Quang Vinh đã ghé thăm làng nghệ thuật Baan Kang Wat và khám phá giới hạn của bản thân với các trò mạo hiểm tại Pongyang Jungle Coster.
Di Vỹ
Gợi ý lịch trình 4 ngày trốn nắng ở Chiang Mai
Vùng đất nhiều cây rừng và những quán cà phê xanh mướt sẽ là điểm trốn nắng lý tưởng khi bạn đến vùng Bắc Thái Lan, Chiang Mai.
 |
Ngày 1
Chiang Mai đang là điểm đến hot của Thái Lan với các du khách Việt. Do nằm ở phía bắc Thái Lan, địa hình cao, núi đồi bao quanh nên khí hậu ở Chiang Mai mát hơn hẳn so với các vùng khác của đất nước. Từ Việt Nam chưa có đường bay thẳng đến đây, bạn có thể bay nối chuyến ở Bangkok. Các hãng hàng không giá rẻ có đường bay Bangkok - Chiang Mai như Air Asia, Thai Lion, Thai Smile... Tổng thời gian bay 2 chặng là 3 tiếng (chưa kể thời gian quá cảnh).
|
 |
Nếu bay chuyến sáng thường đến chiều bạn sẽ đặt chân đến Chiang Mai. Từ sân bay bạn có thể đón taxi hoặc songthaew (song thẻo) về khách sạn, trung bình khoảng 150 baht (100.000 đồng) một chuyến. Chiều đầu tiên bạn nên để dành sức bằng cách mua sắm trong thành phố. Chiang Mai có khoảng 4-5 trung tâm thương mại lớn, trong đó Central Festival là lớn nhất. Ở đây có nhiều thương hiệu lớn, giá cả phải chăng. Các chuyến xe bus miễn phí đi qua trung tâm thương mại này, nên bạn có thể chọn tuyến phù hợp với khách sạn ở. Chú ý 19h30 là chuyến cuối cùng rời khỏi đây.
|
 |
Tối đến, bạn có thể ghé chợ đêm Chiang Mai (Chiang Mai Bazzar), mở các tối trong tuần, kéo dài trên vỉa hè từ đường Tha Phae đến Sridonchai. Các mặt hàng được bán chủ yếu là đồ lưu niệm, quần áo, trang sức... Đây là chợ đêm nổi tiếng bậc nhất thành phố, nằm nối liền với chợ đêm trong nhà Kalare.
|
 |
Ngày 2
Các tour nửa ngày, một ngày được bán rất nhiều trong thành phố, từ cửa hàng lớn đến quầy nhỏ trong chợ, sảnh khách sạn. Gợi ý cho bạn là tour tham quan trại voi trong ngày, giá khoảng 1.000 - 1.500 baht/ người, tùy điểm đến và các hoạt động bao gồm. Tuy nhiên nếu đi đông người, bạn có thể thuê riêng songthaew hoặc xe ôtô, giá 800-1.000 baht, đưa đến các điểm yêu thích, nhóm tự trả phí vào cửa.
|
Ở Chiang Mai có khá nhiều trại voi, nhưng đều nằm cách thành phố khá xa. Trong đó nổi tiếng có trại voi Maesa lâu đời cách trung tâm 30 km và Chokchai ở thung lũng Mae Taeng, cách khoảng 70 km.
|
 |
Bạn có thể tham gia nhiều hoạt động như xem voi biểu diễn 500 baht (330.000 đồng), cưỡi voi 1.030 baht (680.000 đồng), cưỡi xe bò 500 baht, ngồi bè trôi sông 530 baht (350.000 đồng). Tại đây cũng phục vụ bữa trưa buffet các món Thái giá 200 baht (130.000 đồng) một người.
|
 |
Làng cổ dài của người Karen phục vụ du lịch được tái dựng quanh một điểm du lịch với vé vào tham quan 500 baht. Quanh làng là các sạp hàng bán đồ thủ công như lụa và đồ lưu niệm nối tiếp nhau. Những cô gái Karen khi thấy khách đều ngồi nghiêm trang như sẵn sàng để khách chụp ảnh. Họ nói được rất ít tiếng Anh, chỉ là các câu giao tiếp đơn giản về giá cả. Trong làng chủ yếu là phụ nữ và trẻ em. Những em gái 6 tuổi đã bắt đầu đeo vòng cổ và ngồi bán hàng.
