Dưới đế chế La Mã cổ đại, những mặn mòi của “con đường muối mỏ” và chua chát từ “con đường rượu vang” trên đất Ý qua ngả Romagna đã khiến vùng đất này trở thành một mắt xích quan trọng trên nẻo trình giao thương, và mãi hơn 2.000 năm sau, tôi may mắn được chạm vào những mặn - chát đầy đáng yêu ấy.
Xét về địa giới hành chính, Romagna thuộc đông bắc Ý, bao gồm một vùng rộng lớn gồm bảy địa danh nghe còn rất xa lạ với giới lữ hành: Forlì, Revenna, Faenza, Rimini, San Marino, Cesena, Imola. Trong số đó, Forlì chính là điểm đến của tôi trong hành trình lần này, và tâm điểm sẽ là Bertinoro - ngôi làng nhỏ xinh bao quanh bởi những cánh đồng nho tít tắp, được mệnh danh là “ban công” của vùng Romagna với vị trí đắc địa trên đỉnh đồi Cesubeo nhìn ra toàn vùng. Đường đến Bertinoro không giản đơn như hình dung ban đầu bởi sự hẻo lánh, xa xôi khiến việc di chuyển bằng phương tiện giao thông công cộng không phải là lựa chọn lý tưởng. Suốt hành trình đến Bertinoro, cung đường vắng ngắt, nhưng vẻ đẹp mộc mạc ấy lại có sức hấp dẫn riêng của một miền quê xa chưa bị du lịch hóa, sự thanh bình từ những cánh đồng nho đã đưa tôi tiếp cận những “chua chát” ở Bertinoro từ ngay lần chạm mặt đầu tiên.
Giọt vàng huyền thoại ở Bertinoro
Nếu hỏi dân Ý ở Bertinoro có gì đặc biệt, câu trả lời hấp dẫn được bắt đầu từ ngay phần dịch nghĩa của tên gọi ngôi làng hẻo lánh này: Bert - in - oro chính là “hãy uống những giọt vàng”, và giọt vàng ở đây không gì khác hơn là những chai rượu vang chiết xuất từ giống nho trắng đặc hữu Albana nổi tiếng của Ý, chỉ có riêng ở vùng Romagna.
Sự thanh bình, yên ả nơi các thửa ruộng nho trên đường đến vùng Romagna
Mauro Siri, anh bạn dẫn đường trong chuyến đến Bertinoro cũng đồng thời là chủ nhân lò vang Celli danh tiếng toàn vùng Romagna lý giải thêm: “Thời đế chế La Mã, vùng Romagna ngày nay nằm trên trục giao thương chính, và cũng là một trung tâm sản xuất rượu vang lớn, bởi rất nhiều di chỉ khảo cổ trong vùng đều có các vật dụng là đồ chứa đựng rượu làm từ gốm được xác định niên đại hơn 2.000 năm tuổi. Ngay cả vườn nho của gia đình tôi qua mỗi mùa làm đất, cũng hay đào xới được các mảnh hiện vật gốm của đế chế La Mã cổ đại”.
Thế còn sắc vàng trong ly vang trắng vùng Romagna, liệu có gì khác biệt với các giống nho Sauvignon Blanc hay Chardonnay? Mauro thêm: “Nếu xét về tính cách của vang trắng vùng Romagna, có người thích người không, tùy khẩu vị, nhưng riêng với màu vàng óng ả thì không giống nho nào sánh bằng, đặc biệt là cấu trúc vang rất đậm đặc”. Quả thật, khi được đưa đến lò vang Celli để thưởng thức chai vang Icroppi làm từ giống nho Albana, màu vàng rơm khác lạ cùng chân vang dày đặc bám quanh thành ly đã minh chứng một kết cấu vang chất lượng, vị nồng đượm thoảng mùi trái cây tươi mới hái dễ dàng chinh phục khẩu vị từ ngay hớp vang đầu.
Hào hứng với khách phương xa, gia chủ Mauro dẫn tôi giới thiệu qua mọi công đoạn trong từng quy trình sản xuất vang của gia đình, và đưa ra cả vườn nho hơn 30 năm tuổi để tiếp thị hình ảnh một giống nho hiếm khác của Romagna là Sangiovese. Ở Ý có hai vùng trồng nho đỏ Sangiovese nổi tiếng là Tuscany và Romagna, nhưng với những bùng nổ về du lịch, chính du khách đã góp phần giúp các chai vang Sangiovese ở Tuscany được thế giới biết đến nhiều hơn.
Đứng trước những luống nho Albana và Sangiovese dài tít tắp của nhà Celli, từng chùm nho trĩu quả, cắn ngọt lịm, nhưng vẫn chưa vào niên vụ chính, bởi Mauro đang tận dụng hết những nắng nóng và hanh khô của mùa thu để nho hấp thụ tối đa lượng đường trước khi được thu hái. Những gốc nho rắn rỏi đã hơn 30 năm tuổi, lớp rễ ăn sâu vào địa tầng và đang trong giai đoạn sung mãn nhất để kết nên phong vị đặc hữu của khí hậu và thổ nhưỡng vùng Romagna trên từng chùm nho chín mọng hứa hẹn một niên vụ tuyệt hảo cho những chai vang sẽ được ra lò ở 2017 - 2018.
Phiên chợ chiều quê ở Forlimpopoli
Tạm biệt cánh đồng nho với câu chuyện những dòng vang thú vị, tôi tìm đến chợ phiên hấp dẫn nhất Forlì - diễn ra mỗi buổi chiều ở làng Forlimpopoli, với điểm đặc biệt là người bán hàng trong trang phục thời trung cổ, bày bán những sản vật theo mùa do họ tự sản xuất hoặc thu hái nơi vườn nhà, tạo nên một không gian chợ đặc biệt, không khác gì một sân khấu ngoài trời với người mua lẫn bán, tất cả đều là diễn viên chính.
Nét cổ kính và toàn vẹn của lâu đài Rocca Albornoziana là điểm tham quan lý tưởng và cũng là nơi chợ phiên diễn ra thường ngày
Nhắc đến Forlimpopoli, người yêu ẩm thực hẳn biết đây chính là nơi khai sinh ra Pellegrino Artusi - cha đẻ của nền ẩm thực Ý với tác phẩm kinh điển về 790 công thức và cách chế biến được xuất bản tập đầu tiên từ 1891 mà nay vẫn là món quà giá trị được các bà mẹ Ý dành tặng con gái trước khi lấy chồng. Forlimpopoli cũng nổi tiếng với một lễ hội ẩm thực hàng năm kéo dài tám ngày trước Thứ bảy cuối cùng của tháng Sáu.
Phiên chợ quê ở Forlimpopoli được diễn ra quanh quảng trường Piazza Garibaldi và lâu đài Rocca Albornoziana. Độ 4 giờ chiều, những cụ ông, cụ bà tay xách nách mang trong trang phục cổ xưa lững thững tìm về quảng trường, bày ra những mặt hàng cần bán. Có một sản vật khiến tôi tò mò là những hũ muối mỏ. Hỏi ra mới biết xứ Forlì cũng là nơi sở hữu 11 dòng suối khoáng nóng và các mỏ muối tự nhiên đã được khai thác và sử dụng từ hơn 2.000 năm trước, được mệnh danh là “vàng trắng”, chiếm giữ một vị trí giao thương quan trọng của Forlimpopoli ở mọi thời đại.
Gian hàng bày bán đồ thủ công chế tác từ gỗ trong khuôn viên lâu đài Rocca Albornoziana
Phiên chợ diễn ra thật nhẹ nhàng, không có những xô bồ, đua chen, ở đây người mua và bán gặp nhau, có khi hỏi han đủ chuyện đời, chuyện nhà rồi mới đến chuyện mua bán. Những sản vật tươi rói, những nụ cười thân thiện, với khách lạ như tôi thì có chút trở ngại bởi hầu hết cư dân nơi đây không sử dụng được ngoại ngữ.
Tối đến, khi người mua ở chợ phiên lần lượt trở về nhà với sản vật trên tay cho bữa chiều, tôi cũng khăn gói tìm một quán ăn để trải nghiệm những tinh hoa nơi kinh đô ẩm thực Ý. Và riêng ở Forlimpopoli, không khó để nhận diện đâu là nhà hàng từ rất xa, nhờ vào một chi tiết đặc biệt là chiếc dù trang trí màu mận chín. Susy Patrito Silva - chuyên gia ẩm thực ở Bảo tàng Casa Artusi tiết lộ: “Món đồng phục đặc biệt ấy lấy cảm hứng từ màu rượu vang của giống nho Sangiovese vùng Romagna”. Và rồi Susy đính chính: “Màu rượu trong ly vang thì rất đẹp, nhưng màu trên vải dù thì... xấu hơn màu vang nhiều”.
Bài và ảnh Nguyễn Đình
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét