Đất nước Trung Á bí ẩn và khép kín với thế giới bên ngoài

• Đức Trần
 

Suốt gần 30 năm qua, đất nước Trung Á Turkmenistan hoàn toàn bí ẩn với bên ngoài. Quốc gia này phát triển chủ yếu dựa vào nguồn dự trữ dầu khổng lồ của mình.

Diễn ra vào ngày 11-12/8, Diễn đàn Kinh tế Caspian sẽ tiếp đón nguyên thủ các nước Iran, Nga, Azerbaijan và Kazakhstan tại Azawa - thành phố du lịch được Bộ Ngoại giao Turkmenistan quảng bá là "Las Vegas" của quốc gia này. Trong đoạn clip giới thiệu Diễn đàn, Turkmenistan xuất hiện với hình ảnh một đất nước hạnh phúc và thịnh vượng.

Cuộc sống của 5,6 triệu người dân đất nước này không được như vậy. Trang tin độc lậpTurkmen.news, vận hành từ Hà Lan, nói rằng không còn đủ thực phẩm trong các cửa hàng quốc doanh, mỗi sáng người dân phải xếp hàng để mua nhu yếu phẩm. Ảnh: CNN.

Theo báo cáo trong nước, vào năm 2016, chỉ có hơn 6.000 du khách đến thăm đất nước này. Dù được quy hoạch là một đô thị du lịch hàng đầu, Azawa thường xuyên nằm trong cảnh vắng vẻ.  Suốt nhiều năm qua, Turkmenistan phát triển dựa vào nguồn dự trữ dầu khổng lồ của mình. Tuy nhiên, việc giá dầu giảm mạnh trong những năm qua đe dọa nghiêm trọng kinh tế nước này.    Một báo cáo gần đây của Trung tâm Chính sách Đối ngoại (Anh) nói rằng quốc gia Trung Á này đang ở bên bờ vực sụp đổ. Ảnh: CNN.

Sau khi Liên Xô tan rã, Saparmurat Niyazov nhậm chức tổng thống đầu tiên của Turkmenistan. Từ đây, Niyazov bắt đầu quá trình tạo lập một hình ảnh mới, tự cường. Nhiều thay đổi được đưa ra, trong đó có việc đặt tên các tháng trong năm theo nhân vật lịch sử, trong đó có chính ông và mẹ mình.   Ngoài ra, Niyazov còn cho xây dựng một bức tượng vàng của chính mình tại thủ đô Ashgabat. Ảnh: CNN.

Sau khi Niyazov qua đời năm 2006, nguyên bộ trưởng Y tế Gurbanguly Berdymukhamedov kế nhiệm ông. Trang tin Chronicles of Turkmenistan miêu tả: "Sự tôn thờ cá nhân này đã được thay thế bởi một cá nhân khác".   Trong ảnh là Tổng thống Berdymukhamedov đang nâng chú cún con tặng Tổng thống Nga Vladimir Putin tại khu nghỉ mát Sochi, Nga, hồi năm 2017. Ảnh: CNN.

Truyền thông trong nước thường miêu tả vị tổng thống 52 tuổi như một thiên tài với vô số khả năng. Berdymukhamedov thường xuất hiện khi đang cưỡi ngựa, làm DJ, chơi đàn với cháu trai... Ông cũng được cho là tác giả của khoảng 40 đầu sách viết về trà, thảo dược, ngựa... Ảnh: Telegraph.

Ông Berdymukhamedov đã cho xây dựng Ashgabat từ thủ đô "ngủ say" thành một nơi nguy nga tráng lệ. Gần đây, một sân bay với tạo hình giống loài chim được xây dựng với kinh phí 2,3 tỷ USD. Bên cạnh đó, một "ngôi làng Olympic" cũng được thi công, phục vụ Đại hội Thể thao Trong nhà và Võ thuật châu Á 2017, tiêu tốn 5 tỷ USD. Ảnh: Shutterstock.

Một người Pháp giấu tên từng làm việc ở Ashgabat một năm miêu tả: "Thành phố ngập tràn trong đá hoa cương trắng, có những nhà hát lớn không bóng người, thiếu vắng các thương hiệu nước ngoài, và tranh ảnh của tổng thống thì ở mọi ngóc ngách đường sá". Ảnh: CNN.

Từ khi nắm quyền, ông Berdymukhamedov được vây quanh bởi thành viên gia đình và các doanh nhân quyền lực. Năm 2018, Tổ chức Minh bạch Quốc tế xếp hạng Turkmenistan 161 trên 179 quốc gia trong Chỉ số Nhận thức Tham nhũng (thứ hạng càng thấp thì tham nhũng càng cao).   Trong ảnh là bức tượng vàng Tổng thống Gurbanguly Berdymukhamedov trên lưng ngựa, được đặt trên khối đá hoa cương trắng tại thủ đô Ashgabat. Ảnh: CNN.

Xét về độ bí ẩn, Turkmenistan không kém cạnh Triều Tiên. Việc kiểm soát nghiêm ngặt khiến cho rất ít thông tin có thể ra khỏi đất nước này. Hầu hết trang mạng nước ngoài đều bị chặn.  Ảnh: CNN.

Toàn bộ kinh tế của Turkmenistan phụ thuộc vào xuất khẩu dầu khí. Hiện nay, Trung Quốclà đối tác mua dầu chính của quốc gia này. Tuy nhiên, theo sáng kiến Vành đai và Con đường, Trung Quốc không trả tiền mặt mà thay vào đó, phát triển mỏ dầu Galkynysh cũng như đường ống dẫn dầu từ Turkmenistan đến đây. Turkmenistan phải chi trả mọi chi phí, vì thế hầu hết số tiền thu được từ việc bán dầu được sử dụng cho khoản nợ này. Trong ảnh là lễ khánh thành nhà máy lọc dầu tại mỏ dầu Galkynysh với sự tham dự của nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: CNN.

Vài tuần qua, sức khoẻ của Tổng thống Berdymukhamedov bị nghi vấn   . Từ 5/7 đến nay, ông mới chỉ xuất hiện trước báo giới ba lần. Lần cuối cùng truyền thông đưa tin về ông là khi bản tin thời sự tối 4/8 chiếu những đoạn clip cho thấy tổng thống đang tận hưởng kỳ nghỉ mát của mình. Tuy nhiên, nhiều người chỉ ra rằng những hình ảnh này đều không rõ thời gian quay, chụp. Ảnh: CNN.

Theo CNN