Xứ rượu vang Cali sản xuất khoảng 95% rượu vang Mỹ, chủng loại và chất lượng theo sát các loại vang uy tín của Pháp. Thung lũng Napa, thung lũng sông Nga và vùng non cao Santa Cruz đều có vang ngon.

Các phòng nếm rượu Ridge Vineyards (1), Picchetti Bros (2), David Bruce (3)

Trời cho đất trồng nho

Vùng núi Santa Cruz có hơn 200 vườn nhỏ dễ chăm sóc và sản xuất thủ công cho nhiều vang ngon. Thật là trời cho. Trải từ vịnh Bán Nguyệt và Woodside ở phía bắc cho đến núi Madonna và Watsonville ở phía nam. Có chỗ cao đến 700m, thay đổi từ 240m ở hướng đông (vịnh San Francisco) xuống còn 120m ở hướng Tây (vịnh Monterey). Sương mù đôi khi lượn đến vào trưa xế hoặc chiều xuống rồi tan dưới nắng mai hôm sau. Nhiều ổ khí hậu khác biệt, ảnh hưởng của biển, của đất núi tạo ra các điều kiện tuyệt diệu trồng nho làm rượu. Hầu hết giống nho là từ châu Âu. Giống Pinot Noir và Chardonnay mọc thật tốt ở vùng này. Còn có Cabernet Sauvignon, Merlot, Shiraz.

Nâng niu chiều chuộng. Chủng loại nho tạo ra đặc trưng của rượu vang, điều kiện trồng trọt và cách làm rượu ảnh hưởng kết quả rốt cùng.

Pinot Noir như cô gái nhà giàu đỏng đảnh, mong manh với thời tiết, khó trồng. Khó thu hoạch nhiều. Chardonnay, loại nho trắng phổ cập nhất gốc Burgundy (Pháp) chịu được mọi điều kiện nuôi trồng. Chardonnay đồng nghĩa với vang trắng ở Mỹ.

Zinfandel được coi là giống nho của Mỹ dễ trồng, kháng sâu. Tôi đặc biệt mê các gốc lão Zinfandel trên 100 tuổi. Syrah (Shiraz) thích vùng đất ấm áp, cho vang màu đen đậm, tuổi thọ dài, nhất là giữ trong bồn gỗ sồi. Cần để lâu ít nhất ba năm, dùng với thức ăn thì tuyệt. Cabernet Sauvignon vua của mọi loại nho ở Cali, gốc Bordeaux (Pháp), được trồng thành công ở vùng đất mới (Hoa Kỳ, Nam Mỹ, Úc...). Từ các sườn đồi, các vườn nho cho vang thơm mùi khói, mùi đất, mùi dâu.

Bản đồ vùng núi Santa Cruz.

Vào cõi Bồng lai

Vườn Ridge Vineyards - Monte Bello. Từ San Francisco đi miết xuống phía nam, theo xa lộ 280 rồi qua đường 35. Ðường nhỏ đủ cho hai làn xe, đường núi đẹp, uốn lượn giữa cây cối xanh tươi. Lên dốc, lên dốc, cuối cùng đến vườn nho Ridge Vineyards - Monte Bello số 17100. Ở tầm cao 700m trên đỉnh Monte Bello, tầm mắt mở ra trước không gian kỳ thú bao trùm bao nhiêu đồi và thung lũng. Bầu trời trong xanh, không khí mát lạnh, ánh nắng vàng tươi. Những dây nho lá xanh mướt ngay hàng thẳng lối. Nhìn ra xa, mút mắt mờ mờ biển xanh. Phòng nếm vang rộng rãi, đông nghẹt khách. Chúng tôi chọn thử Cabernet Sauvignon nổi tiếng. Vang đỏ đậm màu. Nho chứa nhiều chất tannin nên vang để càng lâu càng ngon, nhất là đựng trong thùng gỗ sồi.

