Nhà thờ Basil - kiệt tác đánh đổi bởi đôi mắt của thiên tài

Quá hài lòng với kiệt tác mà Postnik Yakovlev xây dựng, Ivan Hung Đế đã ra lệnh làm mù mắt của kiến trúc sư để ông không thể xây thêm bất kỳ công trình nào đẹp hơn St. Basil nữa.

• 
  

Nhà thờ thánh Basil (St. Basil's Cathedral church) là một trong những nhà thờ nổi tiếng nhất thế giới, nằm tại Moscow.

Theo Awesomestories, tòa nhà mà du khách đến thăm tại Moscow ngày nay không phải là "bản gốc" do vua Ivan, vị sa hoàng đầu tiên của nước Nga, xây dựng. Ban đầu, khi quyết định xây St. Basil, vị vua này dự định xây 8 nhà thờ riêng lẻ cho từng ngày lễ kỷ niệm riêng biệt. Tuy nhiên khi xây lên, công trình không giống như trong tưởng tượng của sa hoàng nên ông đã phá bỏ. Sau đó, Ivan giao việc xây tòa nhà này cho Postnik Yakovlev - kiến trúc sư thiên tài của nước Nga bấy giờ.

Dựa theo ý tưởng của nhà vua, Postnik xây một nhà thờ với 8 nhà nguyện nhỏ xung quanh. Tám mái vòm chóp hình củ hành, có hình dạng, màu sắc rực rỡ khác nhau. Phía trên đều gắn một cây thánh giá. Từ trên cao nhìn xuống, St. Basil giống như một ngôi sao 8 cánh.

Nhiều người cho rằng, ngôi sao 8 cánh không phải là một hình ảnh ngẫu nhiên, mà được xây dựng hoàn toàn có chủ đích. Đây là hình ảnh mang nhiều ý nghĩa tâm linh và tôn giáo. Ngôi sao 8 cánh trong Thiên Chúa giáo là ngôi sao dẫn đường cho ánh sáng đến với loài người. Trên mạng che mặt của Đức mẹ đồng trinh trong Chính thống giáo Nga cũng có 3 ngôi sao 8 cánh.

Chân dung vua Ivan. Ảnh: Awesomestories.

St. Basil nhìn từ bên ngoài rất hoành tráng và nguy nga. Nhiều du khách khi tới đây cho biết, họ liên tưởng như mình sắp khám phá một trong những tòa lâu đài đẹp nhất trong các câu chuyện cổ tích của nước Nga. Ivan cũng rất ưng ý với tác phẩm này. Chính vì vậy, tương truyền rằng sa hoàng hung bạo này đã ra lệnh làm mù mắt Postnik Yakovlev để ông không thể sáng tạo thêm kiệt tác nào đẹp hơn thế.

Do đó, nhiều người cho rằng St. Basil là một kiệt tác đẹp nhưng buồn vì nó bị đánh đổi bởi đôi mắt của thiên tài. Bên cạnh đó không ít người cũng cho rằng đây chỉ là một truyền thuyết.

Ban đầu, nhà thờ St. Basil chỉ có 8 tòa. Sau khi tòa tháp thứ 9 được xây dựng ở phía đông để làm nơi chôn cất hài cốt của Vasily Blazhenny, công trình được đổi tên thành Nhà thờ thánh Basil.

St. Basil là một trong những biểu tượng và điểm đến không thể bỏ qua của du khách khi tới nước Nga. Ảnh: Goodwp.

Vasily Blazhenny được coi là một trong những huyền thoại nổi tiếng của nước Nga, người được biết đến sau này với tên gọi Thánh Basil chí tôn. Ông là người có khả năng tiên tri chính xác, đoán được ngày chết của nhiều người (trong đó có cả vua Ivan) và nhiều sự kiện nổi bật.

Đây là nhà thờ Chính giáo Nga, được xây dựng ở phía nam của Quảng trường Đỏ, gần điện Kremlin từ năm 1555 đến 1561 theo lệnh của Ivan Hung đế nhằm kỷ niệm chiến thắng ở Kazan và Astrakhan. 

Khác với bên ngoài đồ sộ, bên trong tòa tháp khá nhỏ. Nơi đây không có nhiều phòng cho các linh mục ở mà chia làm các phòng nguyện nhỏ. Ảnh: Evacation.

Dù được dịch sang nhiều thứ tiếng khác là Nhà thờ chính tòa, nhưng đây không phải là một nhà thờ chính tòa thực sự - nơi đặt tòa giám mục. St. Basil thực chất là một nghị đường - tương đương với Vương cung thánh đường trong Công giáo Roma.

St. Basil tọa lạc ở phía nam Quảng trường Đỏ, gần điện Kremlin, Moscow, Nga. Ngày nay, trong những dịp lễ lớn trên Quảng trường Đỏ, nhà thờ St. Basil được dùng để cử hành thánh lễ cho công chúng. Nơi đây đã trở thành một trong những điểm hấp dẫn du khách nhất, là biểu tượng của Moscow và nước Nga. Một số công ty tour du lịch của Việt Nam cũng khai thác tour đến thăm Moscow, Nga. Giá một chuyến đi 6 ngày 7 đêm vào khoảng 50 triệu đồng. Hiện có đường bay thẳng từ Việt Nam sang Moscow, giá vé tùy từng mùa và từng hãng.

