắp chấm dứt thời kì Edo đã xảy ra một sự cải biến lớn trong lịch sử phát triển của hoa anh đào. Đó là sự xuất hiện của giống hoa anh đào Somei-yoshino, loại hoa cánh đơn. Hoa có 5 cánh màu trắng tinh khiết, rất đẹp. Trước khi được trồng rộng rãi, hoa anh đào Somei-yoshino là thành quả trong một thời gian dài lao động miệt mài của những người thợ làm vườn thời Edo. Hoa anh đào Somei-yoshino là sản phẩm lai ghép do các nghệ nhân làm vườn ở Somei thực hiện.

Hoa đào Somei-yoshino

Ban đầu, họ đặt tên hoa là Yoshinozakura. Thế nhưng, đã có một vùng hoa anh đào rất nổi tiếng mang tên Yoshino, nên để tránh nhầm lẫn với anh đào vùng Yoshino, người ta đổi tên hoa thành Somei-yoshino. Đây là một trong những loài hoa anh đào nổi tiếng nhất Nhật Bản. Thời gian tính từ khi hoa Somei-yoshino nở và rụng chỉ kéo dài trong một tuần trước khi những chồi non bắt đầu nảy lộc. Người Nhật dành tình cảm đặc biệt với hoa Somei-yoshino không chỉ vì vẻ đẹp thanh cao của nó mà bởi đặc tính hoa lìa cành khi cánh hoa vẫn còn tươi thắm.

Hoa anh đào là tượng trưng cho nước Nhật. Những cánh hoa tươi thắm lìa cành tung bay trong gió là hiện thân của tinh thần người võ sĩ biết chết một cách cao đẹp. Điều đó có nghĩa là khi người võ sĩ khi đối mặt với hiểm nguy, anh ta không run sợ trước cái chết bởi vì giống như hoa anh đào, anh ta sẽ tự đâm mình và gục xuống không ngần ngại hay suy nghĩ.

Thanh Tâm