Hành trình về cánh đồng chết Choeung Ek

(iHay) Nằm cách thủ đô Phnom Penh 15km về hướng Nam là cánh đồng chết Choeung Ek, nơi chế độ diệt chủng Khơ-me Đỏ của Pol Pot đã sát hại hàng chục ngàn đồng bào của chính mình, bằng những cách tàn ác và vô nhân tính nhất.

Tháp tưởng niệm nạn nhân diệt chủng - Ảnh: Huỳnh Mai

Cánh đồng chết Choeung Ek là một trong số 300 cánh đồng đã hứng chịu bao máu xương của những người Khơ-me vô tội bị giết hại. Điểm tham quan này thực chất cũng đã được thu nhỏ lại, dọn dẹp sạch sẽ và chỉ để lại vài chứng tích quan trọng.

Bước vào cổng Cánh đồng chết, tôi chợt nghĩ Campuchia sẽ làm du lịch như thế nào đối với một điểm tham quan "nhạy cảm" và đặc thù như thế này? Hẳn mọi người sẽ không muốn nhìn thấy những cảnh tượng ghê rợn, hẳn người Campuchia cũng không muốn khơi lại những ký ức đau buồn của thời kỳ bi thương nhất trong lịch sử.

Audio tour – trò chuyện cùng tiếng lòng du khách

Với giá vào cổng 6 USD, mỗi khách tham quan sẽ được phát cho một bản đồ tham quan cùng chiếc máy thuyết minh, kèm theo tai nghe. Có rất nhiều ngôn ngữ cho du khách từ các nước và đương nhiên không thiếu tiếng Việt.

Đeo tai nghe để bắt đầu hành trình, cất lên bên tai tôi là một giọng kể truyền cảm, tựa như có một người bạn bên cạnh để đồng hành cùng mình.

Men theo từng điểm trong bản đồ, mỗi địa điểm là một nhân chứng tội ác, như kho chứa thuốc độc để rải lên người nạn nhân, hố chôn 166 xác không đầu, hố chôn phụ nữ và trẻ em, cây giết người mà Khơ-me Đỏ đã đập đầu những sinh linh vô tội trước khi vứt xuống hố...

Xương của các nạn nhân được tìm thấy ở hố chôn tập thể - Ảnh: Huỳnh Mai

Cảnh vật chỉ là những tấm bảng, những cái hố, cái cây im ắng đến rợn người; trong khi giọng kể đang thổn thức lên từng hồi khiến cho du khách ai cũng suy tư, trầm lắng. Có những giọt nước mắt đã rơi, những du khách từ nơi xa xôi nghẹn ngào.

Chẳng những kể lại từng câu chuyện xưa, "người bạn đồng hành đặc biệt của mỗi du khách" còn mang đến những mẩu chuyện về người trong cuộc lẫn kẻ đã nhúng tay vào tội ác.

Tôi không thể nào quên được khoảnh khắc “người bạn” cất lên âm thanh bi ai khi tôi dừng chân ở địa điểm "cây ma thuật". Thời đó, Khơ-me Đỏ thường treo loa phát nhạc cách mạng trên cây này cả ngày lẫn đêm. Ban đêm những lời hát chiếm lĩnh không gian để át đi tiếng gào khóc của các nạn nhân.

Đến đây, mỗi du khách đều được nghe một đoạn của bài hát cùng tiếng máy móc chạy rầm rập, đó cũng chính là âm thanh cuối cùng mà các tù nhân nghe thấy…

Cây ma thuật, nơi Khơ-me Đỏ thường treo loa phát nhạc - Ảnh: Huỳnh Mai

Đến vùng đau thương để biết yêu thương

Đến cuối hành trình tham quan, du khách sẽ được vào tháp tưởng niệm. Sững sờ trước chiếc tháp vừa đau lòng vừa ghê sợ này, tôi lặng lẽ bước theo đoàn du khách nối dài, không ai nói ai câu nào. Mọi người lần lượt cởi giày, bỏ nón, bước nhẹ nhàng vào trong.

Có người che miệng hoảng hốt, có người chắp tay vái lạy, rồi bất chợt nhìn nhau như tìm kiếm sự đồng cảm của tình người. Dòng khách đi vòng tròn quanh tháp vì cửa vào cũng là lối ra. Chúng tôi nối nhau và đan thành những vòng tròn không dứt, như muốn che chở và xoa dịu nỗi bi thương của đồng loại. Đây không còn là nỗi đau của riêng một dân tộc.

Kết thúc hành trình, tôi trả lại máy nghe cho nhân viên phòng vé, mỉm cười và nói “Ô kun” (nghĩa là Cảm ơn trong tiếng Campuchia). Người nhân viên cũng tươi tắn đáp lại: “Cảm ơn” kèm theo nụ cười rực sáng trong nỗi niềm cảm xúc đang ảm đạm của tôi. Đó chính là nụ cười của người muốn cất lại quá khứ, hướng về tương lai; là nụ cười của vùng đất Angkor hùng vỹ đang mạnh mẽ vươn lên.

Huỳnh Mai