El Dorado - thành phố huyền thoại có hoàng đế dát vàng

Trong lễ đăng quang, tân hoàng đế của El Dorado được đưa đến bên hồ Guatavita, cởi toàn bộ đồ và phủ bụi vàng kín người. Ông lên một chếc bè, trên bè chất đầy vàng thỏi và đá quý, đi đến giữa hồ, rửa sạch bụi vàng rồi ném những đồ quý giá xuống hồ.

• 
  

Truyền thuyết về El Dorado - thành phố dát vàng bên hồ Guatavita (ngày nay thuộc Colombia) có từ thời trung cổ, vẫy gọi nhiều nhà thám hiểm dũng cảm lên đường dù nhiều người ra đi không bao giờ trở lại

Huyền thoại thành phố vàng

Những câu chuyện lưu truyền về thành phố dát vàng bắt đầu từ khi Colombo tìm ra châu Mỹ. Đến khoảng thế kỷ 16, người châu Âu ngày một tin rằng tại lục địa mới (tức châu Mỹ) ẩn chứa một thành phố đầy vàng. Thời đấy, El Dorado qua các câu chuyện có nhiều vị trí khác nhau, nhưng cuối cùng các nhà thám hiểm đều cho rằng thành phố này nằm cạnh hồ núi lửa Guatavita, giữa rừng rậm Amazon bí hiểm. 

Bản đồ vẽ năm 1652 với phần màu xám thể hiện khu vực được cho là vị trí của El Dorado thời bấy giờ. Ảnh: wikipedia.

Truyền thuyết kể rằng, ở nơi xa xôi trên thế giới có một thành phố vàng được xây dựng vào khoảng năm 1200 - 1500 TCN. Đó là thành phố của người Muisca, nơi vàng được xem như một thứ kim loại quen thuộc chứ không phải vật phẩm quý giá. Tại đây, không chỉ người thuộc tầng lớp quý tộc mà ngay cả dân thường cũng sở hữu một lượng vàng lớn. 

Nhưng tập tục trong lễ đăng quang của hoàng đế mới là điều khiến câu chuyện về El Dorado nổi tiếng toàn châu Âu. Trong buổi lễ, vị tân hoàng đế sẽ được đưa đến bên hồ Guatavita, cởi toàn bộ đồ và phủ bụi vàng kín người. Người này sẽ đi đến giữa hồ bằng một chếc bè, trên đó chất đầy vàng thỏi và đá quý. Sau đấy, tân hoàng đế sẽ rửa sạch bụi vàng khỏi cơ thể và ném những đồ quý giá xuống hồ để làm vật tế cho các vị thần.

Ban đầu, "El Dorado" trong tiếng Tây Ban Nha mang ý chỉ người được chọn làm hoàng đế và thực hiện nghi lễ rắc bụi vàng lên người. Sau này khi người châu Âu nghe về El Dorado, dần dần họ dùng từ này để chỉ một thành phố cổ giàu có với rất nhiều vàng.

Những chuyến thám hiểm không có kết quả

Hồ miệng núi lửa Guatavita - nơi được cho là ẩn giấu một phần kho báu khổng lồ của El Dorado. Ảnh: off2colombia.

Huyền thoại El Dorado khiến nhiều nhà thám hiểm châu Âu lên đường. Họ có thể là người thuộc hoàng tộc, nhà khoa học hay một thương nhân giàu có muốn khám phá thành phố đầy vàng. Họ không chỉ tìm kiếm El Dorado tại khu vực hồ Guatavita mà mở phạm vi ra khắp châu Mỹ La tinh, nhất là vùng đất ẩn sâu trong rừng rậm Amazon. 

Tuy nhiên, những chuyến đi đó không mang lại kết quả mong muốn mà còn khiến nhiều người bỏ mạng vì bệnh dịch hoặc tranh chấp với thổ dân da đỏ. 

1545 có lẽ là năm thành công nhất khi các nhà thám hiểm Tây Ban Nha tìm ra hồ Guatavita. Họ cố gắng làm cạn hồ nước và tìm được hàng trăm miếng vàng. Nhưng đó là tất cả những gì các nhà thám hiểm Tây Ban Nha có thể tìm thấy. Họ cho rằng phần kho báu quý giá vẫn đang được ẩn giấu đâu đó dưới đáy hồ sâu thẳm. 

Trong số những người từng cố gắng tìm kiếm El Dorado, ngài Walter Raleigh - cận thần của hoàng đế nước Anh thời bấy giờ đã có hai chuyến đi tới Guiana để tìm thành phố dát vàng. Có lẽ ông là nhà thám hiểm có số phận bi thảm nhất. Trong chuyến đi thứ 2, con trai ông - Watt Raleigh đã mất mạng khi gây xung đột với người Tây Ban Nha - điều mà vua James cấm kỵ. Đó là lý do mà vua James dùng để xử tử Walter khi ông quay về Anh quốc. 

Tác phẩm nghệ thuật cổ xưa tái hiện truyền thống phủ bụi vàng lên tân hoàng đế được đặt tại một bảo tàng ở Colombia. Ảnh: National Geographic.

Sau này, những chuyến đi tìm El Dorado thưa dần. Thế nhưng huyền thoại về thành phố này vẫn không biến mất suốt hàng trăm năm qua, vì theo Jose Oliver - giảng viên khoa Khảo cổ học của Đại học London, chính chúng ta muốn thành phố này có thật, và điều này khiến chúng ta sẽ không bao giờ ngừng kiếm tìm El Dorado.

Guatavita là một hồ miệng núi lửa nằm gần thủ đô Bogota của nước Cộng hòa Colombia về phía đông bắc. Với môi trường du lịch sinh thái đa dạng cùng huyền thoại về El Dorado, đây là một điểm đến hấp dẫn với nhiều du khách khi đến với Colombia.

Vân Giang