Xôi nếp Lào

PNO - Giữa những món ăn đặc sản của Quảng Trị, món xôi đậu phộng (lạc) trông có vẻ lạc lõng, hình thức trình bày cũng không bắt mắt, nhưng đã ăn một lần bạn sẽ khó quên.

Quảng Trị là một tỉnh duyên hải miền Trung, có đường biên giới phía Tây giáp nước bạn Lào. Tại cửa khẩu Lao Bảo, hàng hoá từ các nước láng giềng mang sang rất phong phú và nếp Lào là một trong các loại hàng nông sản được tiêu thụ mạnh ở đây.

Xôi nếp là món ăn truyền thống của người Lào, người ta cho rằng người Lào ăn xôi nhiều hơn ăn cơm và gạo nếp gần như là lương thực hàng ngày của họ. Nhà nào cũng có chõ hong xôi được sử dụng mỗi ngày. Ở Lào, cơm nếp thường được dát lên những bức tượng Phật hoặc những tường nhà ở gia đình để cúng các vị thần cư ngụ tại đó. Phụ nữ thường được liên tưởng mạnh mẽ với lúa gạo. Truyền thuyết kể rằng, nữ thần lúa đã hiến dâng mình cho ngọn lửa, và tro của nữ thần đã giúp cho dân làng được một mùa bội thu. Ở một số làng bản, hài cốt của những người phụ nữ tổ tiên được lưu giữ trong ngôi tháp nhỏ xây giữa ruộng lúa của gia đình.
Hạt nếp Lào nhìn qua giống như một loại gạo hạt dài, màu trắng trong. Để xôi ngon, người ta không nấu như cách bình thường (đổ ít nước vào nếp) mà nấu bằng chõ. Tại chợ Lao Bảo có bán loại chõ nấu xôi này, có xuất xứ từ Lào hay Thái. Chõ làm bằng nhôm có hình dáng bầu tròn, phía trên đặt cái rổ đan kín bằng tre. Khi nấu, bỏ nếp vào rổ rồi đậy nắp. Nếp chín nhờ hơi nước từ trong nồi chõ bốc lên. Sau khi nấu xong, xôi được xới sang một cái rổ khác (cho xôi ráo, ngon, không bị ứ nước). Xôi nếp Lào thường được ăn với các món mặn như: thịt nướng hay ram, ruốc chà bông hay cá kho…

Chõ hong xôi 

Cái ngon đặc trưng của hạt nếp Lào là dẻo và thơm. Thoạt nhìn dĩa xôi thấy hạt gạo nếp còn nguyên hình dáng, dễ lầm tưởng là xôi bị khô, cứng. Ăn vào mới cảm nhận được độ dẻo, ngọt và có chút vị beo béo giống như là xôi nấu nước dừa. Cái ngon được khẳng định bởi miếng xôi mềm, vị béo do nếp và đậu phộng hòa lẫn tạo nên vị ngon đặc trưng của xôi nếp Lào.
Cách nấu xôi theo kiểu truyền thống của người Lào là đựng trong ống nứa và nấu bằng nước suối. Bỏ nếp và ít nước vào ống nứa rồi nướng nguyên ống nứa này trên lửa than. Khi ống nứa cháy sém, là xôi cạn nước. Đến giai đoạn ủ xôi cho chín. Khi ăn, gọt lớp vỏ nứa bên ngoài, lộ ra phần xôi nếp màu trắng được bọc bằng lớp vỏ lụa của ống nứa.  Xôi nếp lúc này có hình dáng như một cái ống, thơm mùi nứa, có thể dùng tay bốc ăn. Đặc biệt nếp Lào dẻo, ráo nên dùng tay bốc không bị dính.

Xôi nếp Lào thường được ăn với các món mặn 

Các tour du lịch đến Lào luôn có món xôi nếp giới thiệu với khách. Ăn kèm với xôi là thịt gà nướng hay cá kho riềng và thêm món rau như bông bí, đọt bầu, đọt bí luộc chấm với một loại mắm giống mắm nêm của Việt Nam.
Nếp Lào dùng để gói bánh chưng cũng rất ngon. Cái bánh chưng dẻo, mềm, ăn không ngán. Đặc biệt, nếp Lào nấu cơm rượu cũng ngon không kém. Hạt nếp tơi, rời và mềm còn nguyên dáng vẻ ban đầu cho dù đã qua quá trình lên men. Lẫn trong vị ngọt của cơm rượu có vị béo của hạt nếp, khác hẳn với cơm rượu nấu bằng nếp bình thường.

TÂM AN