Nhà bùn độc đáo của người Kassena

Tại đất nước Tây phi Burkina Faso, những ngôi nhà đắp bằng bùn và được trang trí công phu bằng những họa tiết và hình vẽ độc đáo là nét truyền thống văn hóa cổ của người Kassena

Chung biên giới với Ghana, Burkina Faso là một trong những đất nước nghèo nhất thế giới và ít được biết đến. Phía nam nước này có ngôi làng  Tiébélé, nơi cư trú của người Kassena, một dân tộc đã định cư ở đây từ thế kỷ 15 và nổi tiếng với truyền thống xây nhà theo lối kiến trúc Gourounsi độc đáo.

Những ngôi nhà ở đây được xây dựng bằng một loại hỗn hợp bùn đặc biệt và các bức tường được trang trí cực công phu với các họa tiết và hình vẽ tuyệt đẹp, trở thành di sản văn hóa độc đáo của quốc gia. Từ thế kỷ 16, công việc trang trí các bức tường của ngôi nhà được xem là sứ mệnh và trọng trách của người phụ nữ trong làng.

Người Kassena xây nhà bằng các nguyên vật liệu có sẵn như đất, gỗ và rơm. Đất được trộn với rơm và phân bò được dấp nước để trở thành một loại vật liệu xây dựng có độ dẻo dai hoàn hảo.

Với mục đích dựng nhà như một pháo đài tự vệ chống lại khí hậu khắc nghiệt và các kẻ thù, người dân làng Tiébélé xây các bức tường có độ dày tầm 0,3 m, không có cửa sổ mà chỉ có vài lỗ nhỏ để ánh sáng lọt vào vừa đủ. Cửa chính chỉ cao tầm 0,6 m để gây khó dễ cho kẻ thù và che chắn ánh sáng mặt trời chói lọi, khắc nghiệt.

Trong quá trình xây nhà, phụ nữ Kassena trang trí các bức tường bằng các bức bích hoạt với bùn màu và phấn trắng. Các họa tiết, biểu tượng và hình vẽ gần gũi với cuộc sống hàng ngày hoặc có nguồn gốc tôn giáo, tín ngưỡng. Cuối cùng, sau một lớp đánh bóng bằng một loại đá đặc biệt, các bức tường hoàn thiện được phủ một lớp véc-ni tự nhiên chế từ quả của cây néré, một cây họ đậu Tây Phi đun sôi. Như vậy, ngôi nhà của người Kassena đã đủ sức chống chọi với mưa gió và nắng gắt khắc nghiệt của vùng Tây phi.

Khám phá lối kiến trúc nhà truyền thống độc đáo của người Kassena, Burkina Faso, Tây Phi trong chùm ảnh dưới đây:

Nhà được xây bằng hỗn hợp bùn được trộn từ đất, rơm và phân bò, có độ dẻo quánh đặc biệt.

Các bức tường được bàn tay khéo léo của người phụ nữ trong gia đình trang trí công phu....

với nhiều hình vẽ độc đáo, gần gũi với đời sống,

cũng như các họa tiết đơn giản.

Những ngôi nhà như thế này chính là di sản văn hóa quý giá, lưu giữ truyền thống cổ xưa của người Kassena ở Burkina Faso.

PHƯƠNG ĐĂNG

Theo Infonet

Tộc người đắp nhà bằng bùn và phân bò

Ngôi làng nhỏ Tiébélé khiến nhiều du khách ngưỡng mộ khi tự tay xây, đắp những ngôi nhà bằng bùn đất và được trang trí tỉ mỉ.

Tiébélé rộng khoảng 1,2 ha tọa lạc tại miền Nam Burkina Faso - một vùng đất ở Tây Phi gần biên giới Ghana. Ngôi làng này là nơi trú ngụ của người Kassena. Làng Tiébélé được biết đến bởi những ngôi nhà đắp bằng bùn và trang trí công phu, theo kiến trúc kiểu Gourounsi. Những bức tường còn được trang trí bằng hình họa và hình học phức tạp, khiến chúng như tác phẩm hội họa đẹp mắt.

