Khám phá kỳ quan cổ đại bị lãng quên

Điều bất ngờ là ở niên đại 9.000 trước Công nguyên, người xưa đã thể hiện kỹ thuật khá cao.

 

Nằm ở phía đông nam Thổ Nhĩ Kỳ, các nhà khảo cổ đã khai quật và sửng sốt trước một trong những công trình đầy bí ẩn, được xây dựng từ năm 9.000 trước Công nguyên: khu khảo cổ Gobekli Tepe. 

Với tuổi đời như vậy, các nhà khoa học khẳng định rằng Gobekli Tepe thậm chí còn “già” gấp đôi trận đá cổ huyền thoại Stonehenge ở Anh hay kim tự tháp ở Ai Cập. 

Trong khu khảo cổ này, người ta đã tìm thấy rất nhiều di tích ấn tượng, thể hiện sự xuất hiện của kim loại, đồ gốm sứ và thậm chí là những bánh xe từ thời kỳ này, một điều làm mọi nhà khoa học đều bất ngờ. 

Theo các nhà khoa học, ngôi đền trong khu di tích là do những người săn bắt, hái lượm xây dựng nên và được coi là quần thể kiến trúc cổ nhất thế giới do con người xây dựng, ra đời trước tất cả mọi nền văn minh trên trái đất và có vẻ như bị cố ý chôn vùi trong cát, vì một lý do chưa xác định. 

Hình ảnh Gobekli Tepe được vẽ lại.

Những ngôi nhà trong khu vực được dựng bởi các cột chữ T, nặng tới 7 tấn nhưng điều đáng ngạc nhiên nhất là người ta chẳng tìm thấy bất cứ một dụng cụ nào ở nơi khai quật và cũng chưa thể xác định người xưa đã dùng phương pháp nào để làm nên một công trình hoành tráng đến vậy.

Không chỉ làm nên cấu trúc kiên cổ, người xưa còn biết trang trí các cột với phù điêu hình các biểu tượng linh thiêng và động vật như sư tử, bò, lợn rừng, cáo… Thậm chí còn có cả một hình phụ nữ khỏa thân trong tư thế cúi.

Gobekli Tepe được đánh giá là bước đột phá trong nghiên cứu khảo cổ và lịch sử vì nó thay đổi nhận biết của chúng ta về giai đoạn cổ đại của thế giới loài người.

Theo Tri Thức Thời Đại

Khu đền cổ xưa nhất của loài người

Những khám phá về khu đền Göbekli Tepe tại miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ bất ngờ đảo ngược mọi quan niệm trước đó về quá khứ xa xưa của nhân loại.

Sau khi khu đền Göbekli Tepe được phát hiện một đỉnh đồi xa xôi tại miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ, gần biên giới giáp ranh Syria, thì các công ty lữ hành nhanh chóng tổ chức hàng loạt tour du lịch đến đây. Du khách tham gia không chỉ gồm các cư dân Thổ Nhĩ Kỳ mà còn đến từ châu Âu và nhiều nước khác.

Những chiếc xe buýt sơn trắng, lắp máy lạnh và tivi nối nhau trên con đường gập ghềnh, khúc khuỷu trước khi đi qua một cổng đá lớn. Du khách chầm chậm leo lên đồi, khi tới đỉnh, tất cả dường như bị choáng ngợp bởi khung cảnh nơi này.

Toàn cảnh khu đền Göbekli Tepe. Ảnh: travelingmyself.com .

Trước mắt họ, hàng loạt cột đá khổng lồ dựng thành một vòng tròn, cột này tiếp nối cột kia. Toàn bộ các cột đá đều có hình chữ T, cao từ 3 đến 6 mét, được phỏng đoán là hình người cách điệu, dựa trên hình ảnh tứ chi người khắc trên một số cột.

Göbekli Tepe gợi nhớ tới bãi đá cổ Stonehenge, tuy nhiên, khu đền này được xây dựng sớm hơn, không được kiến tạo từ đá phiến mà từ những cột đá vôi khắc phù điêu động vật như linh dương, rắn, cáo, bò cạp, lợn rừng, và cả những biểu tượng trừu tượng, đôi khi liên kết thành một cảnh trí.

Cột đá hình chữ T được phỏng đoán là hình người cách điệu.

Về niên đại, Göbekli Tepe hình thành khoảng 11.600 năm trước, tức là 7.000 năm trước Kim Tự Tháp Giza. Đây là ngôi đền cổ nhất từng được biết đến với kết cấu đầu tiên mà loài người đã dựng lên có tầm vóc lớn hơn và phức tạp hơn nhiều những túp lều họ từng nương náu.

Trong khoảng thời gian Göbekli Tepe được xây dựng, phần lớn nhân loại vẫn sống theo từng nhóm du cư nhỏ, sinh sống nhờ săn bắn và hái lượm. Việc xây dựng công trình này đòi hỏi lượng nhân công khổng lồ, tập trungi, điều chưa từng diễn ra trước kia. Những thợ xây có thể cắt, đẽo và vận chuyển 16 tấn đá với chiều cao tổng cộng hàng trăm mét mà không cần đến bánh lăn hoặc thú kéo.

Giới khảo cổ học hình dung đoàn người hành hương xưa kia đã tiếp cận ngôi đền từ dưới thấp, khiến những cây cột tựa như những gã khổng lồ. Khi họ đốt lửa lên, những hình thú khắc trên đá nhảy nhót như các sứ giả từ một thế giới tâm linh mà con người thời ấy chỉ mới mường tượng một cách lờ mờ.

Göbekli Tepe nhìn từ trên cao.

Ngày nay, các nhà khảo cổ vẫn tiếp tục khai quật khu đền Göbekli Tepe và tranh luận về ý nghĩa của nó. Họ cho rằng, khu vực này mang ý nghĩa tối quan trọng trong một chuỗi những khám phá bất ngờ đảo ngược mọi quan niệm trước đó về quá khứ xa xưa của nhân loại. 

Cách đây 20 năm, đa số các nhà nghiên cứu vẫn tin rằng mình đã nắm rõ về Kỷ Đồ đá mới (9.600 – 7.300 TCN), cũng là thời kỳ Göbekli Tepe ra đời. Thế nhưng trong những năm gần đây, khu đền đã hé lộ những điều khiến họ phải cân nhắc.

Giờ đây, nếu đặt chân tới Göbekli Tepe, ta có thể chứng kiến cảnh các du khách, sau giây phút choáng ngợp, bắt đầu dùng máy ảnh và điện thoại lưu lại những khung hình tuyệt đẹp. 

Đa số những trung tâm tôn giáo lớn của thế giới, trong quá khứ lẫn hiện tại, đều trở thành điểm đến của người hành hương như Vatican, Mecca, Jerusalem, Bodh Gaya, Cahokia... Và khu đền Göbekli Tepe rất có thể là công trình đầu tiên trong số đó, khởi nguồn của những hình mẫu kiến trúc tôn giáo.

Từ Göbekli Tepe trên đất Thổ Nhĩ Kỳ, ta có thể thấy chính cảm thức của con người về cái linh thiêng, cũng như tình yêu dành cho những cảnh quan hùng vĩ, đã sản sinh ra nền văn minh nhân loại.

Thảo Nguyên (theo NatGeo)