Pháp - Di chỉ khảo cổ thời tiền sử ở thung lũng Dordogne và các hang động ở thung lũng Vézère (1979)

(Cinet-DSTG) – Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc Unesco đã công nhận Di chỉ khảo cổ thời tiền sử ở thung lũng Dordogne và các hang động ở thung lũng Vézère của Pháp là Di sản văn hóa thế giới năm 1979.

Tranh khắc và vẽ trên đá tại thung lũng Dordogne, Lascaux

Di chỉ khảo cổ thời tiền sử ở thung lũng Dordogne và các hang động ở thung lũng Vézère nằm ở vùng Lascaux và Montignac của nước Pháp. Hai khu vực này gồm nhiều tranh khắc trên đá. Trong thung lũng Vézère có khoảng 150 di chỉ thời tiền sử có niên đại từ thời kỳ đồ đã và 25 hang động được trang trí với những hình khắc trên hang đá. 

Những hiện vật, cổ vật, tranh vẽ và khắc trên đá ở hang động, thung lũng Dordogne có số lượng lớn nhất trong số các bộ sưu tập nghệ thuật tiền sử khác của Châu Âu và cả thế giới.

Di chỉ khảo cổ thời tiền sử ở thung lũng Dordogne thuộc vùng Lascaux được phát hiện năm 1940 là một minh chứng quan trọng cho lịch sử nghệ thuật thời tiền sử. Trong di chỉ khảo cổ này, các nhà khảo cổ đã tìm những tranh khắc trên đá mô tả chi tiết cuộc sống săn bắt của người tiền sử. Có một điều đặc biệt là những gì được tìm thấy ở Di chỉ khảo cổ thời tiền sử ở thung lũng Dordogne và các hang động ở thung lũng Vézère cho thấy chúng có cùng một quan điểm nghệ thuật. Hơn 100 bức tranh khắc trên đá miêu tả cảnh săn bắt khá kỹ với màu sắc phong phú, được đánh giá là rất chất lượng vào thời kỳ đó. Các nhà khoa học cho rằng cách đấy hàng chục nghìn năm, kết cấu của mặt đất và đá ở khu vực này khác so với hiện tại vì thế những bức tranh được thực hiện dễ dàng hơn. Sau một thời gian dài, bị chôn vùi trong quên lãng và bị phủ lấp bởi nhiều tầng đất đá, khi được tìm thấy, các nhà khảo cổ đã phải rất vất vả để khai quật những chứng cứ nghệ thuật này lên mà không gây ảnh hưởng đến chúng. Trong quá trình nghiên cứu và tìm hiểu,  nhà khảo cổ học Breuil đã phát hiện ra rằng có một lớp phủ dày các tinh thể canxi đã được hình thành, chính hợp chất này đã bảo vệ những bức tranh khắc đá hàng chục nghìn năm không bị mục nát, hay mờ nhạt..

Bởi sự rộng lớn của hang động và hợp chất canxi tại đây mà các bức tranh sau hàng nghìn năm vẫn giữ được màu sắc và hình ảnh rõ nét...

Di chỉ khảo cổ thời tiền sử ở thung lũng Dordogne có diện tích khoảng gần 40 km gồm 25 hang động với những nhiều những hiện vật quý giá là minh chứng cho một giai đoạn phát triển của loài người, đặc biệt là sự phát triển về nghệ thuật tiền sử. Sau nhiều cuộc tìm kiếm, khai quật khảo cổ, các nhà khoa học đã tìm được hơn 500.000 hòn đá lửa, 148 bộ xương động vật, 844 đồ dùng và các tác phẩm nghệ thuật thuộc nhiều thể loại khác nhau có niên đại từ thời đồ đá. Bộ sưu tập này cho đến nay là bộ sưu tập về nghệ thuật tiền sử lớn nhất của Châu Âu và thế giới.

Các hang động ở vùng Lascaux cao hơn nhiều so với những hang động khác của ở Pháp và Tây Ban Nha như Les Trois-Frères, Niaux, Altamira, Font-de-Gaume và Les Combarelles…Bởi Lascaux lớn hơn nhiều những hang động khác, cũng chính vì lý do đó cùng với lớp hợp chất canxi mà các cổ vật, hiện vật ở đây vẫn còn ở trong tình trạng tốt khi được tìm thấy. 

Các bức tranh vẽ và khắc trên đá tại hang động có hình ảnh và nét vẽ rất sắc nét với hỉnh ảnh chủ yếu là các loài động vật như: bò rừng, ngựa, hươu...

Các bức tranh khắc đá ở đấy vẽ nhiều loại động vật khác nhau như bò đực, bò rừng, ngựa cùng với nhiều loài động vật khác sống từ thời tiền sử…Tuy nhiên tổng hợp lại thì có 3 nhóm chính được vẽ là hình người, động vật và hình trừu tượng. Hầu hết các hình vẽ được vẽ trên tường và sử dụng các loại khoáng sản tạo màu. Một số ít các tranh vẽ được khắc sâu vào đá..Theo ước tính có khoảng 900 hình ảnh còn nhìn thấy tương đối rõ là hình vẽ về động vật. Trong đó có 364 hình vẽ được xác định là ngựa, 90 hình vẽ được xác định là hươu, bò rừng chiếm khoảng 5% trên tổng số hình vẽ..Số còn lại là hình vẽ về tê giác, gấu..một số hình vẽ chưa thể xác định là hình gì.

Năm 1948, Di chỉ khảo cổ thời tiền sử ở thung lũng Dordogne và các hang động ở thung lũng Vézère bắt đầu được mở cửa tự do cho khách thăm quan và các nhà nghiên cứu. Nhưng đến năm 1955, do ảnh hưởng từ việc thăm quan của con người mà các bức tranh ở đây bắt đầu hư hỏng và để bảo tồn di sản văn hóa này chính phủ Pháp đã cho đóng cửa khu vực năm 1963.

Hiện chính phủ Pháp vẫn đang tiến hành dự án trung tu, khôi phục những bức tranh và hiện vật được tìm thấy tại Di sản văn hóa này.

Thái Anh