Ridge chuyên sản xuất các loại vang Cabernet Sauvignon, Zinfandel và Chardonnay hảo hạng. Vang đỏ Ridge tiếng tăm thế giới. Cabernet-Sauvignon Monte Bello 1971 đoạt hạng 5 tại đại hội Nếm rượu Paris năm 1976. Trong khi đó Cabernet Sauvignon Napa của Cali xếp hạng trên các vang Pháp cùng loại của Bordeaux và Burgundy. Cuộc bứt phá thần kỳ của vang Mỹ. Kỷ niệm 30 năm cuộc thi Paris được tổ chức ở Mỹ và Anh nếm lại cùng loại vang nếm năm 1976, Cabernet Sauvignon Monte Bello đứng đầu, trên vang Pháp. Vang Mỹ lên đời.

Sương mù và vườn nho (Ridge Vineyards – Monte Bello)

Vườn nho của bác sĩ nằm trên độ cao 670m nhìn xuống thung lũng Silicon. David khám phá ra rượu vang khi còn là một sinh viên y khoa sành ăn uống và nấu nướng. Tốt nghiệp năm 1961, bác sĩ da liễu David Bruce mua đất trên đường sương mù núi Santa Cruz. Tin rằng độ cao và khí hậu phù hợp với vang Pinot Noir và Chardonnay, một mình dọn đất và trồng nho theo lối thủ công. Trong 25 năm đầu, vừa hành nghề ở Los Gatos vừa lo cho vườn nho mãi đến khi nghỉ hưu nghề y vào năm 1985.

Vườn nho David Bruce là một trong 12 vườn ở California tham gia cuộc bình chọn Paris năm 1976, Chardonnay David Bruce xếp hạng 10, cũng vinh dự rồi. David Bruce tiếp tục được uy tín trong các cuộc thi nếm rượu.

Nho trên đồi.

Vườn nho Thomas Fogarty nằm trên đại lộ Skyline thuộc Woodside ở độ cao 700m, tầm nhìn rộng mở về phía vịnh San Francisco. Tôi ngờ ngợ “tên quen quá!”. Ðúng là tiền bối lừng lẫy của tôi đây mà. Ông đã phát minh ống thông Fogarty hơn 50 năm trước để giúp điều trị chứng cục máu đông trong mạch máu dễ gây chết người. Ðang dạy ngoại khoa ở đại học Stanford, Thomas Fogarty làm quen nghề rượu vang, mua đất ở rẻo cao Santa Cruz trồng nho từ năm 1978. Một động cơ thôi thúc bậc sư phẫu thuật mạch máu: “có vài yếu tố trong chất chiết xuất từ vỏ trái nho làm mạch máu mềm đi và giúp giảm nguy cơ máu đóng cục”.

Phong cảnh thần tiên. Nơi này tiếp nhận được hơn hai trăm khách vào các tiệc cưới, các buổi họp mặt. Phòng nếm rượu rộn ràng. Không thể lỡ dịp thưởng thức Chardonnay. Vang này hòa hợp được độ acid và khoáng chất, có mùi bơ, mùi trái cây nhiệt đới và mùi sồi. Nay con trai cả Tommy 47 tuổi thay cha quán xuyến vườn nho.

Ngày 20.11.2014 Giáo sư Fogarty nhận huân chương do Tổng thống Obama trao tặng. Danh dự cao quý nhất cho thành tựu khoa học và kỹ thuật.

Picchetti dáng cổ xưa là một trong các vườn lâu đời nhất ở Cali (những năm 1800) đã vào danh mục các điểm lịch sử quốc gia. Bên ngoài có những bồn cũ bằng gỗ sồi cao khỏi đầu người, có bức tường đỏ cũ mèm. Hàng năm sản xuất thủ công khoảng 9.000 thùng vang gồm Zinfandel, Leslie Chardonnay và Cabernet Sauvignon. Bên ngoài cổ xưa, bên trong phòng nếm rượu lộng lẫy nhộn nhịp - tôi chọn vang Zinfandel đỏ làm từ nho của các gốc lão hơn trăm năm tuổi, thật ngất ngây.

Các gốc Zinfandel hơn trăm năm tuổi.

Byington có từ 1987, chuyên vang Pinot Noir. Ở độ cao 700m nhìn về vịnh Monterey, không gian bao la, núi đồi ẩn hiện, như cõi thần tiên. Như nhiều vườn nho ở non cao, Byington dành sẵn khoảng sân rộng phục vụ tiệc gia đình và tiệc cưới. Tôi được nếm Pinot Noir để lâu năm. Vang đỏ Pinot Noir màu nhạt, có mùi dâu. Khí hậu lạnh và độ cao của vùng này cho vang có độ acid cao và mức tannin giúp rượu để lâu thêm đậm đà. Thật tuyệt.

Lần sau đến Mỹ lại nếm vang trên non cao Santa Cruz, cõi Bồng lai.

Bài và ảnh: Nguyễn Chấn Hùng & Nguyễn Chấn Phương

Dịp may

Ngày hội Sổ thông hành Santa Cruz. Thật may, chúng tôi gặp đúng ngày hội. Hiệp hội Trồng nho vùng núi Santa Cruz gồm hơn 50 vườn nho mở cửa tiếp đón khách Sổ thông hành đúng vào ngày thứ bảy tuần lễ thứ ba của tháng giêng, tháng tư, tháng bảy và tháng mười. Với một sổ thông hành 40 đôla Mỹ có thể vào thăm tất cả vườn nho của Hiệp hội, kể cả các vườn không mở cửa đón khách ngày thường. Tha hồ thăm cơ sở, gặp gỡ các người trồng nho và thưởng thức các loại vang, hưởng giá đặc biệt kể cả các loại vang đoạt giải, khó kiếm ở các quán rượu. Có vài nhà hàng ăn uống giảm giá đặc biệt.

Trong phòng nếm rượu. Cẩn thận cần ăn một ít trước. Bụng trống dễ say, rồi không còn nhận biết mùi vị rượu vang. Nhớ uống thêm nước giữa hai nơi nếm rượu. Ðừng xức dầu thơm, để dành thưởng thức hương vị của rượu. Ðừng hút thuốc, khói sẽ làm hại rượu, làm rối bầu không khí chung. Ðể điện thoại theo chế độ rung và nên ra ngoài nói chuyện để khách trong phòng chú tâm thưởng thức rượu.

Vẻ đẹp mê hồn của thung lũng nho nổi tiếng thế giới

Thung lũng Napa, một địa điểm du lịch tuyệt vời cho những người đam mê rượu vang, tới đây du khách sẽ bị choáng ngợp bởi những vườn nho xanh mướt, thẳng hàng, trĩu quả, chạy dài tít tắp.

Thung lũng Napa thuộc bang California-Mỹ, là vùng làm vang chất lượng hàng đầu thế giới được giới chuyên gia công nhận từ năm 1976 khi chai vang Napa Valley chiến thắng vang Pháp, giành được giải quán quân trong cuộc thi Paris Wine Tasting.
Diện tích trồng nho tại đây chỉ bằng 1/8 so với vùng Bordeaux Pháp và hằng năm chỉ sản xuất ra 4% sản lượng rượu so với toàn vùng California. Tuy nhiên, đến 80% sản lượng lại được tiêu thụ ngay trong nội địa Mỹ. Vì vậy, sản phẩm Napa Valley trên thị trường rượu thế giới không nhiều.
Mỗi năm có khoảng 4,5 triệu người đến thăm thung lũng Napa. Thung lũng này nhận được giải thưởng "Điểm đến tốt nhất Thế giới về thức ăn và rượu vang" bởi Trip Advisor's 2010 Travelers' choice trao tặng.
Đi dọc xa lộ 29, thấy rõ hai rặng núi Mayacamas phía Tây Bắc và Vaca hướng đông luôn ẩn hiện và che chắn thung lũng trời cho này. Khoảng trống ở phía nam ở gần vịnh San Pablo trời lạnh hơn vào vụ mùa, còn phía bắc có núi che thì ấm hơn.