Lang thang quanh thành Hikone bên sông Biwa - trung tâm nước Nhật, bạn sẽ trông thấy một khung cảnh giống như “bước ra từ tấm bưu thiếp”.
Được biết đến là một “tòa lâu đài nước”, nơi đây có những bức tường đá cao chót vót, những bông hoa anh đào lãng mạn, cầu thang dốc dẫn đến những bức tường bằng gỗ, nơi du khách có thể dừng chân chiêm ngưỡng toàn cảnh bờ hồ bên dưới.
Nhưng có nhiều câu chuyện diễn ra xung quanh tòa lâu đài này còn hấp dẫn hơn cả cảnh quan đẹp đẽ của nó.
Trong cuốn sách mới mang tên “Tòa lâu đài Samurai”, tác giả Jennifer Mitchelhill và nhiếp ảnh gia David Green đã dành hẳn ba năm để ghi chép và viết lại các thông tin liên quan đến 24 tòa lâu đài thời Samurai của Nhật Bản. Mục đích của cuốn sách là để giúp độc giả tìm hiểu các chi tiết thẩm mĩ, các giá trị văn hóa và những diễn biến lịch sử xung quanh các kiến trúc kỳ quan này.
Trong cuộc phỏng vấn với trang CNN, học giả đã tiết lộ một vài điều bạn muốn biết về các tòa lâu đài Samurai cổ đại của Nhật Bản để có thể tự tin lên kế hoạch cho chuyến đi của mình.
Điều gì đã truyền cảm hứng cho bà viết nên cuốn sách này?
Sự quan tâm ban đầu của tôi đối với các tòa lâu đài Nhật Bản là kiến trúc của nó. Tôi tò mò vì những cấu trúc liên quan đến quân sự ở các tòa lâu đài sao có thể chắc chắn, mạnh mẽ và dường như không gì có thể xuyên thủng. Tuy vậy, đường nét của các tòa lâu đài vẫn rất mềm mại, duyên dáng cùng vô vàn chi tiết tỉ mỉ. Do đó, trong cuốn sách đầu tiên của chúng tôi, nội dung sẽ nhấn mạnh vào kiến trúc một cách chi tiết. Tuy nhiên, những câu chuyện khác liên quan đến các tòa lâu đài vẫn được đề cập, ví dụ như vì sao lại xuất hiện thành Samurai ở Nhật Bản? Mỗi thành nằm ở vị trí nào? Tại sao một lãnh chúa đã xây tòa lâu đài, nhưng không sống ở đó dài lâu…
Để hiểu về các Samurai, điều quan trọng nhất là gì?
Các Samurai là những chiến binh. Thời kỳ các tòa lâu đài trong cuốn sách này được xây dựng kéo dài vào cuối thời chiến quốc, từ cuối thế kỷ 16 đến những năm đầu thời kỳ Tokugawa Shogunate hoặc thời Edo (1600 – 1868).
Đây là thời kỳ phong kiến với sự phân biệt giai cấp rõ rệt. Các Shogun (tướng quân, mạc chúa) là lãnh đạo quân sự tối cao. Daimyo là các lãnh chúa phong kiến của từng vùng. Các Samurai là thuộc hạ hay là những chiến binh quân sự cho các lãnh chúa.
Nhưng các Samurai không chỉ là những chiến binh. Họ cũng là những người xây dựng thành, là các chính trị gia và các nhà lãnh đạo địa phương cùng với khả năng thẩm mỹ tuyệt vời.
Có bao nhiêu tòa lâu đài như thế ở Nhật Bản?
Số lượng các tòa lâu đài đã thay đổi đáng kể trong suốt 500 năm qua. Suốt thời chiến quốc thế kỷ 15 và đầu thế kỷ 16, hàng ngàn công trình công sự được xây dựng để bảo vệ lãnh thổ của các chiến binh.
Cuối giai đoạn này, khi Nhật Bản được thống nhất bởi ba Daimyo (lãnh chúa) gan dạ, hàng trăm tòa lâu đài lớn hơn, vững chắc hơn cùng với những bước tường đá được xây dựng.
