Phát hiện khảo cổ mới: Thói 'viết bậy' lên di tích có từ 2.000 năm trước

Các chuyên gia khảo cổ khám phá ra nhiều thông điệp được du khách xa xưa khắc trong những lăng mộ của Thung lũng các vị Vua, Ai Cập.

• Bí ẩn quanh những kim tự tháp của Pharaoh  /  Những điểm đến 'bên trọng bên khinh' ở châu Á

Giáo sư khảo cổ Adam Łukaszewicz từ đại học Warsaw, Ba Lan, vừa hé lộ thông điệp bí ẩn của những dòng chữ khắc trên các phiến đá trong lăng mộ Ramesses VI, thuộc Thung lũng các vị Vua, Science in Poland đưa tin.

Theo giáo sư, Thung lũng từ lâu đã trở thành nơi tham quan nổi tiếng với các cư dân thời cổ đại. Trong khoảng hơn 60 lăng mộ thuộc khu vực này, ít nhất 10 lăng mộ có vô số dòng ghi danh của các du khách cổ đại.

 Vẻ kỳ bí bên trong lăng mộ Ramesses VI. Video: Youtube.

Tại lăng mộ vua Ramesses VI, giáo sư Łukaszewicz đếm được hơn 1.000 dòng chữ khắc trên lối đi dài 100 m dẫn xuống hầm mộ.

"Một lượng lớn những dòng chữ khắc trên đá thuộc giai đoạn Hy Lạp thời La Mã, khi chiến thắng của Alexander Đại đế khiến Đế chế La Mã tan rã", giáo sư Łukaszewicz nói. Phần nhiều dòng chữ từ 2.000 năm trước có nội dung như "John Smith từng ở đây", tên của các du khách thường viết bằng tiếng Hy Lạp, chữ Latin xuất hiện ít hơn.

Giáo sư Łukaszewicz nghiên cứu những bức tường trong lăng mộ. Ảnh: K. Braulińska.

Những dòng chữ xuất hiện tại nhiều vị trí khác nhau trong lăng mộ, đôi khi ở các độ cao khác nhau trên tường. Một phần lối vào lăng mộ bị cát che phủ trong thời gian dài, du khách thường đi lại trên những khu vực này. Những người đầu tiên đặt chân tới đây có thể phải bò vào bên trong, vì vậy dòng chữ của họ sẽ được khắc ngay sát trần lăng mộ.

Lăng mộ vua Ramesses VI (trái) nằm ngay cạnh lăng Tutankhamun. Ảnh: REX.

Nhà khảo cổ cho hay: "Du khách cố gắng khắc chữ ký của họ mà không phá hủy những chi tiết trang trí cổ. Đôi khi, họ thực hiện rất cẩn trọng, ví dụ như khắc tên vào giữa hình mặt trời, biểu tượng của một trong các vị thần".

Ngoài khắc tên, những du khách cổ đại còn đề thêm quê quán hoặc chức danh, công việc của mình. Đôi khi, họ cũng để lại những dòng chữ dài, ví dụ như các bài thơ. Nhờ có những dấu tích này, các nhà nghiên cứu biết rằng qua hơn 2.000 năm, các du khách đến từ Ai Cập và những nước lân cận đã ghé thăm lăng mộ này. Một số người là bác sĩ, triết gia từ nhiều trường học - những người theo học thuyết Plato hoặc thuộc trường phái Khuyển nho.

Ông Łukaszewicz tiết lộ: "Có cả những người ở địa vị rất cao trong chính quyền như các thái thú Ai Cập, những người trị vì đất nước thay cho hoàng đế La Mã, những nhà chức trách đến từ nhiều vùng miền khác nhau. Đôi khi có cả những vị khách từ Athens hay Syria".

Bên trong lăng mộ Ramesses có rất nhiều hình ảnh và ký tự quý giá. Ảnh: REX.

Những bức tường còn phủ kín các cuộc tranh luận. Các nhà nghiên cứu nhận thấy một cuộc đối thoại giữa các du khách về việc một người ngưỡng mộ công trình cổ đại này, người khác phàn nàn họ không hiểu chữ tượng hình và vị khách thứ ba thắc mắc về mối băn khoăn tới ý nghĩa chữ tượng hình của người thứ hai.

Phần lớn dòng chữ được khắc vào đá, một lượng nhỏ khác được viết bằng sơn đỏ. Những du khách châu Âu đầu tiên để lại kỷ niệm của họ rằng người dẫn đường Ả Rập đưa cho đoàn những vật sắc nhọn để ký tên lên tường. Ông Łukaszewicz tin rằng dòng chữ đó có niên đại từ 2.000 năm trước.

Những nhà khoa học Warsaw làm việc tại Thung lũng các vị Vua dưới sự bảo trợ của Trung tâm Khảo cổ học Địa Trung Hải tại Ba Lan, thuộc trường Đại học Warsaw. Họ vừa trở về nước với tài liệu sơ bộ về những bức tường trong lăng mộ Ramesses VI. Họ sẽ quay trở lại Ai Cập vào tháng 11 và 12 để thống kê toàn bộ những lời ghi chú của các du khách cổ đại.

Thung lũng các vị Vua là một điểm du lịch quan trọng của Ai Cập, bên cạnh khu phức hợp Kim tự tháp Giza. Hầu hết nơi đây đặt lăng mộ của các vị vua trị vì từ năm 1550 tới 1069 TCN, an nghỉ trong những lăng mộ tạc trong đá. Nổi bật nhất là lăng mộ của Tutankhamun, được phát hiện năm 1922.

Phạm Huyền