Làng Tiébélé ở miền Nam Burkina Faso, với những ngôi nhà bằng đất sét được trang trí đẹp mắt.

Bộ lạc Kassena là một trong những nhóm dân tộc cổ nhất sinh sống ở ngôi làng Tiébélé từ thế kỷ thứ 15. Ngôi làng được coi là một trong những nơi nghèo nhất trên thế giới và cả làng sống khá cô lập trên một ngọn đồi, xung quanh nhìn ra thảo nguyên Tây Phi. Làng có tường bao quanh, bên trong gồm nhiều ngôi nhà nhỏ xây nối tiếp nhau theo hình vòng cung và mỗi ngôi được coi là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, sáng tạo.

Một số tòa nhà được bao phủ bằng những bức tường đất sét trang trí kiểu hoàng gia để phân biệt với nhà của dân thường. Tuy nhiên, một số căn nhà thực sự nổi bật tại đây lại là lăng mộ chôn cất người chết.

Một góc du lịch miễn phí của ngôi làng, bộ tộc sống khá cô lập và đóng cửa với thế giới bên ngoài.

Tộc người Kassena xây dựng nhà bằng những vật liệu có sẵn như đất, gỗ và rơm. Nhưng để tạo nên nguyên liệu xây nhà tốt, họ đã nghĩ ra trộn hỗn hợp đất, rơm, phân bò với nước để tạo nên nguyên liệu dẻo dễ dàng đắp trên bề mặt thẳng đứng. Những ngôi nhà này tường được xây dày khoảng 30 cm để chống chọi với thời tiết khắc nghiệt và kẻ thù. Nhà không hề có cửa sổ ngoại trừ một hay hai lỗ nhỏ chỉ đủ cho ánh sáng lọt vào. Cửa ra vào cũng chỉ cao khoảng 60 cm để che ánh sáng mặt trời và gây khó khăn cho kẻ thù muốn tấn công.

Những người phụ nữ có nhiệm vụ trang trí tường nhà bằng bùn tẩm màu hoặc phấn trắng. Họ thường vẽ lên tường hình ảnh về đời sống sinh hoạt hoặc các biểu tượng tôn giáo của người Kassena. Sau khi tường được trang trí, ngôi nhà được quét lại bằng một loại sơn mài tự nhiên được làm từ đậu Néré luộc kết hợp với cây keo gai châu Phi. Những việc này phải được hoàn thành trước mùa mưa để tường không bị xói mòi.

Thực phẩm khô được treo ở lối vào.

Ngôi nhà được sơn trang trí bằng những hình học, ký hiệu và biểu tượng.

Thảo Nguyên (Theo myweku.com)

Nhà xây bằng phân bò "độc và đẹp" của bộ tộc Tây Phi

Theo cư dân bộ tộc Kassena, phân bò là một loại vật liệu xây dựng có độ kết dính và dẻo dai hoàn hảo.

Tại miền Nam Burkina Faso - một vùng đất ở Tây Phi gần biên giới Ghana tọa lạc ngôi làng nhỏ với tên gọi Tiébélé. Ngôi làng có diện tích khoảng 1,2 ha này là nơi cư trú của những người dân bộ tộc Kassena - một trong những nhóm dân tộc cổ định cư ở vùng biên giới Burkina Faso vào thế kỷ thứ XV.

Ngôi làng này còn được biết đến rộng rãi với kiểu kiến trúc Gourounsi cùng các họa tiết "ngoài hành tinh", được tô điểm bằng những bức tường dài được trang trí công phu, đẹp mắt. Độc đáo hơn, những bức tường này được tạo thành từ bùn đất, phân bò...

Vì ở vùng biên giới, lại nằm trên một ngọn đồi nên cuộc sống của những cư dân bộ tộc Kassena khá cô lập. Những ngôi nhà nhỏ của cư dân nơi đây xây nối tiếp nhau theo hình vòng cung, mỗi ngôi nhà lại được trang trí khác nhau, vô cùng độc đáo. Phía ngoài cùng là một dãy tường chạy bao quanh tất cả, xung quanh là hoang mạc châu Phi.  