Nhưng hầu hết các thành này đã được lệnh phá hủy. Tuy nhiên, khi mạc phủ Tokugawa (hay còn gọi là mạc phủ Edo) đạt được sức mạnh tuyệt đối vào năm 1615, họ đã cho xây và để lại khoảng 180 tòa lâu đài “hiện đại” (được xây dựng giữa năm 1575 và 1620). Những tòa lâu đài đó đã được viết trong cuốn sách của tôi.
Điều gì đã diễn ra sau đó?
Nhiều tòa lâu đài đã được xây dựng lại, ban đầu bằng bê tông. Trong 20 năm qua, người ta đã tái tạo lại những tòa lâu đài với chất liệu truyền thống bằng việc sử dụng các kỹ thuật xây dựng truyền thống.
Những tòa lâu đài được đề cập trong cuốn sách này là những thành còn nguyên vẹn hoặc quan trọng nhất vẫn tồn tại đến ngày nay. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể tìm thấy nhiều tàn tích của hàng trăm tòa lâu đài khác trên khắp nước Nhật.
Ai là người đầu tiên lên ý tưởng thiết kế cho các thành tại nước Nhật?
Các thành quách được thiết kế bởi các Samurai hoặc lãnh chúa của họ. Hai trong số những nhà thiết kế thành nổi tiếng nhất là Daimyo Todo Takatora và Kato Kiomasa.
Nhiều thông tin cho rằng Todo Takatora đã thiết kế khoảng 20 tòa thành khác nhau. Thành lớn nhất và có tầm quan trọng nhất là thành Edo.
Các thành khác do Todo thiết kế bao gồm Wakeyama, Uwajima, Imabari, Iga Ueno và Sasayama.
Kato Kiyomasa thiết kế thành Kumamoto và Nagoya. Ông ấy nổi tiếng với kỹ năng xây dựng những bức tường đá tuyệt đẹp. Có một hòn đá khổng lồ trên bức tường thành Nagoya để dành tặng riêng ông. Hòn đá mang tên đá Kiyomasa.
Điều gì khiến bạn ngạc nhiên khi viết về kiến trúc các tòa lâu đài Samurai?
Mặc dù các tòa lâu đài Samurai có kiến trúc tương tự nhau về tường đá, hào, các tháp gỗ, tuy vậy chúng vẫn có sự khác biệt về kích thước, cách bố trí và các tính năng thẩm mĩ.
Với mục đích để phòng thủ, các tòa lâu đài không thực sự giống nhau về kiến trúc nên chúng luôn gây nhầm lẫn cho những kẻ thù muốn xâm lược. Các tòa lâu đài khổng lồ ấy được xây dựng chỉ trong một vài năm và luôn sử dụng những nhân công địa phương.
Theo lệnh của Daimyo, những người xây thành xây dựng nên các bức tường đá cao tới 30 mét, đào hào lên tới 8 mét, vận chuyển những tảng đá khổng lồ được đặt ở lối vào quan trọng, và xây dựng vô số các “bẫy” bằng gỗ, bùn và thạch cao.
Những lâu đài nào có chiến lược phòng thủ thú vị nhất?
Nagoya, Osaka và Kumamoto là những tòa lâu đài có những bức tường đá khổng lồ uốn cong vào trong. Những viên đá trong các bức tường này gắn kết với nhau chặt chẽ để không tạo ra bất kỳ vị trí chắc chắn nào cho kẻ thù đặt chân lên.
Các bức tường của Osaka mọc lên từ những con hào giống như một chiếc quạt mở với mỗi nếp gấp, mỗi góc đều được bảo vệ bởi một tòa tháp. Những chiến binh bảo vệ thành có thể bắn vào những kẻ xâm lược qua các lỗ và cửa sổ đá phía trong tháp.
Trong khi đó, các bức tường của tòa lâu đài Kumamoto lại có biệt danh là “bức tường chuột” vì bức tường này chắc chắn và kín đáo đến nỗi không con chuột nào có thể chạy qua.
Thật không may, trận động đất năm 2016 đã khiến cho nhiều bức tường và tòa lâu đài Kumamoto lung lay. Các quan chức cho biết họ dự kiến quá trình sửa chữa và trùng tu lại phải mất khá nhiều năm.
Trong số những tòa lâu đài bà đã ghé thăm, theo bà tòa lâu đài nào đẹp nhất?
Cung điện trong thành Nijo ở Kyoto rất đẹp. Đây là tòa lâu đài lâu đời nhất còn tồn tại trên 400 năm tuổi.
Được xây dựng bởi Tokugawa Ieyasu thời đại Edo 1600 - 1868, Ieyasu sử dụng những nghệ nhân lành nghề nhất để trang trí các bức tường và tấm bình phong với những bức tranh và những chi tiết được chạm khắc tinh tế.
Kiến trúc của Ieyasu đã gây ấn tượng mạnh cho những khách du lịch tới thăm thành.
Bà có gặp được những câu chuyện “đáng kinh ngạc” trên đường đi không?
Tòa lâu đài Maruoka có một Hitobashira được chôn ngay trong nền đá. (Các võ sĩ tự sát, để lại cơ thể của mình bao bọc cho một lâu đài hoặc tòa lâu đài. Người ta tin rằng các linh hồn Hitobashira sẽ bảo vệ cho tòa lâu đài ấy, tránh được tội ác và các ma quỷ quấy nhiễu - PV).
Trong suốt thời gian xây dựng thành vào năm 1576, người ta gặp phải vấn đề làm thế nào để giữ vững bức tường đá trong thành. Và một quyết định được đưa ra: Sự hy sinh của con người là cần thiết để xoa dịu các vị thần.
Một phụ nữ mù lòa tên Oshizu đã tình nguyện trở thành một Hitobashira với điều kiện con trai của bà sẽ được lãnh chúa che chở và trở thành một Samurai của tòa lâu đài.
Thật không may, vị lãnh chúa không thể thực hiện lời hứa bởi bị chuyển đến một tòa lâu đài khác ngay sau đó. Từ đó, mỗi khi có lũ lụt ập đến, và nó khá thường xuyên, người ta cho rằng đó là nước mắt của người phụ nữ mù kia.
Tòa lâu đài nào được cho là nổi tiếng nhất?
Ngày nay, Himeji là tòa lâu đài nổi tiếng nhất ở Nhật Bản. Đây là tòa lâu đài nguyên thủy lớn nhất với nền đất khổng lồ cùng những kiến trúc nguyên bản.
Thành đẹp, hùng vĩ và du khách dễ dàng tới thăm thông qua đường tàu hỏa từ Osaka và Kyoto.
Bà muốn giới thiệu thêm cho độc giả tòa lâu đài nào nữa?
Kochi là một trong những tòa lâu đài tuyệt vời trên đảo Shikoku (phía tây nam Kyoto), là địa chỉ rất đáng để bạn tham quan cùng các thành khác như Marugame, Iyo Matsuyama, Uwajima..
Lâu đài Kochi rất thú vị, với các tòa nhà kiến trúc cực kỳ phức tạp. Phòng tiếp khách của lãnh chúa gần kề với tháp chính. Các tòa nhà được đặt tại những vị trí hoặc cao hẳn lên hoặc rất cách biệt.
Các cửa sổ thấp nằm quanh các bức tường trát vữa, giúp các Samurai quan sát dễ dàng từ bên trong. Hệ thống chấn song sắc nhọn xếp ngay hàng đầu từ các đế đá để ngăn chặn những kẻ xâm lược từ bên ngoài, một “cổng lừa” được sử dụng để bẫy quân xâm lược.
Tòa lâu đài nào xa nhất?
Lâu dai Hagi, nằm trên bờ biển phía tây nam của nước Nhật, là một trong những tòa lâu đài xa xôi hơn cả. Nó không được nhiều người biết đến, giao thông cũng không thuận tiện. Tuy nhiên, đây cũng là một địa chỉ đáng ghé thăm. Lâu đài Hagi có sự bố trí thú vị với một pháo đài trên đỉnh núi Shizuki và một hồ bao quanh. Ngọn núi nằm trên một bán đảo chạy ra biển. Đây là ví dụ tuyệt vời về việc sử dụng địa hình để tạo ra một pháo đài không thể xuyên thủng.
Phương Linh
Theo CNN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét