Vùng đất "tỏa sáng" giữa mây trời Afghanistan

Vùng đất này từng là cột mốc trên con đường tơ lụa với những bức tượng Phật khổng lồ...

"Bamiyan" trong tiếng Afghanistan có nghĩa là “Nơi tỏa sáng” và quả thật, thời xa xưa, thị trấn nhỏ ở Afghanistan này từng là cột mốc cho những thương nhân trên con đường tơ lụa huyền thoại. 

Chúng ta cùng vén màn sương mù bao phủ những dãy núi để đến thăm vùng đất Bamiyan xa xôi, bí ẩn.

Trải qua một quá khứ dài lâu, Bamiyan là một địa danh khá mâu thuẫn. Nó có những chốn thiền yên tĩnh, thanh tịnh, nhưng nơi đây cũng từng chứng kiến những thảm cảnh, bạo lực… 

---

Mặc dù vài nơi trong Bamiyan đang hướng tới hiện đại hóa, nhưng đa phần vẫn chìm trong một không gian cổ kính, đầy màu sắc tôn giáo. Không có điện và đường ống nước ở đây, chỉ có ánh sáng từ Mặt trời, lửa và nước từ suối nguồn thiên nhiên.

---

Dãy núi Hindu Kush được mệnh danh là “xương sống của Afghanistan”, trải dài 800km, dọc theo lãnh thổ, tới tận miền Bắc Pakistan, giáp với dãy Himalaya huyền thoại là một trong những cảnh quan kỳ vĩ của Bamiyan. 

Đỉnh cao nhất của dãy, cao tới 7.708m và cùng với đó là các kiểu văn hóa đa dạng trải dài từ Đông sang Tây.

---

Ban đầu, dãy núi không có tên là Hindu Kush mà là Hindu Killer (Kẻ giết những người Hindu), liên quan tới một câu chuyện cổ xưa ở vùng đất này. 

---

Thời xa xưa, các nô lệ Ấn Độ đã bị vận chuyển tới Trung Á thông qua những dãy núi lớn ở Bamiyan. Điều kiện khí hậu khắc nghiệt khiến họ khó có thể bảo toàn mạng sống.

---

Khí hậu khắc nghiệt ảnh hưởng xấu tới cuộc sống của người dân tại Bamiyan. Không khí khô và lạnh đến tê người vào mùa đông, kéo dài tới nửa năm. 

Trong những tháng xuân, người dân thu hoạch hoa màu, lúa mì nhưng họ cũng thường xuyên mất trắng cả mùa vụ do thời tiết xấu.

---

Người dân Bamiyan đa phần thuộc bộ tộc Hazara. Nguồn gốc của họ chưa được xác minh nhưng rất nhiều người cho rằng, họ chính là hậu duệ của người Mông Cổ từng đi qua khu vực này. Số khác lại cho rằng, họ là những người lai Thổ Nhĩ Kỳ.

---

Với khách du lịch, Bamiyan nổi tiếng vì 2 pho tượng Phật khổng lồ (cao 53m và 38m) tạc vào vách đá nơi đây một thời. 

Pho tượng lớn nhất cao tới 53m và là bức tượng lớn nhất thế giới vào thời điểm nó ra đời, khoảng năm 507 đến 551.

---

Ngược dòng lịch sử, Afghanistan là trung tâm Phật giáo phát triển rực rỡ vào đầu công nguyên nhờ công đức hoằng pháp của Đại đế Asoka (A Dục vương) ở thế kỷ thứ III TCN. 

Các vị cao tăng Phật giáo thường tháp tùng các đoàn buôn để truyền đạo ở các vùng đất mới bằng con đường tơ lụa. 

---

Họ thường dừng chân nghỉ ngơi ở thung lũng Bamiyan xinh đẹp, lâu ngày nơi đây trở thành trung tâm truyền bá Phật pháp, và hai tượng Phật cao nhất thế giới cũng được tạo ra vào đầu thời điểm này. 

Ngay cả một số bậc Tổ sư, sử luận nổi tiếng trong lịch sử Phật giáo cũng xuất hiện từ nơi này. 

---

Đến thế kỷ thứ VII, Hồi giáo tràn vào Afghanistan, đạo Phật có nguy cơ bị thôn tính, các vị cao tăng từ từ rời bỏ Bamiyan. Phật giáo nơi đây mất dần vị thế, còn chăng chỉ còn là những chùa chiền và tượng Phật. 

Theo thời gian, chùa chiền bị phá hủy, chiếm lấy, tượng pháp bị mất dần. Hai tượng Phật được chạm vào vách núi nên may mắn còn tồn tại hơn 1.500 năm. 

Tuy nhiên, những bức tượng này đã bị những phần tử Hồi giáo cực đoan Taliban phá hủy, chỉ còn lại những tàn tích đổ nát. 

---

Một dự án phục hồi những bức tượng Phật khổng lồ đã được UNESCO thông qua và hy vọng không lâu nữa, chúng ta sẽ một lần nữa được chiêm ngưỡng những kiệt tác nghệ thuật hùng vĩ ấy.

Sơn Hải - Theo MASK