20 di sản văn hóa thế giới mới

TTO - Trong danh sách 26 di sản thế giới mới được UNESCO công nhận năm 2012, ngoài 5 di sản thiên nhiên và một di sản kết hợp cả hai yếu tố, có đến 20 di sản văn hóa.

Mời các bạn chiêm ngưỡng những bức ảnh đẹp tuyệt của các di sản văn hóa mới được công nhận này.

Di sản khảo cổ tại thung lũng Lenggong, Malaysia

Nằm trong thung lũng Lenggong xanh tươi, bao gồm bốn địa điểm khảo cổ trong hai cụm có niên đại gần hai triệu năm. Đây là một trong những di chỉ lâu đời nhất trên thế giới ghi lại dấu ấn của con người thuở sơ khai và là di chỉ cổ nhất ở ngoài châu Phi.

Số lượng các hang động được tìm thấy với các công cụ đồ đá cho thấy bằng chứng về một quần thể dân số tương đối đông sống định canh định cư trải qua các thời kỳ đồ đá cũ, đồ đá mới và kim khí.

Phong cảnh nông thôn tỉnh Bassari, Senegal

Gồm ba khu vực địa lý: vùng Salémata ở Bassari, vùng Bandafassi ở Bedik và Dindéfello ở Fula - khu vực đều nằm ở phía đông nam của Senegal với những đặc điểm hình thái đặc trưng. Cảnh quan Bassari ấn tượng với ruộng bậc thang, xen kẽ với các thôn, bản và địa điểm khảo cổ.

Các khu làng ở Bediks được hình thành bởi các xóm san sát túp lều mái lá. Trong nhiều thế kỷ liên tiếp, các dân tộc tại ba vùng này đã phát triển nền văn hóa đặc sắc và gây dựng được môi trường sống cộng sinh với tự nhiên xung quanh họ.

Nơi sinh của Chúa Jesus, nhà thờ tại Bethlehem, Palestin

Cách Jerusalem khoảng 10km, đã được xác định là nơi sinh của Chúa Jesus ngay từ thế kỷ thứ 2 sau Công nguyên, di sản ngày nay còn gồm nhiều nhà thờ với các tháp chuông cổ kính, vườn cảnh và một con đường hành hương.

Lần đầu tiên vào tháng 10-2011, Palestin trở thành thành viên chính thức của UNESCO dù gặp sự phản đối của Israel và Mỹ.

Thành phố vùng biên Elvas, Bồ Đào Nha và pháo đài

Pháo đài, tường thành kiên cố đã giữ nguyên vẹn thành phố Elvas từ thế kỉ 17 đến thế kỉ 19.

Ngôi mộ Gonbad-e Quẽbus, Iran

Ngôi mộ cao 53m xây từ năm 1006 sau Công nguyên, nằm ở khu phế tích Jorjan cạnh sông Gorgan phía đông bắc Iran là bằng chứng về sự trao đổi, giao lưu văn hóa giữa Trung Á và nền văn minh cổ đại Iran.

Phong cảnh Grand Pré, Canada

Nằm trong lòng chảo Minas tại miền nam bang Nova Scotia, cảnh quan của vùng đầm lầy và khảo cổ Grand Pré lưu giữ bằng chứng quá trình phát triển nông nghiệp qua hệ thống đê điều và cống gỗ aboiteau, do người Acadians khởi xướng từ thế kỷ 17 và tiếp tục được cư dân ngày nay kế thừa.

Hơn 1.300 ha tại Grand Pré là một ví dụ đặc biệt về sự thích nghi của những người định cư châu Âu đầu tiên với các điều kiện của Mỹ bờ biển Bắc Đại Tây Dương.

Nhà hát opera ở Bayreuth, CHLB Đức

Tuyệt tác kiến trúc theo phong cách Baroc, xây dựng trong thời gian 1745-1750, trang trí nội thất bằng gỗ quý và tranh sơn dầu, là không gian tuyệt đỉnh để thưởng thức các vở opera cùng dàn nhạc không cần hệ thống tăng âm hiện đại.

Thánh đường Masjed-e Jāmé of Isfahan, Iran

Nằm tại trung tâm văn hóa lịch sử Isfahan của Iran, quần thể kiến trúc rộng trên 20.000m² có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến phong cách kiến trúc Hồi giáo. Các mái vòm kiểu hai nửa vỏ sò đã truyền cảm hứng cho các thế hệ xây dựng sau này.

Di chỉ khảo cổ Çatalhöyük, Thổ Nhĩ Kỳ

Hai quả đồi rộng hơn 137.000 m² trên cao nguyên phía nam Anatolia hiện lưu giữ dấu vết của thời kỳ đồ đá mới từ năm 7400 đến 6200 trước Công nguyên, bao gồm các bức tranh tường, phù điêu, điêu khắc và các hình thức nghệ thuật khác.

Vùng mỏ Nord Pas de Calais, Pháp

Được hình thành trong ba thế kỷ khai thác than từ năm 1700 đến 1900, di tích bao trùm 120.000 ha. Có đầy đủ cơ sở hạ tầng cho khu mỏ, nhà ga, môi trường sống cho công nhân và cư dân gồm ký túc xá, trường học, bệnh viện, tòa thị chính, nhiều nhà thờ, các dịch vụ công cộng…

Di tích ghi dấu một giai đoạn lịch sử quan trọng của ngành công nghiệp châu Âu.

Thủ đô Rabat, Vương quốc Morocco

Thành phố giao hòa giữa cũ và mới, truyền thống và hiện đại giữ gìn nguyên vẹn các công trình cổ như Thánh đường Hassan (thế kỷ 12), tường thành, phố cổ từ thế kỷ 17 và tạo dựng một phần mới tinh tế, duyên dáng theo phong cách Pháp với các tòa biệt thự lộng lẫy, các con đường thẳng, thoáng rộng phủ cây xanh, đài phun nước.