Hình ảnh những ngôi nhà truyền thống được trang trí bằng nhiều hình học, biểu tượng.

Cư dân bộ tộc Kassena cho rằng, việc trang trí lên bức tường nhà là điều vô cùng quan trọng, không thể thiếu trong đời sống của họ. Không biết từ bao giờ nhưng hậu duệ của những người Kassena ngày nay đều coi việc trang trí tường nhà là điều thiêng liêng. 

Đến thế kỷ XVI, công việc trang trí các bức tường của ngôi nhà được xem là sứ mệnh và trọng trách của người phụ nữ trong bộ tộc.

Không phân biệt già, trẻ, gái, trai... tất cả cư dân Kassena đều vui vẻ cùng nhau dựng nhà. Thông thường, tộc người này xây nhà bằng những vật liệu có sẵn như rơm, đất, gỗ... Đất sẽ được trộn với rơm và phân bò làm chất kết dính để có thể tạo ra hỗn hợp trát lên bất cứ mặt phẳng dựng đứng nào. 

Người Kassena cho rằng, phân bò là một loại vật liệu xây dựng có độ kết dính và dẻo dai hoàn hảo. Chất này khi kết hợp với rơm sẽ tạo ra hỗn hợp sệt, bám chắc rất tốt.

Với tâm lý sẵn sàng chống chọi lại thiên nhiên khắc nghiệt và sự tấn công của thú dữ, những ngôi nhà của người Kassena được xây dựng lên vô cùng kiên cố. Mỗi bức tường bao quanh nhà dày tới 0,3m.

Cửa vào những ngôi nhà này thường rất nhỏ, cao khoảng 0,6m.

Nhà không hề có cửa sổ ngoại trừ 1 - 2 lỗ nhỏ đủ cho ánh sáng lọt vào. Không những thế, cửa ra vào của căn nhà cũng chỉ cao 0,6m - đủ để che ánh nắng Mặt trời khắc nghiệt và chủ yếu gây khó khăn cho kẻ thù. 

Sau khi dựng xong, những người phụ nữ sẽ bắt tay vào việc trang hoàng nhà cửa. Đầu tiên, họ sẽ trang trí nhà bằng hỗn hợp bùn tẩm màu hoặc phấn trắng. Những họa tiết, biểu tượng, hình vẽ trên tường của ngôi nhà gần gũi với đời sống hàng ngày. 

Hoàn thành phần trang trí tường, họ tiếp tục đánh bóng bức tường bằng những viên đá một cách tỉ mẩn. Mỗi màu khác nhau trên tường được đánh bóng riêng để tránh bị nhòe màu sang nhau.

Hình ảnh những người phụ nữ đang tỉ mẩn trang trí cho ngôi nhà của họ.

Cuối cùng, phủ ra ngoài bức tường được đánh bóng là một lớp dầu tự nhiên được chế từ quả cây nere - cây họ đậu Tây Phi. Tuy nhiên, cư dân bộ tộc này cũng nói rằng, khâu phủ lớp dầu cuối cùng lên ngôi nhà vô cùng quan trọng, nó quyết định độ vững bền của cả ngôi nhà, do đó, họ sẽ luôn hoàn thành trước mùa mưa để không bị trôi đi lớp dầu đặc biệt này. 

Giờ đây, ngôi nhà của người Kassena đã hoàn toàn đủ sức chống chọi với mưa gió, nắng gắt của vùng Tây Phi. 

Một số tòa nhà được bao phủ bằng những bức tường trang trí kiểu hoàng gia để phân biệt với nhà của dân thường. Tuy nhiên, ít ai ngờ, những căn nhà thực sự nổi bật tại đây lại là khu "lăng mộ" chôn cất người chết. Theo quan niệm của người Kassena, một ngôi nhà đẹp, được trang hoàng lộng lẫy sẽ giúp cho người quá cố cảm thấy thoải mái. 

* Bài viết sử dụng tư liệu tham khảo từ các nguồn: Gateway Africa, Caravan Serai...

 

Theo

 G.P / Pháp Luật Xã Hội