Ai Cập huyền bí - Giải mã kim tự tháp và lăng mộ

Rei - Theo PLXH

• 
  

Nền văn minh Ai Cập cổ đại với những câu chuyện kỳ bí luôn là “thỏi nam châm” có sức hút mãnh liệt với con người...

Có thể nói, kim tự tháp là một trong những công trình vĩ đại mà đến nay, khoa học hiện đại vẫn chưa lý giải hết được quá trình xây dựng nó. Đó là chưa kể đến những truyền thuyết xung quanh lăng mộ của các Pha-ra-ông bí ẩn luôn gắn liền với các kim tự tháp.

Để giải mã được một phần những bí ẩn của nền văn minh Ai Cập cổ, chúng mình sẽ “đột nhập” kim tự tháp thử một phen nhé!

Kim tự tháp là lăng mộ của các Pha-ra-ông được cho là nơi chôn giấu của cải, vật dụng khi còn sống của Pha-ra-ông. Đối với những tên trộm sa mạc, nơi đây chẳng khác gì mỏ vàng. Vì vậy, để bảo vệ sự yên bình cho Pha-ra-ông cũng như an toàn cho số của cải chôn theo, dưới thời vua Tutankhamun, các Pha-ra-ông thường được chôn sâu dưới lòng đất.

Người Ai Cập cổ có niềm tin mạnh mẽ về cuộc sống vĩnh hằng sau khi chết. Thậm chí, họ còn cho rằng đó mới là lúc bắt đầu cuộc sống thực sự của một con người. Vì vậy, các lăng mộ thường được chôn theo mọi thứ của Pha-ra-ông lúc còn sống để ngài có thể tiếp tục sống cuộc sống mới ở kiếp sau. Không kể vàng bạc, trang sức… họ đem chôn mọi vật dụng dùng hàng ngày của ngài, thậm chí là cả một cái… bô! Có thể, chú mèo của Pha-ra-ông cũng sẽ được ướp xác để tiếp tục bầu bạn với chủ nhân của mình dưới suối vàng.

 


Hầm mộ của nhà vua luôn là kho tàng đối với bọn đào mộ trộm.

Các Pha-ra-ông còn được chôn cùng nhiều hình nộm đầy tớ trong lăng mộ của mình. Các quan tư tế cho rằng các hình nộm này sẽ phục vụ Pha-ra-ông ở kiếp sau. Nhưng riêng những vị Pha-ra-ông chết trẻ, họ sẽ được chôn cùng người sống. Đó là những người đầy tớ bị “đánh vào đầu” để “đi theo nhà vua”. Người Ai Cập cổ cho rằng đó là minh chứng của sự trung thành.

Công nghệ hiện đại đã mô phỏng được khuôn mặt vua Tut dựa trên xác ướp của ngài.

  

Một số người tin rằng vị Pha-ra-ông trẻ Tutankhamun đã bị sát hại bởi chính bác ruột của mình - Ay - người mà sau này đã lên ngai vàng thay ngài. Nhưng thực tế thì không phải vậy. Các nhà khoa học đã phát hiện ra nhiều thương tổn đằng sau gáy của xác ướp Pha-ra-ông Tut (tên gọi khác của Tutankhamun). Họ đặt ra giả thuyết có khả năng ngài đã gặp tai nạn trong một chuyến đi săn.

Nhưng đến năm 2005, với công nghệ chụp X-Quang CT hiện đại, đội nghiên cứu đã phát hiện ra ngài từng bị gãy chân và đây chính là nguyên nhân dẫn đến cái chết đầy tranh cãi của vị Pha-ra-ông trẻ tuổi. Thông thường, một người khó lòng "từ giã cõi đời" chỉ vì chiếc chân gẫy của mình nhưng dưới "bàn tay" của bệnh sốt rét, đây sẽ là một câu chuyện khác. Theo kết quả xét nghiệm ADN từ mẫu các xác ướp có trong lăng mộ, Pha-ra-ông Tut đã nhiễm vi-rút sốt rét và khiến chuyện gãy chân của ngài trở thành mối hiểm họa thực sự, có ảnh hưởng trực tiếp đến mạng sống.

Chiếc mặt nạ bằng vàng nặng 11 kg nổi tiếng của vị Pha-ra-ông trẻ tuổi.

Ngay cả quan tài của Pha-ra-ông cũng được làm bằng vàng. Quả thực đây là một kiệt tác nghệ thuật được chạm trổ rất tinh xảo.

Hình ảnh các nhà khảo cổ học khi tìm thấy xác ướp Pha-ra-ông Tut.

Vào những năm 1800, nhiều người tin rằng các kim tự tháp chứa đựng một sức mạnh vô hình nào đó khi nó có thể bảo quản, gìn giữ xác của Pha-ra-ông nguyên vẹn hay thậm chí có thể làm sắc lại lưỡi dao đã cùn.

Các kim tự tháp thường được ví như những chiếc máy tính làm từ đá, đài thiên văn thời cổ đại dành cho các nhà thiên văn học và chiêm tinh học. Đứng trên kim tự tháp, người Ai Cập cổ có thể tính tương đối chính xác chu kỳ của một ngôi sao, từ đó suy ra thời gian của các vụ mùa, thời gian hoàn thành các công trình xây dựng lớn...

Đối với người Ai Cập cổ, hình ảnh kim tự tháp còn biểu trưng cho quyền lực tuyệt đối của nhà vua và cũng là cách nhà vua đến với thần Ra (Thần Mặt Trời - vị thần quan trọng nhất trong tín ngưỡng Ai Cập cổ đại) sau khi qua đời. Điều này giống như việc quan niệm "lên thiên đường" của đạo Thiên Chúa.

Các kiến trúc sư của vua Napoleon (Pháp) từng nói rằng, nếu sử dụng khối lượng đá dùng để xây nên kim tự tháp lớn Giza thì họ có thể xây dựng được một bức tường vòng quanh nước Pháp.

Vua Napoleon đã từng đi vào kim tự tháp Ai Cập. Lúc trở ra, người ta trông thấy sắc mặt ông vô cùng nhợt nhạt, đi đứng cũng không vững. Mặc dù Napoleon từ chối nói về điều này nhưng theo một số người thì có thể ông đã nhìn thấy trước tương lai của mình.

Napoleon từng có chuyến "du hành" vào kim tự tháp.

Những người Hy Lạp cổ cho rằng các kim tự tháp được xây dựng trong khoảng thời gian trên 10 năm với sự góp sức của 10.000 nô lệ. Tất cả số nô lệ này đều bị đối xử rất tàn tệ. Nhưng thực tế thì không phải vậy. Chúng được xây dựng bởi 25.000 người đàn ông hay thậm chí là hơn cả thế. Những người này được đối xử rất tốt. Họ được cung cấp thịt bò và nước uống, và mỗi người chỉ bị buộc phục vụ cho việc xây kim tự tháp trong 5 năm. Đối với một số người, việc tham gia xây kim tự tháp là cả một sự tự hào to lớn.

Bên trong kim tự tháp là dày đặc các cơ quan, mật thất với đường đi lắt léo cùng nhiều cạm bẫy.

Ảnh mô phỏng việc xây dựng kim tự tháp của các nô lệ thời đó.

Tàn tích Memphis & Quần thể Kim tự tháp từ Giza đến Dahshur (1979)

20 Tháng Mười Hai 2014    1221 lượt xem

(Cinet-DSTG) – Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc Unesco đã công nhận Tàn tích Memphis & Quần thể Kim tự tháp từ Giza đến Dahshur của Ai Cập là Di sản văn hóa thế giới năm 1979.

Tàn tích Memphis & Quần thể Kim tự tháp từ Giza đến Dahshur, Ai Cập

Memphis vốn là thủ đô của Ai Cập cách đây khoảng 3000 năm trước Công nguyên. Phế tích của thủ đô Memphis ngày nay nằm cách thủ đô Cairo 19 km về phía Nam, bên bờ Tây của sông Nile. Thành phố này được thành lập bởi vua Menes, với hơn 30.000 dân, đây vốn là khu định cư lớn nhất thế giới trong thời kỳ đó.

Trong số 7 kỳ quan thế giới cổ đại chỉ còn có Kim tự tháp Giza còn tồn tại đến ngày nay. Mặc dù đã không còn nguyên vẹn và bị mất đi nhiều lớp vỏ bọc bằng đá với vôi trắng, bên cạnh đó nhiều phần bên ngoài của kim tự tháp cũng đã bị nứt, vỡ, các đền thờ bao quanh kim tự tháp cũng đã đổ nát nhiều song tất cả những điều đó không làm ảnh hưởng nhiều đến sự hùng vĩ của kỳ quan thế giới Kim tự tháp Giza. Giữa sa mạc mênh mông Kim tự tháp Giza vươn lên khiến ai đã từng nhìn thấy cũng phải sửng sốt. Các nhà khoa học cho đến tận ngày hôm nay vẫn chưa hết ngạc nhiên và thắc mắc về cách mà người Ai Cập cổ đại đã sáng tạo nên để có thể hoàn thành công trình đồ sộ này. 