Anh Minh

Số phận bi thảm của kiến trúc sư thiết kế nhà thờ St. Basil

Sau khi hoàn thành kiệt tác St. Basil, Ivan Bạo chúa đã ra lệnh cho kiến trúc sư tự chọc mù hai mắt để không bao giờ có thể tạo ra được tác phẩm tuyệt vời hơn trong tương lai.

• 
  

Nhà thờ St. Basil nằm giữa lòng thủ đô Moscow, phía nam Quảng trường Đỏ và gần cung điện Kremlin. Năm 1555, để kỷ niệm chiến thắng ở Kazan và Astrakhan, Ivan Bạo chúa - Sa hoàng đầu tiên của Nga đã ra lệnh cho kiến trúc sư Barma và Postnik Yakovlev xây dựng nhà thờ thật tráng lệ với tháp chóp hình củ hành, trên đỉnh có cây thánh giá bằng gạch đỏ. Nhà thờ hoàn thành và đưa vào sử dụng năm 1561. Tại thời điểm đó, đây là tòa nhà cao nhất Moscow, còn hiện tại là một trong 7 kỳ quan hấp dẫn du khách nhất nước Nga.

Nhà thờ St. Basil vẫn đứng vững sau nhiều thăng trầm lịch sử. Ảnh: Nightcitylights.

Ban đầu, nhà thờ St. Basil chỉ có 8 tòa tháp, mỗi tòa tượng trưng cho một cuộc tấn công vào Kazan. Tuy nhiên, đến năm 1588, tòa tháp thứ 9 được xây dựng với mục đích lưu giữ hài cốt vị linh mục Chính thống giáo người Nga Basil. Từ đó, nhà thờ được gọi là nhà thờ St. Basil (nhà thờ Thánh Basil).

Lịch sử nhà thờ St. Basil hầu như luôn bị che mờ trong huyền thoại và truyền thuyết, trong đó nổi bật là câu chuyện xoay quanh vị kiến trúc sư đã thiết kế nên kiệt tác vĩ đại này.

Kiến trúc tinh xảo bên trong nhà thờ. Ảnh: Spbrossiltour.

Truyền thuyết kể rằng sau khi nhà thờ hoàn thành, Ivan Bạo chúa đã ra lệnh cho hai kiến trúc sư phải tự chọc thủng mắt mình để họ không bao giờ có thể tạo ra được tác phẩm tuyệt vời hơn trong tương lai. Tuy nhiên, việc có một hay hai kiến trúc sư đằng sau nhà thờ St. Basil cho tới nay vẫn còn gây tranh cãi. Theo tài liệu từ Cơ quản quản lý di sản Nga, hai người đó có tên là Barma và Postnik Yakovlev, nhưng nhiều học giả nghiêng về ý kiến 2 cái tên này chỉ đề cập đến một người duy nhất.

Câu chuyện về nhà thờ St. Basil không chỉ xoay quanh vị kiến trúc sư mù mà còn cả những thời khắc thăng trầm trong lịch sử tòa kiến trúc vĩ đại, đỉnh điểm là hai lần suýt bị đánh sập.

Lần đầu tiên là khi Napoleon nhìn thấy và bị mê mẩn bởi vẻ đẹp của mhà thờ, đã quyết định đưa toàn bộ khối kiệt tác về Paris. Tuy nhiên khi biết ý tưởng không thể thực hiện, Napoleon ra lệnh hủy hoại nơi này. May mắn thay, vào thời điểm thuốc nổ châm ngòi, một cơn mưa lớn bất ngờ trút xuống dập tắt mồi lửa và nhà thờ St. Basil thoát nạn.

Lần hai là khi Stalin quyết định phá hủy nhà thờ nhằm tái quy hoạch Quảng trường Đỏ. Tuy nhiên, vào giờ phút chuẩn bị giật sập thì kiến trúc sư Baranovsky dọa sẽ cắt cổ tự tử ngay tại nhà thờ và gửi thư đến Stalin. Sau đó Stalin nghĩ lại và chỉ bỏ tù Baranovsky 5 năm. 

Ngày nay, Nhà thờ St. Basil là một trong 7 kỳ quan hấp dẫn nhất nước Nga. Ảnh:All photography blog.

Các cơ quan bảo tồn di sản bắt đầu để tâm đến Nhà thờ St. Basil vào cuối những năm 1800. Việc tu sửa đã được lên kế hoạch nhưng liên tục bị trì hoãn do vấn đề về tài chính. Cho tới năm 1899, Hoàng đế Nicholas II nhận ra tầm quan trọng của việc bảo tồn giá trị lịch sử nên đã cho lắp hệ thống làm ấm không khí vào năm 1908 và hệ thống nước nóng vào năm 1913.

Năm 1990, nhà thờ St. Basil chính thức trở thành một phần di sản văn hóa thế giới cùng điện Kremlin và Quảng trường Đỏ do UNESCO công nhận. Ngày nay, vào những dịp lễ lớn, nhà thờ St. Basil là nơi cử hành thánh lễ cho công chúng tham gia.

Hải Thu