Di tích Xanadu, Trung Quốc

Nằm ở phía bắc Vạn Lý Trường Thành, di tích Xanadu bao gồm phần còn lại những đền thờ, cung điện, lăng mộ, lều du mục và kênh đào, vết tích thành phố huyền thoại của Hốt Tất Liệt. Đây là cơ sở từ Hốt Tất Liệt lập ra nhà Nguyên cai trị Trung Quốc hơn một thế kỷ và mở rộng bờ cõi ra toàn châu Á.

Di tích khảo cổ tại núi Carmel, Israel

Trên sườn phía tây của dãy núi Carmel, bao gồm các di chỉ khảo cổ trong hang động Tabun, Jamal, el-Wad và Skhul. Tổng cộng diện tích 54 ha, lưu giữ dấu ấn 500.000 năm tiến hóa của con người với bằng chứng về sự chôn cất, kiến trúc bằng đá sơ khai và quá trình chuyển đổi từ lối sống săn bắn hái lượm sang canh tác nông nghiệp và chăn nuôi.

Hệ thống canh tác Subak, Bali, Indonesia

Các ngôi đền là trọng tâm của hệ thống thủy lợi sử dụng trong nông nghiệp gồm nhiều kênh và đập tràn, được gọi là subak từ thế kỷ thứ 9. Subak phản ánh khái niệm triết học của Tri Hita Karana, trong đó tập hợp các lĩnh vực tinh thần, thế giới con người và thiên nhiên. Triết lý này được sinh ra việc trao đổi văn hóa giữa Bali và Ấn Độ trên 2.000 năm qua và đã định hình phong cảnh của Bali.

Hệ thống subak tập quán canh tác, dân chủ và bình đẳng đã đưa Bali thành vùng trồng lúa màu mỡ nhất trong quần đảo.

Nhà nông thôn Hälsingland, Thụy Điển

Bảy nhà gỗ được liệt kê trong di tích này nằm ở phía đông của Thụy Điển, đại diện cho đỉnh cao nghệ thuật xây dựng bằng gỗ truyền thống có từ thời Trung Cổ. Các ngôi nhà phản ánh sự thịnh vượng của người nông dân thế kỷ 19 qua sự bài trí công phu gian nhà phụ hoặc dãy phòng dành riêng cho lễ hội.

Các bức tranh tường hòa trộn nghệ thuật dân gian và phong cách được tầng lớp quý tộc ưa chuộng gồm cả Baroc và Rococo.

Mỏ thủy ngân tại Slovenia và Tây Ban Nha

Gồm địa danh Almadén của Tây Ban Nha, nơi thủy ngân đã được chiết xuất từ thời cổ đại và Idrija (Slovenia) và là nơi thủy ngân lần đầu tiên được tìm thấy trong năm 1490. Ở Tây Ban Nha, các tòa nhà liên quan đến lịch sử khai thác mỏ của, lâu đài, nhà thờ, nhà ở truyền thống được bảo quản khá tốt.

Tại Idrija, các công trình đáng chú ý là cửa hàng thủy ngân, khu nhà ở của thợ mỏ hay nhà hát cho thợ mỏ. Đây là đại diện cho hai mỏ thủy ngân lớn nhất thế giới còn hoạt động cho đến thời gian gần đây.

Thị trấn lịch sử Grand-Bassam, Pháp

Là thủ phủ đầu tiên của vùng Côte d'Ivoire, Grand-Bassam cũng là một thị trấn điển hình cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 với các khu chuyên về thương mại, hành chính, nhà ở cho người châu Âu và châu Phi.

Grand-Bassam là cảng quan trọng nhất, trung tâm kinh tế và tư pháp của Côte d'Ivoire, thu hút dân cư đến từ mọi nơi ở châu Phi, châu Âu và Địa Trung Hải.

Khu mỏ chính ở Wallonia, Vương quốc Bỉ

4 khu vực của mỏ than dài 170km, vắt ngang nước Bỉ từ đông sang tây được bảo tồn rất tốt, giữ nguyên trạng cơ sở hạ tầng khai thác than từ cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20.

Khai thác ngọc trai ở Bahrain

Các di sản còn lại ở Bahrain cho thấy truyền thống khai thác, kinh doanh ngọc trai tự nhiên và sự thịnh vượng có được trong nền kinh tế vùng Vịnh (từ thế kỷ 2 cho đến những năm 1930 trước khi Nhật Bản phát triển ngọc trai nuôi cấy).

Đây còn là một ví dụ nổi bật của truyền thống sử dụng các nguồn tài nguyên biển và sự tương tác của con người với môi trường, định hình nền kinh tế và giữ gìn bản sắc văn hóa, xã hội của đảo.

Thành phố Rio de Janeiro, Brasil

Di sản được công nhận bao gồm các yếu tố tự nhiên của thành phố và sự phát triển đô thị hài hòa tại Rio de Janeiro, tính từ điểm cao nhất trên đỉnh núi Vườn quốc gia Tijuca xuống biển, bao gồm Vườn thực vật thành lập năm 1808, núi Corcovado với bức tượng Chúa Kitô nổi tiếng, những ngọn đồi xung quanh vịnh Guanabara, bao gồm cả thiết kế cảnh quan rộng lớn dọc theo vịnh Copacabana đã đóng góp cho phong cách văn hóa sống ngoài trời của thành phố thú vị này.

Rio de Janeiro đem lại cảm hứng nghệ thuật cho các nhạc sĩ, các kiến trúc sư bối cảnh và quy hoạch đô thị.

HOÀNG HẢI - VI BẰNG