(THVL) Dầu Argan – vàng trắng của Marocco

Trong nhiều thế kỷ qua, phụ nữ Marocco đã chế biến một loại dầu không giống với bất kỳ loại dầu nào khác trên thế giới. Loại dầu này nổi tiếng về độ tinh khiết của nó. Đó là dầu Argan – thứ được gọi là vàng trắng của Marocco.

Cây argan

Dầu Argan đã mang lại sự thay đổi trong cuộc sống của những người phụ nữ làm nông ở Marocco. Không những được ưa chuộng trong nước mà nó còn được xuất khẩu sang các nước trên thế giới. Cây Argan chỉ phát triển ở phía Tây Nam của Marocco mà không xuất hiện ở bất kỳ một nơi nào khác trên thế giới. Cây Argan có thể sống được khoảng 250 năm trong điều kiện thời tiết nóng bức và đất đai khô cằn.

Sau khi phơi khô dưới ánh nắng mặt trời trong khoảng 1 tuần, trái của cây Argan được thu gom vào bao và trữ trong kho.

Trái của cây argan được đem phơi khô trước khi được mang ra chế biến

Mỗi buổi sáng, những người phụ nữ trong hợp tác xã sản xuất dầu Argan dùng một hòn đá nhỏ và một hòn đá to để đập bể vỏ hạt Argan lấy phần lõi bên trong để chế biến thành dầu Argan. Những phần thừa còn lại sẽ được tận dụng làm thức ăn cho vật nuôi. 

Công đoạn lấy lõi của hạt argan

Khi đã lấy được lõi, người ta sẽ phân loại chúng theo kích cỡ. Kế đến là công đoạn rang hạt argan. Sau khi rang xong, người ta tiến hành xay hạt bằng một chiếc cối xay bằng đá cho đến khi chúng trở thành chất lỏng sền sệt màu hạt dẻ. Từ đây, dầu sẽ được tách ra khỏi hỗn hợp và những thứ còn lại được dùng làm thức ăn cho gia súc.

Bình thường, để chiết xuất được 1 lít dầu Argan, người ta phải sử dụng 40 kg trái và mất khoảng 3 ngày làm việc vất vả. Dầu Argan sáng bóng và trong như hổ phách, thích hợp trong việc chế biến một vài món ăn và sử dụng làm mỹ phẩm. Một lít dầu Argan có giá hơn 120 dirhams, tương đương 300.000 đồng Việt Nam.

Dầu argan có màu sáng bóng như hổ phách

Trong nhiều thế kỷ qua, phụ nữ Marocco đã chế biến một loại dầu rất đặc biệt mà không nơi nào trên thế giới có được. Đó là dầu Argan – thứ được gọi là vàng trắng của Marocco. Ngày nay trên đất nước này còn có rất nhiều cơ sở sản xuất loại dầu quí giá ấy theo phương pháp thủ công.

Hợp tác xã Marjana được đặt tại một tòa nhà nhỏ nằm giữa làng Berber. Cơ sở này do cô Fatia Ben Jaloun quản lý. Tại cơ sở của cô Fatia, những người phụ nữ cũng sử dụng dụng cụ thô sơ để tách vỏ hạt Argan, lấy lõi bên trong. Hầu hết người làm việc ở đây là những phụ nữ trẻ.

Phụ nữ Marocco làm việc tại hợp tác xã Marjana

Tại hợp tác xã của cô Fatia, trái Argan được chế biến thành dầu sử dụng cho việc tinh chế mỹ phẩm. Khi nghiên cứu công dụng của dầu Argan trong việc làm mỹ phẩm, các nhà nghiên cứu ở Châu Âu đã rất ngạc nhiên khi tìm ra nhiều hợp chất hóa học có trong loại dầu này, đặc biệt là các hợp chất có thể chống lại sự lão hóa mà trước đó họ chưa từng biết đến. Theo truyền thống của người dân trong khu vực này thì dầu Argan được dùng chế biến các món ăn. Tuy nhiên, do nhu cầu sử dụng và giá bán ngày càng cao nên nhiều người ở đây bắt đầu học cách chế biến mỹ phẩm từ dầu Argan.

Hiện nay, tại những khu vực ở phía Tây Nam của Marocco, có khoảng 600 phụ nữ làm công việc đập vỡ vỏ hạt Argan thu lấy lõi hạt cung cấp cho hợp tác xã Marjana.

Những cô gái làm việc trong hợp tác xã chế biến dầu Argan là minh chứng cho sự thay đổi trong xã hội của người Marocco ngày nay. Bây giờ, họ được tự do nhiều hơn, ngày càng cởi mở và hiện đại hơn.

Dầu Argan được giá cao là do các công đoạn chế biến đều được làm thủ công theo phương pháp truyền thống. Một số hợp tác xã bắt đầu sản xuất qui mô công nghiệp, sử dụng máy móc hiện đại vì thế, mỗi ngày cho ra một lượng lớn dầu Argan.

Tại trung tâm thành phố Essaouira có một nhà máy sản xuất và xuất khẩu dầu Argan với qui mô lớn. Ở đây, tiếng máy chạy thay thế cho âm thanh của tiếng đập vỏ hạt Argan. Nhà máy này hợp tác cùng các phòng thí nghiệm mỹ phẩm ở Châu Âu để cho ra sản phẩm chất lượng cao nhất. Mỗi tháng nhà máy xuất khoảng 3 – 4 tấn dầu đi Châu Âu. Để có được số dầu này, họ cần đến 90 tấn trái Argan. Thị trường Châu Âu rất cần loại dầu có chất lượng ổn định được chế biến từ những máy móc hiện đại này. Nhưng theo nhiều người, dầu Argan được chế biến bằng máy không có chất lượng bằng chế biến theo phương pháp truyền thống.

Tại vùng ngoại ô Essaouira, cây Argan mọc trên các ngọn núi. Ước tính, có khoảng 600 hecta rừng Argan biến mất mỗi năm do khí hậu thay đổi, ít mưa và do đàn dê thường trèo lên cây Argan để ăn lá khiến cây trở nên yếu hơn.

Dê  thường trèo lên cây Argan để ăn lá khiến cây trở nên yếu đi

Việc cây Argan đang dần biến mất đã khiến người Marocco lo lắng. Vì thế, Hiệp hội bảo vệ cây Argan dưới sự bảo trợ của quốc vương Marocco đã tìm các biện pháp để bảo vệ cũng như trồng mới cây Argan. Tại trung tâm ươm cây Argan giống, người ta đã ươm được rất nhiều cây con. Ước tính, mỗi năm có từ 200.000 – 300.000 cây Argan được trồng. Với nhu cầu sử dụng dầu Argan ngày càng cao như hiện nay, hơn ai hết, người Marocco hiểu rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ loại cây này như thế nào để dầu Argan – vàng trắng của Marocco ngày càng được biết đến nhiều hơn trên thị trường thế giới.

Hồng Hậu