Vang Chile - 500 năm lừng danh toàn cầu

Từ hơn 500 năm trước, ngành trồng nho làm vang ở Chile đã phát triển, đến 1830 các giống nho đặc hữu từ Pháp bắt đầu du nhập vào Chile, và từ 1877 Chile đã có 10 hãng vang xuất khẩu sang châu Âu. 

Đọc E-paper

Cho đến nay, Chile đang là một ngôi sao trong làng vang thế giới, với lượng xuất khẩu hằng năm lên đến 800 triệu lít (đứng thứ 4 thế giới), đạt giá trị xuất khẩu năm 2015 là 1,8 tỷ USD. Là đất nước có địa hình, thổ nhưỡng và khí hậu đa dạng, từ vùng khô hạn, sườn núi, đến các tiểu thung lũng ở khu vực miền trung và vùng đồng bằng duyên hải, Chile sở hữu rất nhiều giống nho đã làm nên tên tuổi của ngành sản xuất vang từ giữa thế kỷ XVI.

Trong đó, tiêu biểu là giống nho Pais được người Tây Ban Nha du nhập để sản xuất các dòng vang phục vụ trong thánh lễ Misa của người công giáo bản địa. Tiếp sau đó là các giống nho đỏ danh tiếng như Carmenere, Cabernet Sauvignon, Syrah, Cabernet Franc, Torontel và Moscatel và đặc biệt là vang từ những cây nho lâu năm Carignan. Dòng vang trắng ở Chile có giống nho Sauvignon Blanc, Chardonnay, và còn có vang sủi tăm từ giống nho Pais...

Tất cả các giống nho này đều góp phần tạo nên sự đa dạng của ngành vang Chile, mà vùng sản xuất chủ yếu tập trung ở hai thung lũng lớn là Curico và Maule thuộc miền nam trung bộ, nơi có khí hậu ấm nóng Địa Trung Hải.

Nhìn trên bản đồ vang của Chile, Curico và Maule hiện có hơn 100 hãng vang, sở hữu 3.550 ruộng nho với khoảng 52.000 hecta, chiếm 40% diện tích trồng nho toàn Chile, lượng vang sản xuất hằng năm đạt 49% sản lượng vang quốc gia - tương đương 600 triệu lít.

Là thung lũng trồng nho lớn thứ 3 ở Chile, Curico có đến hơn 30 giống nho, đây là vùng vang cho ra đời những sản phẩm được xem là tốt nhất của Chile. Curico có được lợi thế ấy ban đầu phải kể đến sự thuận lợi về điều kiện thời tiết, nhờ dãy Andes bao bọc, thung lũng Curico có nhiệt độ về đêm khá lạnh ngay cả trong mùa Hè, khi ban ngày hơi nóng có thể vượt quá 30OC, nhưng đêm xuống chỉ còn ở mức 12OC.

Sự chênh lệch nhiệt độ khá lớn giữa ngày - đêm đã tạo cho những trái nho vùng thung lũng Curico có lượng đường cao, độ ngọt đậm cùng vị thanh mát đặc trưng riêng.

Điểm lợi thế thứ hai của vùng vang đặc hữu Curico là điều kiện thổ nhưỡng, đặc biệt là các khu vực gần chân núi Andes, chất đất ở đây có nhiều đất sét nguồn gốc núi lửa, phù hợp cho các giống nho trắng như Sauvignon Blanc, Chardonnay, Viognier và nho đỏ như Pinot Noir.

Tuy nhiên, tại các khu vực giữa thung lũng thì đất có lẫn nhiều đá sỏi, dẫn đến việc thoát nước tốt, cộng với nhiệt độ cao hơn, tạo điều kiện lý tưởng cho các giống nho như Cabernet Sauvignon, Syrah và Malbec.Trong những năm gần đây, các hãng rượu cũng chú tâm hơn vào các dãy núi nhỏ gần bờ biển, nơi có nhiều đất phong hóa từ đá granit, để sản xuất rượu vang cân bằng hơn giữa độ cồn và độ chua.

Những dòng vang trắng xuất xứ từ Curico tại các tiểu thung lũng mát mẻ ở gần chân núi Andes hay lưu vực các dòng sông Teno và Lontuenhư Sauvignon Blanc, Chardonnay, Riesling, Gewrztraminer, luôn mang nét quyến rũ riêng, giàu mùi tự nhiên như gia vị, cỏ, táo, các loại trái cây nhiệt đới.

Vang đỏ với các giống nho Cabernet Sauvignon, Merlot, Carmenere, Syrah gần chân núi Andes hay gần bờ Thái Bình Dương cũng là một ưu thế vượt trội ở Curico nhờ sắc đỏ đậm, độ ngọt hậu kéo dài, đậm mùi gia vị và hương hoa, độ chua và chát vừa phải tạo nên sự mượt mà, tinh tế của riêng các chai vang đỏ xuất xứ từ Curico.

Còn nhắc đến thung lũng Maule - vùng nho lớn nhất và sớm nhất Chile với lịch sử hình thành, tiếp nối từ hơn 400 năm qua luôn khiến giới yêu vang phải "thổn thức" bởi những giọt nồng tinh tế thừa hưởng từ sự pha trộn nhiều kiểu văn hoá trồng nho và làm vang khác biệt.

Sự kết hợp giữa truyền thống của các giống nho đặc hữu trong vùng cùng những kỹ thuật sản xuất mang công nghệ hiện đại, sử dụng thùng thép không gỉ và thùng gỗ sồi Pháp để ủ vang, cộng với sự sáng tạo, tận dụng tối đa điều kiện tự nhiên từ nhiều tiểu vùng trong thung lũng để rút tỉa những tinh hoa từng giống nho lâu năm như Carignan ở vùng đất khô cằn của Cauquenes và Loncomilla, đến những tươi mát, phóng khoáng của Sauvignon Blanc, Chardonnay ở vùng San Clemente và San Rafael cùng các giống nho quý tộc như Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc và Carmenere, định hình nên các dòng sản phẩm đặc biệt mang dấu ấn riêng của thung lũng Maule.

Thung lũng Maule là tập hợp rất nhiều mảnh ghép các khu vực có cấu trúc thổ nhưỡng từ nhiều nguồn gốc khác nhau bao gồm núi lửa, vùng băng vĩnh cửu đến sông ngòi.

Điều kiện tự nhiên này cho phép trồng và phát triển các giống nho có thời gian thu hoạch khác nhau.Tại San Rafael, gần chân núi Andes, là khu vực đất bồi của sông Claro trên nền đất núi lửa. Vùng San Clemente và xung quanh Talca là vùng đất bằng trũng hơn, có lớp đất sét ở độ sâu 70cm, rất phù hợp cho các giống nho trắng và nho đỏ. Tại sườn đông dãy núi miền duyên hải, thuộc vùng Pencahue, mặt đất khá phẳng, nhiều cát hoặc đất sét.

ùng đồi thấp khô cằn ở trung tâm thung lũng, đặc biệt là khu vực Cauquenes, chất đất lại được hình thành từ sự phong hóa của đá hoa cương, nghèo dưỡng chất và ít giữ nước, phù hợp cho giống nho có thời gian chín kéo dài như Carignan hoặc Cabernet Sauvignon.

Các dòng vang trắng, vang đỏ của thung lũng Maule có điểm nổi bật là sự cân bằng, cấu trúc vang hài hòa, hậu vị đậm, dày mùi hương của các loại quả nhiệt đới và khoáng chất (vang trắng), cùng sự tươi mát và sâu lắng của mùi gia vị, dâu tây, cỏ dại (vang đỏ). Sự đa dạng từ thổ nhưỡng, điều kiện thời tiết, các giống nho, cùng kỹ thuật hiện đại của ngành sản xuất vang được ứng dụng hoàn hảo khiến cho các sản phẩm từ thung lũng Maule luôn chiếm lĩnh các vị trí cao trong bản đồ vang Chile và cả thế giới.

Văn phòng Thương vụ ProChile, Đại sứ quán Chile tại Việt Nam, Hiệp hội Vang Curico và Maule - Chile, Trung tâm Công nghệ Nho & Vang, Trường Đại học Talca - Chile đồng tổ chức chương trình giới thiệu các dòng vang danh tiếng của thung lũng Curico và Maule đến người Việt yêu vang vào chiều ngày 30/5/2016 tại Nikko Hotel Saigon. Các thương hiệu vang danh tiếng đến từ Chile tham gia sự kiện gồm: 

1. Alto Quilipin

Cách thành phố Linares 15km trong vùng thung lũng Maule, Alto Quilipin là một lò vang tận dụng nguyên liệu nho bản địa được tuyển chọn kỹ lưỡng, ứng dụng những kỹ thuật hiện đại nhất của ngành vang thế giới vào sản xuất, cho ra các sản phẩm đỉnh cao như Cabernet Sauvignon Reserve 2007, cùng các chai vang đồng niên vụ như Carmenere, Merlot, Pinot Noir. Nhà máy sản suất của Alto Quilipin nằm cạnh ngay cánh đồng nho, có khả năng lên men cùng lúc 1 triệu lít vang trong thùng thép không gỉ, sau đó được chuyển sang ủ trong các thùng gỗ sồi nhập từ Mỹ, Pháp với những kiểm soát nghiêm ngặt về kỹ thuật để giọt vang khi đóng chai luôn đạt phẩm chất tốt nhất, nêu bật những tinh hoa các giống nho vùng thung lũng Maule.

2. Bouchon

Thuộc sở hữu của dòng họ Emile Bouchon từ vùng Arveyres gần Bordeaux, Pháp, di cư đến Chile và khởi nghiệp nghề làm vang từ 1887. Sự kết hợp những giống nho xuất xứ từ Pháp như Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Sauvignon Blanc cùng thổ nhưỡng bản địa đã cho ra đời những dòng vang đặc biệt làm nên tên tuổi của nhà Bouchon khắp thế giới. 

3. Casa Verdi

Năm 1918, Aniceto Verdi – một người Ý đến Chile đeo đuổi giấc mơ gieo trồng và sản xuất các dòng vang yêu thích. Thương hiệu Casa Verdi ra đời, phát triển rộng các ruộng nho ở cả hai vùng Curico và Maule với các giống nho truyền thống như Cabernet Sauvignon, Carmenere, Merlot, Syrah, Sauvignon Blanc, Chardonnay. Casa Verdi hiện là một thương hiệu lớn của ngành vang Chile, có mặt tại 4 châu lục với 21 quốc gia, đặt trụ sở thương mại tại Anh và Trung Quốc. 

4. Cremaschi Furlotti

Là thương hiệu nối tiếp theo thành công của gia đình với nghề sản xuất vang nguyên gốc từ Ý, kết hợp cùng thổ nhưỡng và thiên nhiên của Chile để đúc kết nên Cremaschi Furlotti - vang tốt nhất của toàn vùng Loncomilla (trái tim của thung lũng Maule), với chất lượng nổi bật được nhận diện từ khắp thế giới, đặc biệt là các chai vang sản xuất mang số lượng có hạn như De Familia 2009 phối giữa các giống nho Cabernet Sauvignon, Carmenere và Syrah. 

5. Gillmore

Cũng là một thương hiệu đến từ vùng Loncomilla, Gillmore ra đời từ 1990 với thửa ruộng nho 54hecta gồm các giống nho như Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Merlot, Carmenere, Carignan, Malbec và Syrah. Với tiêu chí sản xuất nhắm đến các dòng vang đẳng cấp cao, hội tụ những tinh hoa của giống nho bản địa từ màu sắc, hương vị, đến cá tính của từng loại, Gillmore dễ gây ấn tượng với những người sành vang từ ngay lần tiếp cận đầu tiên. 

6. Inverco

Sở hữu ruộng nho rộng đến 347 hecta với các giống nho đặc hữu của vùng thung lũng Maule như Cabernet Sauvignon, Merlot, Chardonnay, Sauvignon Blanc... lượng sản xuất hàng năm đạt trung bình 2,5 triệu lít vang chất lượng cao, Inverco có thị trường tiêu thụ rất rộng, không chỉ đứng trong hàng ngũ những nhà sản xuất vang cao cấp hàng đầu Chile, mà sản phẩm của Inverco có mặt khắp châu Âu, châu Á và châu Mỹ.

Điều làm nên lợi thế của Inverco trong các sản phẩm vang là sự kết hợp của kỹ thuật gieo trồng, chăm sóc và thu hái các giống nho có tuổi đời từ thập niên 70, với các công đoạn sản xuất sử dụng máy móc tân tiến nhất để tạo thành các sản phẩm vang mang đặc tính riêng, đồng nhất trong sự hoàn hảo. 

7. Lomas de Cauquenes

Với khởi hình ban đầu là sự tập hợp của các vườn nho mang quy mô nhỏ, Lomas de Cauquenes nắm giữ những tinh hoa khác biệt từ các vùng nho cao tuổi, và khi quy trình sản xuất nho với ứng dụng các công nghệ hiện đại, sự kết hợp hai yếu tố ấy đã định hình cho Lomas de Cauquenes một vị trí cao trên bản đồ vang của Chile, với các dòng sản phẩm chất lượng tốt, độc đáo, được thị trường trong nước và quốc tế đón nhận. 

8. Pirazzoli

Lịch sử của dòng vang Pirazzoli gắn liền với một trong những cái nôi của ngành sản xuất vang cổ xưa ở Ý là vùng Emilia Romagna, quê hương của Don Oreste Pirazzoli - di cư đến Chile và thương hiệu vang Pirazzoli ra đời chính từ cảm hứng của thế hệ kế thừa trong dòng họ Pirazzoli ở Chile. Hiện Pirazzoli sở hữu các thửa ruộng nho rộng lớn ở Santa Julia, San José, Entre Rios, San Luis, Santa Raquel... đều là những vùng địa lý mang khí hậu khác biệt, do vậy Pirazzoli luôn có nguồn nguyên liệu quý để sản xuất nên các chai vang mang đặc trưng của từng vùng nho, chinh phục người yêu vang ở khắp châu Âu, Nam Mỹ và châu Á. 

9. Portal del Alto

Thuộc thung lũng Maule, những khắc nghiệt của khí hậu, thổ nhưỡng khiến các gốc nho phải oằn mình tồn tại, và sản sinh ra các đặc tính riêng từ màu sắc, hương vị, độ ngọt đường cùng vị chát đậm khác biệt hẳn với các vùng nho phát triển thông thường.

Nguồn nguyên liệu quý giá ấy được Portal del Alto tuyển chọn kỹ lưỡng để làm nên các chai vang cao cấp, mang sự kết hợp tròn vẹn từ phong vị thiên nhiên và kỹ thuật từ bàn tay con người, lấy chất lượng để khẳng định thương hiệu cũng như xây dựng các mối liên kết với các nhà phân phối không chỉ riêng trong Chile, Nam Mỹ mà với cả các quốc gia khác từ khắp thế giới. 

10. Sur Valles

Sở hữu bốn thương hiệu vang cao cấp của Chile gồm Via Requingua, Alto Roble, Ralco và Tunquelen, Sur Valles nhắm đến phân khúc phục vụ các khách hàng đẳng cấp cao trong ngành vang thế giới. Những chai vang chất lượng cao của Sur Valles đều được sản xuất theo một quy trình khép kín và được kiểm soát nghiêm ngặt từ khâu thu hái tại các đồn điền thuộc sở hữu riêng của Sur Valles, sau đó trải qua các công đoạn lên men, ủ, đóng chai để cho ra các dòng vang cao cấp, được giới sành vang quốc tế chấm điểm số 90+, xuất khẩu đến các thị trường lớn như Mỹ, Trung Quốc và châu Âu. 

11. Tinajas del Maule

Thành lập năm 1997 trên nền tảng là ruộng nho hình thành từ 1918 tại thị trấn Villa Alegre của thung lũng Maule, Tinajas del Maule hiện là một thương hiệu với sự kết hợp các phong cách sản xuất giữa truyền thống của vùng nho đặc hữu, kỹ thuật lên men, ủ rượu hiện đại trong các thùng thép không gỉ, và các bước đóng chai bằng công nghệ dây chuyền hiện đại. Với ruộng nho rộng đến 300ha, gieo trồng 6 giống nho cơ bản gồm: Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot Noir, Carmenere, Sauvignon Blanc, Chardonnay, nhà máy sản xuất của Tinajas del Maule có khả năng sản xuất 3 triệu lít vang cho thị trường thế giới. 

12. Vinedos Puertas

Thuộc thung lũng Curico, Viedos Puertas là một lò vang khổng lồ với sức chứa đến 25 triệu lít. Khâu nguyên liệu sau khi được thu hái tại các ruộng nho sẽ qua một quy trình kiểm tra để chọn lọc những trái nho tươi ngon nhất đưa vào sản xuất.

Các công đoạn lên men, ủ được kiểm soát nhiệt độ bằng kỹ thuật hiện đại, các dòng vang cao cấp được ủ trong các thùng gỗ sồi nhập từ Pháp theo thời gian nhất định do những nghệ nhân làm vang quyết định để đảm bảo từng chai vang luôn đạt chất lượng hoàn hảo nhất khi ra thị trường. Viedos Puertas hiện có mặt tại 15 quốc gia chủ yếu ở châu Âu và châu Á. 

13. Cooperativa Agrícola Vitivinícola Loncomilla Ltda

Hợp tác xã vang này hình thành đầu năm 1959 tại thành phố San Javier de Loncomilla, vùng Maule với mục tiêu giúp các thành viên phát triển bền vững về kinh tế, xã hội, văn hóa đồng thời áp dụng các phương pháp sản xuất thân thiện với môi trường. Hợp tác xã gồm 105 thành viên với 1170 ha nho làm ra mỗi năm khoảng 20 triệu lít vang.  

NGUYỄN ĐÌNH