|
 |
Buổi chiều bạn ghé đồi Doi Suthep, điểm đến nổi tiếng nhất Chiang Mai. Đây cũng là nơi lý tưởng để ngắm Chiang Mai từ trên cao. Dọc đường lên chùa Doi Suthep có vài điểm nghỉ có đài quan sát cho du khách ngắm cảnh.
|
 |
Chùa Doi Suthep, ngôi chùa linh thiêng nhất của Chiang Mai với tuổi đời 600 năm, nằm trên mực nước biển khoảng 1.000 m. Có 2 cách để lên chùa là leo bộ hơn 300 bậc thang hoặc đi cáp treo giá 30 baht, chưa kể 20 baht vé vào chùa (tổng 33.000 đồng).
|
 |
Không giống người Việt thắp hương khi vào chùa, người Thái thường cầm theo một cây nến và cành sen trắng để dâng lên Đức Phật, cầu bình an, may mắn.
|
 |
Khách vào chùa phải mặc lịch sự, những người mặc đồ ngắn có thể mượn đồ quây đặt ở cửa chùa để che phần hở. Bước chân trần trong khuôn viên rộng rãi của chùa, ngắm nhìn những bức tượng uy nghi dát vàng, bạn sẽ cảm nhận được bầu không khí linh thiêng, thanh tịnh nơi đây.
|
 |
Tối đến, bạn có thể ghé chợ đêm ở Think Park nằm trên đoạn giao giữa đường Nimmanhaemin and Huay Kaew. So với các chợ đêm khác, nơi này mang đến một không gian trẻ trung cho các bạn trẻ với các mặt hàng thủ công, nghệ thuật và nhiều góc chụp hình "sống ảo". Gần chợ đêm này là trung tâm thương mại Maya Lifestyle, bạn có thể kết hợp để mua sắm.
|
Vùng đất nhiều cây rừng và những quán cà phê xanh mướt sẽ là điểm trốn nắng lý tưởng khi bạn đến vùng Bắc Thái Lan, Chiang Mai.
 |
Ngày 3
Một trong những trải nghiệm mạo hiểm hút khách bậc nhất ở Chiang Mai là trượt zipline. Một tour đu dây mạo hiểm thường mất 5 tiếng với giá 1.600 - 2.400 baht (1-1,6 triệu đồng), tùy vào số đường trượt, các thử thách cho khách, bao gồm xe đưa đón và bữa trưa hoặc tối.
|
 |
Buổi chiều, bạn ghé làng thủ công Baan Kang Wat. Đây là một ngôi làng thu nhỏ, cây cối và cây dây leo xanh rì khắp nơi, khiến bạn như lạc vào một khu vườn cổ tích. Các ngôi nhà xinh xắn là quán cà phê, tiệm làm tóc, cửa hàng lưu niệm, xưởng gốm... và miễn phí vé vào cửa.
|
 |
Bạn có thể tìm thấy ở đây những món đồ độc đáo để làm quà tặng. Chúng được làm thủ công và có phong cách riêng, rất nghệ thuật, giá cả hợp lý. Chú ý một số cửa hàng không cho phép chụp ảnh.
|
 |
Tối đến bạn ghé chợ đêm trên đường Wua Lai, mở vào tối thứ 7, nên còn được gọi chợ đêm Thứ 7. Đến đây bạn sẽ thấy 2 khu khá rõ rệt, một phần bán đồ ăn, phần còn lại bán các mặt hàng như quần áo, lưu niệm...
|
 |
Ngày 4
Để khám phá trung tâm thành phố, phương tiện hợp lý nhất là xe máy. Các cửa hàng cho thuê xe máy rất phổ biến, giá thuê 150 - 250 baht/ ngày (100.000 - 160.000 đồng). Phí đặt cọc là 3.000 baht (2 triệu đồng) hoặc hộ chiếu. Bạn chú ý nên mang theo bằng lái, nếu không có, cảnh sát Thái Lan sẽ phạt 400 baht (260.000 đồng).
|
 |
Wat Phra Singh là một trong những ngôi chùa nổi tiếng nhất ở trung tâm thành phố Chiang Mai. Ngoài ra, bạn có thể ghé Wat Pan Tao với màu nâu trầm như dựng lên từ gỗ, khác biệt so với các ngôi chùa vàng lấp lánh khác, hay Wat Chedi Luang, Wat Chiang Man. Tất cả đều nằm trong khu vực cổng thành, di chuyển rất tiện.
|
 |
Sau một vòng thăm thú, điểm dừng chân thú vị cho bạn là iBerry Garden, gần đường Nimmanhaemin. Khá nhỏ bé, nơi này có quán cà phê, kem và một cửa hàng lưu niệm. Bạn có thể thư giãn dưới tán cây khổng lồ và tận hưởng bầu không khí mát mẻ ngay trong thành phố. Gần iBerry Garden cũng có nhiều quán cà phê và homestay xinh xắn, giá gần 600 baht/ đêm (400.000 đồng).
|
 | |||||||
Trước khi ra sân bay trở về, bạn có thể dành thời gian ghé Chiang Mai Airport Plaza, trung tâm mua sắm đầu tiên của Chiang Mai.
Ba điều đáng yêu ở Chiang Mai - thành phố giao thoa quá khứ và hiện tại
Du khách Việt Nam có thể tới Chiang Mai khá thuận tiện với đường bay thẳng từ Hà Nội, không cần transit Bangkok
Đến Thái Lan, bên cạnh Bangkok thì Chiang Mai là lựa chọn khá phổ biến. Bạn có thể bắt gặp ở Chiang Mai đủ mọi khách du lịch, từ nước ngoài tới người dân địa phương, độ tuổi cũng phong phú, người già hay học sinh, sinh viên và trẻ nhỏ. Tại Chiang Mai, bạn có thể thấy được nét nghệ thuật cổ kính trong những ngôi chùa vàng, cũng có thể bắt gặp những nét hiện đại tại những phòng triển lãm, những quán cafe cùng nhiều hoạt động sáng tạo khác. Chiang Mai đã được UNESCO tặng danh hiệu "Thành phố sáng tạo" vào năm 2017.
Những kỳ quan cổ kính, những sáng tạo hiện đại
Sẽ thật thiếu sót nếu tới thăm Chiang Mai mà không tới những địa điểm đầy cảm hứng với sự đan xen tinh tế giữa quá khứ và hiện tại. Tại đây bạn sẽ được chiêm ngưỡng những tháp chùa vàng hàng trăm tuổi bên những quán cafe hiện đại với những ly cà phê tinh tế.
Để tìm hiểu về sự cổ kính của nơi đây, có lẽ du khách phải mất 1-2 ngày để có cái nhìn rõ nét về quá khứ của Chiang Mai. Bạn nên tới những đền thờ, đài tưởng niệm với lối kiến trúc ảnh hưởng từ Miến Điện và văn hóa Trung Hoa. Tại những đền thờ, du khách đều có thể bắt gặp những bức tranh tường cổ, những viên gạch khắc họa tinh tế hay những bức tượng phật dát vàng.
Nếu muốn tìm hiểu về văn hóa của thành phố, bảo tàng Lanna Folklife sẽ là một điểm đến lý tưởng. Đây là nơi sẽ đem lại cho du khách một cái nhìn toàn cảnh về những yếu tố tạo nên lối sống của thành phố này từ xưa tới nay.
Khu vực gần trường đại học Chiang Mai đường Nimmanhaemin cũng sẽ là một mảnh ghép lý thú cho chuyến tham quan của du khách với những phòng trưng bày nghệ thuật, cửa hàng thời trang cùng những quán cafe với ly espresso tuyệt hảo.
Chiang Mai có rất nhiều bảo tàng, trưng bày nhiều hiện vật đậm chất sáng tạo của cộng đồng người Thái. Đặc biệt là bảo tàng nghệ thuật đương đại MAIIAM mới được cải tạo từ một khu công nghiệp cũ, cùng thiết kế bên ngoài tòa nhà khiến nó như hòa mình vào với cảnh quan thiên nhiên xung quanh. MAIIAM chính là bảo tàng đầu tiên tại Thái Lan đoạt giải thưởng Bảo tàng mới tốt nhất châu Á Thái Bình Dương vào năm 2017.