Memphis vốn là thủ đô của Ai Cập từ hàng ngàn năm trước, tuy nhiên hiện nay nơi này chỉ còn lại tàn tích của một thành phố huy hoàng xa xưa

Thực tế Giza là tên một vùng cao nguyên tại Ai Cập cổ đại, vùng cao nguyên Giza được chọn do có tầm nhìn bao quát hướng về thung lũng sông Nile và nằm ở bờ Tây - phía Tây thường đi đôi với mặt trời lặn và cái chết. Ngoài ra, dãy đá vôi trắng tại khu vực này giúp tạo ra một nền móng vững chắc chịu đựng trọng lượng đồ sộ của công trình. Đồng thời khu vực cao nguyên Giza  cũng có nguồn nguyên liệu thừa thãi phục vụ việc xây dựng các phần lõi rắn chắc cho các công trình lớn. Ai Cập cổ đại thực tế có hơn 80 kim thự tháp được xây dựng trong khoảng thời gian 100 năm, trong số đó lớn nhất là các kim tự tháp tại Giza và quần thể kim tự tháp lớn nhất trong số những kim tự tháp ở khu vực này được tên cao nguyên đó chính là Giza.

Những kim tự tháp lớn tại khu vực từ Giza đên Dahshur hiện còn tương đối nguyên vẹn nếu nhìn từ bên ngoài. Do thời tiết, khí hậu và thời gian đã quá cổ xưa do đó không thể tránh khỏi những hư hại như xụt lở, xói mòn...

Kim tự tháp Giza do ba vị vua thuộc vương triều thứ tư xây dựng: Khufu (còn gọi là Cheops), Khafre (Chephren) và Menkaure (Mycerinus). Kim tự tháp Khufu (khoảng 2551- 228 trước Công nguyên) lớn nhất và còn được gọi là Kim tự tháp lớn. Với hơn 4.000 năm tuổi, đây là công trình được xây dựng cao nhất trên thế giới. Kim tự tháp Khufu mang nét độc đáo về tính phức tạp trong việc sắp xếp bên trong. Có ba phòng trong: phòng thấp nhất được tạo thành từ lớp đá bên dưới kim tự tháp trong khi hai phòng phía trên được xây dựng bên trong kim tự tháp. Phòng của nhà vua hoàn toàn nằm thẳng hàng với đá granite, bên trong có cả quan tài đá cùng loại. Phía trên phòng của nhà vua là năm phòng giải trí, bên trên lợp mái với các dầm granite rất to, thiết kế để làm chệch trọng lượng của kim tự tháp ra khỏi trần nhà của phòng chôn cất, trong Hành lang lớn dẫn đến phòng của nhà vua, đầu cuối cùng được đỡ bằng dầm chìa. Những thân cột hẹp khoảng 20cm2 dẫn từ hai phòng phía trên và sấp thẳng hàng dưới về chòm sao Orion, và các ngôi sao ở đường chân trời, giúp cho linh hồn của nhà vua băng hà đi đến các vì sao này.

Các phòng bên trong kim tự tháp Khafre và Menkaure nằm phía dưới mặt đất, được đào từ lớp đá nền. Kim tự tháp Khafre chỉ có hai phòng đơn giản với trần nhà đóng kín, trong khi kim tự tháp Menkaure có một dãy các phòng và lối đi tuy nhỏ nhưng phức tạp hơn, một trong số này có trang trí...

Tại Saqqara và Dashur có các Kim tự tháp nổi bật là: Kim tự tháp đỏ, Kim tự tháp gãy và Kim tự tháp bậc thang.

Bên cạnh những kim tự tháp còn tương đối nguyên vẹn ( hầu hết là những kim tự tháp lớn), còn lại nhiều kim tự tháp khác đã xuống cấp nghiêm trọng

Kim tự tháp đỏ tại Dashur được xây dựng từ triều đại thứ 4 dành cho Pharaoh Sneferu trong khoảng thời gian từ năm 2640 đến 2620 trước công nguyên, tên gọi kim tự tháp theo màu những viên đá. Là kim tự tháp hoàn hảo đầu tiên và là lăng mộ của Pharaoh Sneferu, với chiều cao hiện tại 104m, đây là kim tự tháp cao thứ ba và lớn thứ ba (về thể tích) trong tất cả các kim tự tháp của Ai Cập cổ đại.

Kim tự tháp gãy cũng ở Dashur và gần với Kim tự tháp đỏ. Đây là một cổng trình vĩ đại thứ hai của Pharaoh Sneferu, minh chứng cho thời kỳ đầu của các Kim tự tháp. Phần dưới cùng của Kim tự tháp này được xây dựng với độ nghiêng khoảng 58°, phần giữa nghiêng khoảng 54° nhưng phía ngọn lại chỉ còn 43°. Xây dựng trên nền đất sét mềm, không chịu nổi trọng lượng của hàng triệu viên đá khổng lồ nên các bức tường của kim tự tháp bị nứt là điều không tránh khỏi.

Kim tự tháp bậc thang (Step-Pyramid) nằm tại Saqqara. Kim tự tháp này là lăng mộ của Pharaoh Dịoser và là kim tự tháp bậc thang đầu tiên ở Ai Cập, được xây dựng từ năm 2650 trước công nguyên. Mô hình xây dựng này là mastaba - một loại mộ trong các hình thức của một gò đất hình chữ nhật bằng phẳng và dốc nghiêng. Công trình ban đầu được lên kế hoạch như là một mastaba vuông, nhưng đã được mở rộng thành kim tự tháp 4 bậc và cuối cùng hoàn thành một kim tự tháp nền chữ nhật với 6 bậc.

Quần thể Kim tự tháp ở Abu Rawash, nằm cách khu Kim tự tháp Giza vài cây số về phía Bắc. Khu này hiện chỉ có Kim tự tháp Djedefre đáng chú ý, nhưng lại là phế tích. Còn Kim tự tháp Lepsius chỉ còn là gò xây bằng gạch bùn. Kim tự tháp Djedefre, nguyên thủy cao 67m, tuy nhiên đã bị hư hại nhiều, hiện chỉ còn là một đông đá di chỉ.

Quần thể Kim tự tháp ở Abusir, bao gồm những di tích rất có giá trị lịch sử vì niên đại cách chúng ta khá xa (một số kim tự tháp có niên đại khoảng 4.000 năm trước). Quần thể Kim tự tháp Abusir nằm bên tả ngạn sông Nile, giữa quần thể Giza và quần thể Saqqara. Kim tự tháp Sahure, cao 48 m, đáy vuông có cạnh 78,5m, có niên đại vào triều đại thứ 5 Ai Cập cổ đại và hiện được biết là Kim tự tháp có niên đại cổ nhất ở khu quần thể này. Kim tự tháp này được xây dựng trên một mặt nền có lót ít nhất hai lớp đá vôi trắng khai thác từ mỏ đá Maasara sân đó. Riêng phần lõi nằm trên 6 lđp đá vôi và đáng chú ý hơn nữa là kim tự tháp này không hoàn toàn có đáy vuông như những kim tự tháp khác và hành lang jẫn vào trong làm thành những bậc thang. Còn khoảng sân trước kim tự tháp có 16 cột đá nguyên khôi ganite đỏ có khắc vương hiệu Pharaoh Sahure.

Tại khu vực Giza đến Dahshur còn nhiều các kim tự tháp lớn nhỏ khác tuy nhiên hầu hết đều đã bị hư hỏng ít nhiều do thời gian, khí hậu. Tất cả những kim tự tháp này tạo thành một quần thể kim tự tháp, lăng mộ độc đáo, trở thành hình ảnh riêng của đất nước Ai Cập. Những kim tự tháp và các câu chuyện xung quanh nó đến nay vẫn còn nhiều điều bí ẩn, gây tò mò cho không chỉ khách du lịch mà còn khiến cac học giả vẫn phải tiếp tục khám phá. Nói đến Ai cập hẳn nhiên điều đầu tiên mọi người nói đến chính là những kim tự tháp và những câu chuyện bí ẩn về các paraong, cũng vì lẽ đó khu vực này là một trong những điểm thăm quan du lịch hấp dẫn nhất thế giới.

Thái Anh