Quito - thành phố xích đạo

TT - Người Ecuador tự hào về đất nước mình nằm ở vĩ tuyến 0 của xích đạo. Điểm số 0 đó được xác định là tại thủ đô Quito ở độ cao 2.850m của đất nước Mỹ Latin xinh đẹp với những cô gái nóng bỏng.

.

Tin rằng ở điểm 0 của xích đạo lực hút thẳng đứng, tạo sự thăng bằng nên du khách nhắm mắt đi trên đường vạch điểm 0 để thử nghiệm - Ảnh: Đ.Đ.

Thời tiết ở Quito được ví như một cô gái đỏng đảnh: sáng se lạnh, trưa ấm áp, buổi chiều có thể đổ mưa bất chợt, kể cả khi đang nắng và buổi tối khá lạnh, chừng 4 độ C vào những ngày đông này. Những du khách không quen với độ cao sáng nào cũng bị chảy máu mũi bởi không khí loãng và khô.

Như một thiên đường

Đừng hòng tìm thấy một quán cà phê nào ở Quito vào sáng thứ bảy hay chủ nhật. Đến cả tiệm tạp hóa cũng đóng cửa bởi đó là ngày nghỉ, trừ khu phố cổ du lịch sầm uất. Đã lễ là nghỉ. Ngày thường đến 9 giờ sáng cuộc sống mới bắt đầu, trừ xe buýt lúc nào cũng chạy. Với 25 cents, bạn có thể rong ruổi khắp thành phố trong một ngày. Ecuador không dùng tiền riêng mà dùng đồng đôla Mỹ. Có điều, từ 50 USD trở lên rất khó dùng, thậm chí một vài nơi còn từ chối. Khi còn ở VN, chúng tôi phải đổi đồng 100 USD ra tiền mệnh giá nhỏ để dễ dùng.

Đường phố ở Quito - và cả những tỉnh lẻ - sạch bong. Gần như không thấy rác. Những du khách quen hút thuốc lá sẽ thấy mình lạc lõng và nhất là không biết bỏ tàn thuốc ở đâu. Các thùng rác ở khu công cộng đều phân loại, không vứt lẫn lộn được.

Không hề có quán ăn trên vỉa hè, trừ đôi khi có một vài người nghèo chiên xào ít loại quả bán vặt cho du khách. Duy nhất một người ăn xin tôi gặp trong 15 ngày ở đây xin tiền từ những người lái ôtô. Ông Victor Huygo Morales - một cư dân Quito, người hướng dẫn - cho biết đó là những người già không có trợ cấp lương hưu vì trước đó không đóng bảo hiểm. Những người xin tiền cũng có nhưng dưới dạng khác: các chàng trai làm trò tung hứng ở những ngã tư đông đúc. Ai thích thì cho, tùy.

Cảnh sát gần như vắng bóng, trừ ở khu phố cổ là khu du lịch. Việc của cảnh sát ở đây là giúp đỡ du khách và các bạn Ecuador tự hào: hiếm khi có taxi đểu vì cỡ nào cảnh sát cũng hết sức giúp đỡ du khách, chớ có lạng quạng!

Một lần vào buổi tối, ông Victor Huygo đưa chúng tôi đi dạo. Đến chỗ phố đẹp, ông dừng ôtô bên đường, kêu mọi người xuống đi bộ chụp ảnh. Nhác thấy toán cảnh sát cách đó chừng 20m, tôi nhắc: coi chừng chiếc xe. Ông xua tay: không sao, có cảnh sát coi giùm rồi! Trời đất, ở xứ mình coi chừng có chuyện!

Chỉ có nhảy, không có rượu

Không thể tìm ra quán nhậu kiểu VN ở Quito. Vào các quán ăn có thể kêu một chai bia nhưng phần lớn bữa ăn người dân đều uống cocktail, các loại nước trái cây tươi. Đất nước nhiệt đới này xuất khẩu chuối số 1 thế giới và các loại cây trái khác rất ngon, từ nho, lê, táo, mận... Muốn nhậu thì phải đi bar vào buổi tối nhưng không phải nhậu tới bét nhè chè đậu. Họ tới bar để nhảy chứ không phải uống.

Ở khu trung tâm có vài chục quán bar, giới trẻ chơi rình rang tới 3-4 giờ sáng. Khu quảng trường người như trẩy hội, ở đâu cũng thấy nhún nhảy và vào sàn nhìn càng sướng mắt, vui tươi và nóng bỏng. Không ai không nhảy, trai gái tay trong tay. Một cô gái bản xứ lạ hoắc trong sàn phát hiện tôi không biết nhảy đã nắm tay lôi ra bắt nhảy. Nhạc châu Mỹ cũng như con gái châu Mỹ, nóng bỏng. Mùi tóc rất thơm.

Cũng có vài bar có múa cột và thoát y ở một khu riêng. Tất cả đều được cấp phép. Vé vào cửa 3 USD, kèm một chai bia. Muốn uống nữa cứ 3 USD một chai. Ông bạn già Victor tròn mắt khi nghe ở VN chuyện này không được phép. Ông bảo thỉnh thoảng ông và vợ vẫn đến đây uống một, hai chai bia, và xem các cô thoát y coi như thư giãn. Các cô gái ở đây có thể “đi khách” và đều được cấp chứng chỉ hành nghề.

Ecuador nổi tiếng vì có điểm 0 trên đường xích đạo, có hoa hồng và các loại nước cocktail, có đường cáp treo cao thứ hai trên thế giới ở độ cao 3.500m... Nhưng, Ecuador còn có sức hút đặc biệt bởi con người nơi đây cực kỳ thân thiện và hiếu khách, như gia đình cô gái trẻ tên Paola.

Quan hệ giữa hai nước Kinh tế Ecuador chủ yếu dựa vào dầu lửa với sản lượng hơn 85 triệu thùng/năm, chiếm 45% kim ngạch xuất khẩu. Đây là nước xuất khẩu chuối lớn nhất thế giới và xuất khẩu tôm quan trọng. GDP đầu người đạt 4.300 USD (2011) và ngôn ngữ chính là Tây Ban Nha cùng thổ ngữ Quechua. Ecuador thiết lập quan hệ ngoại giao với VN từ năm 1980. Trao đổi thương mại hai nước tăng từ 43 triệu USD năm 2007 lên khoảng 100 triệu USD vào năm 2010. Mười tháng đầu năm 2012 tăng lên 105 triệu USD, trong đó VN xuất siêu 95 triệu USD.

Tự hào là điểm 0 trên đường xích đạo Tượng đài đường xích đạo - nơi được xác định là điểm vĩ tuyến 0 - cách trung tâm thủ đô Quito 25km. Từ hơn 700 năm trước, cư dân ở Quito đã biết đây là nơi Mặt trời đi qua Nam - Bắc bán cầu. Vào thế kỷ 18, các nhà khoa học Pháp cũng xác định đây là vĩ tuyến 0 trên đường xích đạo. Đây là điểm du lịch mà không du khách nào có thể bỏ qua khi đến Quito, Ecuador. Tại tượng đài đường xích đạo, điểm 0 được coi là đúng trục của Trái đất. Để chứng minh, anh chàng hướng dẫn viên làm thí nghiệm thú vị: đặt một phễu nước to ngay giữa điểm 0 (điểm được xác định). Khi rút lỗ ở đáy, nước chảy xuống không một gợn xoáy vì trọng lực theo chiều thẳng đứng, trùng với tâm Trái đất. Dịch qua đó 2m về phía trái, rút đáy nước chảy xoáy thành vòng ngược chiều kim đồng hồ. Dịch sang phía phải 2m, nước chảy xoáy theo chiều ngược lại.

ĐẶNG ĐẠI
 

Gia đình Paola

TT - Buổi sáng chủ nhật, máy tính bị hư, tôi ra đường đón taxi đi sửa. Đợi suốt trên đường phố 30 phút mới có chiếc xe trờ tới. Ông tài xế tuổi trạc 60, to đậm, mũi khoằm líu lo ái ngại: không thể tìm được một tiệm sửa máy tính nào trong ngày chủ nhật, nhất là lúc 9g sáng như thế này.

Ông bố Victor Hugo và cô con gái Paola (thứ hai và thứ ba từ trái sang). Ngoài cùng là bà mẹ vui tính và tốt bụng - Ảnh: Thu Hà

Lòng vòng hồi lâu, ông bảo để đưa về nhà ông, biết đâu con gái ông có thể sửa bởi theo ông, cô này rất hay vọc máy tính. Không còn đường, thôi thì đành vậy.

Thợ máy tính... Paola

Ông đưa chúng tôi vòng vèo giữa những khu dân cư trên sườn núi. Quito là một thung lũng núi lửa già và hẹp. Sau này Victor Hugo - người lái taxi đưa tôi về nhà - cho biết dân cư ở khu trung tâm hay mặt phố dưới thung lũng là người giàu. Người nghèo ở trên sườn đồi vì đất trên cao rẻ hơn, dĩ nhiên càng nghèo ở càng cao. Thế nên đường về nhà ông lắm lúc rợn cả người vì dốc cao dựng đứng, ngay giữa thủ đô. Ban đêm, nhờ địa hình dốc và thung lũng, đứng ở đâu nhìn thành phố sáng đèn cũng đẹp.

Về nhà, ông và vợ ríu rít gọi con. Một cô gái Trung Mỹ đậm chất Latin, mắt sâu, mũi cao và da ngăm bánh mật. Đó là Paola Morales, nay 28 tuổi. Cô lịch lãm ôm khách, áp má vừa đủ thân thiện. Sau đó với một cái tuôcnơvit và một con dao, cô tháo tung máy tính. 10 phút sau trả lại, khởi động, máy tính chạy vù vù.

Nhà Paola là số ít người dân ở đây có thể nói tiếng Anh bởi cô từng học đại học và cô em út đang học lớp 10. Còn lại kiếm một người biết tiếng Anh cực khó khăn. Kể cả hôm diễn ra Festival thanh niên - sinh viên thế giới, trong các tình nguyện viên người Ecuador không phải ai cũng nói được tiếng Anh.

Ông Victor Hugo và vợ - bà Noemi Hinojosa - là người bản địa, sống ở Quito từ nhiều đời nhưng trước kia họ sống ở vùng ngoại ô, xa trung tâm khoảng 40km. 30 năm trước ông đưa gia đình về khu này để kiếm việc làm và cho các con ăn học. Họ có bốn người con, một trai và ba gái, đều được học hành. Ông làm nghề lái taxi. Dù tự nhận mình là nhà nghèo nhưng gia đình ông có bốn chiếc xe hơi. Ở Quito xe hơi là phương tiện chính. Giá cả taxi cũng như ở VN, khá rẻ, chừng 3 USD đi được 5km.

Lai hợp giữa những dòng văn hóa

Những ngày sau đó, hai cha con Paola đưa chúng tôi thăm thú nhiều nơi. Chính nhờ họ chúng tôi mới được biết nhiều về thủ đô của đất nước Trung Mỹ tươi đẹp này. Chỉ cần một ngày du khách cũng có thể khám phá hết những điểm cần đến ở Quito với những nét đặc trưng rất Ecuador.

Ông Victor gợi ý sẽ đưa chúng tôi tới thăm một bảo tàng và cho biết vì ông từng là người trong quân đội, có thẻ riêng nên được ra vào bảo tàng quân sự này. Có lẽ ông có ý định của mình.

Một buổi ở bảo tàng, chúng tôi hiểu gần hết lịch sử của đất nước này. Ngoài những gươm giáo và giáp trụ quân đội Tây Ban Nha khi đến đây xâm chiếm vào năm 1534, có một bức họa trong bảo tàng khiến tôi thắc mắc: những phụ nữ lõa thể bị quăng quật dưới vó ngựa. Paola giải thích: đó là hình ảnh cách điệu sự cưỡng bức của thực dân da trắng với phụ nữ bản địa và chính từ đó sinh ra thế hệ con lai. Ecuador có 15,2 triệu dân và trong số đó 65% là dân số lai, người bản địa da đỏ chiếm 25%.

Ở khu phố cổ Mariscal - một khu bảo tồn có dân cư, rộng 320ha - du khách có thể mãn nhãn nhìn đường phố và sinh hoạt. Đường phố lát đá như được làm cách đây vài trăm năm, cổ kính. Bancông nhà nào cũng có nhiều hoa. Quảng trường nhà thờ trung tâm thanh bình, nhiều người ra cho đàn chim bồ câu hàng ngàn con ăn và bay lượn.

Buổi chiều tối, thú vị nhất là dưới ánh sáng rực rỡ của phố phường, bất cứ đâu cũng có thể đắm mình trong các điệu nhạc Mỹ Latin sôi động như salsa, casino, merengue hoặc thưởng thức hương vị của những loại cocktail chỉ Quito mới có như pina colada, morada...

Những ngày cuối cùng ở đất nước đẹp xinh này, chúng tôi dò hỏi và ông Victor Hugo cùng cô con gái Paola bằng lòng dắt đi hành trình đến một làng da đỏ, cách Quito 350km. Buổi sáng sớm chúng tôi khởi hành trong háo hức, trong lớp sương mù dày đặc khi cả thủ đô còn đang ngái ngủ...

ĐẶNG ĐẠI

Nấu ăn ở nhà Đêm cuối cùng ở Quito, chúng tôi xin phép gia đình Paola được đến đây nấu ăn, món VN. Buổi tối hôm đó cả nhà quây quần và tròn mắt nhìn chúng tôi làm thức ăn, nhất là cách ướp gia vị vì cư dân ở đây chỉ dùng nước xốt. Đến món... muối tiêu chanh để chấm rau luộc (vì họ không dùng nước mắm) mà cô gái Paola phải lấy giấy viết ra để ghi lại nguyên liệu. Bữa tối xong cả nhà nghe nhạc và nhún nhảy. Nghe có khách, ông bà cụ ngoại của Paola trên 80 tuổi cùng đưa các cháu đến dự và suốt đêm ông bà cụ cười vang sảng khoái.