Ẩm thực độc đáo
Khi cuốn sách Michelin Guide được ra mắt tại Thái Lan, nó đã tạo ra một làn sóng ẩm thực tại đây, tuy làn sóng này chưa lan tới Chiang Mai nhưng nơi đây sự đa dạng và sáng tạo luôn hiện hữu. Bên cạnh những món ăn truyền thống thì còn rất nhiều món ăn mới pha trộn giữa ẩm thực địa phương với ẩm thực nước ngoài. Bạn có thể tìm thấy điều này không chỉ tại các nhà hàng sang trọng mà cả từ những quán ăn đường phố.
Advertisement
Để thưởng thức hương vị cuộc sống nơi đây, du khách hãy tới phố Halal và thử món soup cà ri kôw soy đặc trưng; tới chợ Talat Pratu Chang Pheuak để nếm thử món thịt heo của bà chủ đội mũ cao bồi ăn với cơm khá độc đáo. Nếu không, du khách cũng có thể thưởng thức món cá rô phi nướng hay gà luộc ăn kèm với gỏi đu đủ cay.
Không thể bỏ qua những món ăn quốc tế như những đĩa bánh mỳ kẹp, trứng benedict cùng bánh mỳ tươi và những ly sinh tố mát lạnh. Đối với bữa trưa và bữa tối, du khách có thể thưởng thức những món ăn Italy như pizza và dầu nấm truffle tại khách sạn Ạkyra. Ginger & Kafe @ The House sẽ phục vụ những ly cocktail đầy sáng tạo kết hợp với những món Thái lấy cảm hứng quốc tế như món cá hồi kiểu Thái. Tengoku sẽ phục vụ những món sushi cao cấp hay Service 1921 sẽ phục vụ những món ăn châu Á sang trọng bên bờ sông thơ mộng.
Đối với món tráng miệng, không nơi đâu lạ bằng iBerry Garden gần đường Nimmanhaemin với những hương vị độc đáo của Đông Nam Á cũng như Thái Lan. Bạn sẽ được thưởng thức món trà Thái hoặc sầu riêng bên trong khu vườn tượng độc và lạ.
Những khu chợ thủ công rộng lớn
Tới Chiang Mai, du khách sẽ thực sự bối rối vì món đồ nào ở đây cũng đáng mua. Những khu chợ có mặt ở khắp mọi nơi, từ những chợ đêm cho tới những khu phố đi bộ vào cuối tuần. Những khu chợ nhộn nhịp này tràn đầy các mặt hàng dệt may, xà phòng, áo thun, vòng tay thủ công, nữ trang và rất rất nhiều mặt hàng khác nữa.
Du khách còn có thể chọn mua sắm ở những nơi nhỏ hơn dọc đường Chang Moi, bày những rổ đựng đầy những món hàng độc đáo từ những chiếc mũ dệt thủ công cho tới những chiếc chụp đèn, những chiếc gối hay ghế kê chân. Du khách có thể mua hàng tại các hội chợ như là một cách để giúp đỡ những người dân tộc miền núi Thái Lan, điển hình như Hội chợ Thương mại thủ công dân tộc Thái Lan ở gần bệnh viện McCormick.
Các cửa hàng lớn sẽ là những lựa chọn không tồi cho những mặt hàng chất lượng cao. Vila Cini trên đường Charoenrat bán hàng dệt thủ công cao cấp, các cửa hàng tại Nimmanhaemin và đường Tha Phae bán những món đồ trang sức, trong khi Siam Celadon bán những đồ gốm cao cấp.
Chiang Mai có thể là một khu mua sắm hiện đại nhưng những cửa hàng và nhà hàng nơi đây sẽ giúp bạn thấy được mặt cổ kính của thành phố này.
Tiến Quang
Chiang Mai nhộn nhịp các khu mua sắm
Chợ đêm Chiang Mai, khu phố đi bộ hay đường Nimmanhemin là các tụ điểm luôn tấp nập người mua kẻ bán.
Chợ đêm Chiang Mai
Chợ đêm nổi tiếng này là nơi bạn có thể thưởng thức âm nhạc, thưởng thức các món ăn đường phố đậm chất Thái trong không gian huyên náo, nhộn nhịp tới đêm khuya. Người mua kẻ bán không ngớt từ đầu tới cuối khu chợ. Tại đây, du khách sẽ thích mê trước những món đồ trang sức thủ công cầu kỳ, giày dép, túi xách, quần áo, quà lưu niệm.
Lời khuyên mà bạn sẽ hay được nghe nhất khi tới đây là hãy luôn nhớ mặc cả. Giá mà bạn được nghe sẽ gấp nhiều lần so với bạn có thể mua, do đó, đừng quên công đoạn này nếu không muốn bị hớ to.
Chợ đêm Chiang Mai bán rất nhiều sản vật địa phương như vải cotton dệt tay, đồ sơn mài, rổ rá, đồ gỗ chạm khắc, đồ cổ, hàng thủ công mỹ nghệ. Đừng quên vẽ một bức tranh từ một họa sĩ ven đường, bạn sẽ có một món quà kỷ niệm cực kỳ thú vị từ đất Chiang Mai mến khách.
Địa chỉ: đường Chang Khlan, quận Mueang, mở cửa từ 6h chiều tới nửa đêm.
Khu phố đi bộ Chiang Mai
Cứ đến cuối tuần, nhiều con đường trong khu trung tâm của Chiang Mai đều cấm xe cộ lưu thông và trở thành khu bố đi bộ với nhiều mặt hàng được bày bán. Vào các ngày thứ 7 là khu phố đi bộ Wua Lai còn chủ nhật là phố đi bộ Tha Phae.
Các con đường này có đủ các mặt hàng từ thủ công mỹ nghệ, đồ lưu niệm và các mặt hàng được làm bằng tay. Những sản vật này là linh hồn của nền văn hóa khu vực phía Bắc Thái Lan. Không chỉ thế, nơi đây còn được coi là sân khấu lớn cho các nghệ sĩ đường phố trổ tài biểu diễn âm nhạc truyền thống và hiện đại, đi kèm với vũ đạo đẹp mắt.
Các mặt hàng được ưa chuộng ở đây là quần áo truyền thống mô phỏng theo mẫu áo khoác của các bộ tộc vùng cao, váy dài và ngắn, đồ bạc, sơn mài và các đồ thủ công của đồng bào miền Bắc Thái.
Khu phố đi bộ Wua Lai: nằm ở đường Chang Khlan, quận Mueang. Mở từ 5h chiều đến 10h tối.
Khu phố đi bộ Tha Phae: kéo dài từ cổng Tha Phae đến đường Ratchadamnoen, mở cửa từ 5h chiều đến 10h tối.
Advertisement
Đường Nimmanhemin
Đường Ninmanhemin là khu phố mua sắm nổi tiếng nhất Chiang Mai với các cửa hàng thời trang hiện đại. Tại đây, du khách có thể tìm thấy mọi thứ từ các nhà hàng sang trọng hiện đại, tiệm bánh, cà phê cho tới câu lạc bộ đêm, spa và phòng trưng bày nghệ thuật.
Hầu hết các cửa hàng trên đường Nimmanhemin đều bán các sản phẩm hàng hiệu, quà lưu niệm bằng tay. Trong đó, bạn có thể tìm thấy nến, các sản phẩm làm từ sản phẩm giấy sa (dâu tằm), vải cotton dệt tay, sản phẩm gỗ chạm khắc và hàng bạc. Nimmanhemin Soi 1 là trung tâm của con đường, nơi có nhiều cửa hàng thời trang hiện đại nhất.
Buổi diễu hành về Nghệ thuật và Thiết kế Minmanhemin được tổ chức trên con đường này vào đầu tháng 12 hàng năm, thu hút khá đông du khách.
Địa chỉ: thị trấn Suthep, quận Mueang, mở cửa từ 10h sáng đến 8h tối.
Chợ Warorot
Chợ Warorot có tiếng địa phương là Kat Luang, đây là trung tâm mua sắm đầu tiên của Chiang Mai. Tòa nhà 3 tầng là nơi bạn có thể tìm thấy mọi mặt hàng chất lượng với mức giá hợp lý.
Tầng trệt dành riêng cho các loại trái cây tươi ngon đặc trưng của đất nước, các loại trái cây sấy khô, rau, thịt, các loại thảo mộc và thực phẩm khác. Hai tầng trên là nơi bày bán nhiều đồ thủ công mỹ nghệ, gốm sứ, đồ gia dụng, đồ lưu niệm, quần áo và giày dép.
Mặt hàng nổi tiếng nhất ở đây là mu yo, một loại xúc xích thịt heo của miền Bắc Thái Lan, sai ua - xúc xích cay thịt heo nướng, kaep mu - da lợn sấy giòn và nam phrik num - tương ớt xanh.
Địa chỉ: đường Chang Moi, quận Mueang, mở cửa từ 6h sáng tới 7h tối.
SuZi
Nguồn: Tổng cục Du lịch Thái Lan |
Đồ lưu niệm không thể không mua ở Chiang mai
Chiangmai là một trong những trung tâm mua sắm chính ở Thái Lan, đặc biệt nổi tiếng với nhiều loại hàng thủ công truyền thống và hiện đại.
Các mặt hàng dưới đây là những thứ mà bạn nên mua về để sử dụng và làm quà nếu có dịp đến Chiangmai:
Ô và lọng
 |
Ô, lọng và quạt là những mặt hàng truyền thống rất đẹp mắt ở Chiangmai.
|
Dân làng Bo Sang, ngoại ô Chiangmai có truyền thống làm ô và lọng từ hơn 200 năm trước. Tất cả các nguyên vật liệu như lụa, vải bông, giấy Sa (làm bằng vỏ cây dâu tằm) và tre đều được sản xuất và tìm được ở chính Chiangmai. Du khách đến Bo Sang sẽ được chiêm ngưỡng hàng trăm loại ô lọng với kích thước và màu sắc phong phú. Ngoài ra, ở đây còn sản xuất vô số loại quạt bằng tre nhiều màu sắc. Đừng quên làm một serie ảnh và mua quà lưu niệm.
Đồ bạc
Đồ bạc tinh xảo nhất Thái Lan được sản xuất ở Chiangmai từ các gia đình làm nghề trong nhiều thế hệ. Các kỹ năng truyền thống và hàm lượng bạc tinh cam đoan ở mức 92,5%, tạo nên giá trị đích thực cho các sản phẩm cốc chén, bát đĩa, hộp đựng hay các mặt hàng trang trí. Các cửa hàng bán bạc tập trung dọc theo đường Wua Lai, nơi thợ thủ công và gia đình họ sinh sống.
Đồ sơn mài
Điển hình của đồ sơn mài ở Chiangmai là các thiết kế màu đen và vàng ấn tượng. Sơn mài làm nâng cao giá trị các sản phẩm vốn làm từ gỗ, tre, kim loại, giấy hay đất sét nung. Sơn mài chủ yếu dùng trên các hộp đựng độ, vật trang trí và các sản phẩm lưu niệm.
Vải cotton và lụa
Vải cotton và lụa hàng đầu Chiangmai có chất lượng tốt, thích hợp với mọi loại thời trang. San Kamphaeng là nơi lớn nhất ở thành phố bán các loại vải này. Có rất nhiều chủng loại để bạn tha hồ lựa chọn.
 |
Các loại vải lụa ở Chiangmai khá đẹp.
|
Đồ gỗ và điêu khắc gỗ
Khắc gỗ là nghệ thuật truyền thống ở miền bắc Thái Lan tạo nét đặc trưng cho các đền chùa. Ngày nay, nghệ thuật này được sử dụng nhiều hơn trong cuộc sống, để tô điểm mặt đồ gỗ, bàn ghế, giường tủ, tượng trang trí, bộ đồ ăn... và nói chung là mọi bề mặt có thể chạm khắc. Làng Ban Thawai ở huyện Hang Dong, Chiangmai là trung tâm sản xuất các loại đồ gỗ. Nguyên liệu chính gồm có gỗ teak, trắc và mây.
Sản phẩm thủ công của các dân tộc
Bao gồm các đồ vật trang trí từ vòng tay, chuỗi hạt, hoa tai cho đến tẩu thuốc có thiết kế phức tạp, và những mặt hàng thêu công phu như áo chùng, áo vét, túi xách, ví, nón lưỡi trai và áo váy.
Đồ gốm
Chiangmai là trung tâm công nghiệp gốm ở Thái Lan. Các sản phẩm tốt nhất gồm có đồ tráng men già lửa màu xanh ngọc bích. Các loại khác gồm bộ đồ ăn, chân đèn và đồ trang trí.
Tâm Anh
Nguồn: Tổng cục Du lịch Thái Lan
Nguồn: Tổng cục Du lịch Thái Lan
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét