Napa Thung lũng mộng mơ

Bang California nước Mỹ có xứ rượu vang. Vùng núi Santa Cruz có các vườn nho rộng chênh vênh giữa trời. Hạt Sonoma có rừng nho trải dài theo dòng sông Nga. Thung lũng Napa có rượu vang Mỹ nổi tiếng.

Napa, thung lũng trời cho

Từ San Francisco qua cầu Golden Gate, đi lên hướng bắc theo xa lộ 101, đi tiếp xa lộ 121 rồi sang xa lộ 29. Xa lộ 29 dẫn vào rồi theo khách suốt thung lũng Napa.

Cuộc nếm rượu vang Paris năm 1976 xếp Chardonnay và Cabernet Sauvignon thung lũng Napa ở hạng đầu, đứng trên vài hiệu Pháp nổi tiếng. Một cú hích, Napa được sánh vai trong thế giới sản xuất rượu vang. Thung lũng Napa dài 30 dặm, nơi rộng nhất gần thành phố Napa địa đầu, hẹp lại dần còn một dặm ở thành phố Calistoga. Có hơn 450 vườn nho trồng nhiều loại như Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Pinot Noir, Zinfandel… Đi dọc xa lộ 29, thấy rõ hai rặng núi Mayacamas phía Tây Bắc và Vaca hướng đông luôn ẩn hiện và che chắn thung lũng trời cho này. Khoảng trống ở phía nam ở gần vịnh San Pablo trời lạnh hơn vào vụ mùa, còn phía bắc có núi che thì ấm hơn. Phía đông của thung lũng khô hơn vì gió giông mùa đông mang bụi cát đổ xuống nhiều hơn các núi đồi phía tây. Lại có dòng sông tưới nhuần thung lũng. Bắt nguồn từ đỉnh Saint Helena trong dãy Mayacamas, dòng sông Napa dài 89km chảy vào phía bắc Calistoga, lượn qua St Helena, Rutherford, Oakville rồi xuyên Napa ra vịnh San Pablo. Có những tiểu vùng khí hậu do thời tiết thay đổi và ảnh hưởng địa hình giúp Napa thành một trong những vùng sản xuất rượu vang Mỹ nổi tiếng thế giới.

Đâu chỉ có vườn nho và rượu vang. Thung lũng còn nhiều điều hấp dẫn nữa. Thành phố nào cũng nho nhỏ, kiến trúc đơn sơ mà trang nhã. Từ Napa và Yountville đến St Helena và Calistoga, đâu đâu cũng thấy vô số món thơm ngon vừa miệng. Có các tiệm ăn rất nổi tiếng như Bouchon, Bottega, Auberge Du Soleil và French Laundry. Thiên đường du ngoạn cũng là đây. Nam nữ, người lớn tuổi, thanh niên, trẻ thơ, chạy xe đạp, chạy bộ, theo đường dốc nhẹ dưới nắng ấm. Calistoga, xa nhất về phía Bắc, nổi tiếng là thành phố an dưỡng với nghệ thuật tắm bùn và spa.

Phòng nếm rượu vang ở Opus One.

Vào cõi mộng mơ

Chúng tôi đi bằng xe hơi từ Nam lên Bắc. Xa lộ 29 huyết mạch phân hai từ Napa đến Yountville rồi nhập lại thành xa lộ hai làn xe suốt từ Yountville đến Calistoga. Các thành phố nhỏ nhỏ xinh xinh đều nằm dọc xa lộ 29 này, làm ngắt quãng màu xanh ngút ngàn của các rừng nho.

Thành phố Napa cửa vào thung lũng, có nhiều kiến trúc xưa từ thời Săn vàng và Săn bạc những năm 1800. Các vườn nho nối tiếp. Một bảng to mời thăm thung lũng – Tuyến xe lửa Napa Valley Wine Train có lộ trình suốt vùng.

Yountville có dân số khoảng 4.000, rất nhộn nhịp. Chính George C.Yount khai phá rồi định cư và trồng nho rất sớm ở đây. Đường chính Washington, có các phòng thử rượu của tám vườn nho, ba tiệm rượu vang. Đây là cái rốn ẩm thực của thung lũng Napa. Quán ăn nổi tiếng French Laundry, phải đặt chỗ trước hai tháng bằng điện thoại, giá cao ngất trời. Xe chạy trên xa lộ thì thấy bảng chữ to Robert Mondavi Winery. Trời! Phải quay xe lại thăm vườn nho lừng danh này. Vang Mondavi có ở Sài Gòn. Vườn nho bao la. Chính Robert Mondavi nâng cấp rượu vang Mỹ lên tiếng tăm hàng thế giới. Vào dịp đại hội châu Âu nếm vang năm 1997, vang Robert Mondavi Chardonnay Reserve được xếp hạng nhất. Chắc rượu vang thuần và khí hậu lành của Yountville giúp ông thọ đến tuổi 94 (năm 2008).

Oakville, thành phố Cây sồi gợi nhớ các thùng gỗ sồi cho vang mùi vị khó quên. Nhưng không thấy cây sồi nào ở đây. Opus One Winery thì nổi tiếng do Robert Mondavi cùng với Philippe de Rothschild thành lập. Chỉ vào thăm thôi. Giá cao lắm. Thử rượu hơi hao tiền.

Nhỏ xíu chưa tới 1.000 cư dân, Rutherford dễ bỏ sót trên đường đi. Năm 1864 khi cháu gái lấy Rutherford, George C.Yount làm quà 4km2 đất để trồng nho và làm rượu vang. Rồi Rutherford thành tên của thành phố. Có vài hiệu vang nổi tiếng ở đây. Rutherford cũ ng là xứ của rượu Cabernet Sauvignon. Các nhà trồng nho và các người làm rượu tự hào về đất đai và khí hậu riêng vùng này. Gần Rutherford có BV (Beaulieu Vineyard). Năm 1900 đến nơi này, George de la Tour, kêu lên bằng tiếng Pháp "Quel beau lieu" (nơi này đẹp thật). Những năm 1930, de la Tour thuê André Tchelistcheff, nhà nghiên cứu đất đai môi trường từ viện Pasteur Paris để làm vang BV. Tôi thích sự tích kiểu Pháp này. Khách được mời một ngụm vang của bộ sưu tập BV Maestro. Sau đó tuỳ thích. Có thể chọn trong bộ sưu tập tám loại. Nếm Cabernet thì có bốn loại để so sánh. BV Cabernet nổi tiếng vang chuẩn.

St Helena, thành phố nhỏ xinh xắn cách Rutherford bốn dặm. Dày đặc vườn nho. Nhà hàng và cửa tiệm. Có vang thuộc loại ngon nhất thung lũng. Xa lộ 29 khoảng này được gọi là Đường chính. Miệt phía Tây là các vườn nho và các nếp núi của dãy Mayacamas ẩn hiện đàng xa. Giữa Đường chính và đường mòn Silverado là dòng sông Napa, lòng sông đủ nhỏ để thành nên thơ. Thích quá. Có đò du lịch, có canô lướt sóng, có hành trình dọc sông. V. Sattui Winery cách St Helena hai dặm về phía nam. Một nơi nếm rượu vang khó quên. Người đông đặc và vui nhộn, tiếng cười tiếng nói ồn ào. Chỉ bán rượu vang bảng hiệu tại chỗ. Những người phục vụ vui vẻ bặt thiệp. Tôi hỏi đủ thứ các loại vang, được dẫn giải và chỉ cách nếm rượu tận tình. Có nhiều loại vang, giá cả tuỳ thích. Đặc biệt bình dân. Lại có sẵn nhiều loại thức ăn và đủ loại phômai. Khó thấy kiểu này ở các vườn nho khác. Đi xa quá St Helena một đổi có Beringer, vườn nho lâu đời nhất liên tục từ năm 1875. Đường hầm dài rộng có cơ man nào là các thùng gỗ sồi nằm cao hơn đầu tôi. Ồ! Các ngôi sao Hollywood như Clark Gable, Charles Laughton và Carole Lombard còn lưu dấu.

Ở cuối lộ trình có Calistoga, thành phố nghỉ dưỡng nổi tiếng. Ngộ quá, suối phun cà giựt. Suối nóng đặc biệt phun từng hồi, cứ mỗi 30 – 45 phút, cao đến 60 – 100 feet. Chỉ có hai nơi khác trên thế giới có suối nóng như vầy. Trời nhá nhem tối, không kịp thưởng thức thú tắm bùn độc đáo của thành phố này.

Phòng nếm vang của Beaulieu Vineyard.

Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi

Rượu với ly. Trong truyện chưởng Tiếu ngạo giang hồ, Kim Dung cho tay Tổ Thiên Thu ép Lệnh Hồ Xung uống rượu để trị bệnh, nhắc câu thơ cổ Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi, nghĩa là rượu bồ đào ngon uống bằng ly dạ quang. Rượu phải đi với ly. Ly uống rượu vang thường có dạng bầu, như là cái trứng rộng phía dưới, miệng hơi nhỏ. Miệng túm lại để giữ mùi, ly đủ rộng để toả mùi và đưa được cả mũi vào bắt mùi.

Bài học nếm rượu vang. Nhìn ngửi và nếm nhiều loại, thật đã đời. Màu sắc, độ sánh, mùi thơm, vị chát và ôm trọn hương vị của rượu nho. Nhìn màu rượu và độ trong. Vang đỏ có màu marông, tím, đỏ gạch… Vang trắng có sắc vàng lợt, hổ phách… Xoay và lắc nhẹ, rượu đỏ lâu năm trong hơn rượu mới. Lắc nhẹ làm bốc hơi vài mùi cồn, vài hương thơm tự nhiên. Hít nhẹ một hơi lấy cảm giác ban đầu. Thò mũi vào ly rượu, hửi tiếp, hít sâu. Mùi gỗ sồi, mùi hoa, mùi vani hay mùi chanh. Lắc và xoay ly lần nữa để các mùi trộn nhau, hít sâu nữa. Cuối cùng thì nếm rượu. Một ngụm nhỏ để rượu trôi quanh lưỡi. Thưởng thức vị rượu, độ tannin, độ acid và lượng đường sót lại. Nếm vang đỏ thì ghi nhận vị trái cây, đào, táo, thậm chí vị tiêu cay hoặc vị gỗ sồi hay mùi khói. Nếm vang trắng có mùi táo, chanh, bưởi hay mật, bơ, cỏ. Cuối cùng, xem coi hương vị giữ được bao lâu sau khi nuốt. Lâng lâng với chút vang còn dính phía sau miệng và cổ họng. Tôi học là học vậy, biết còn lâu mới nhuyễn bài.

Quyền năng của Dionysus. Đứng trên đỉnh Acropolis, thành phố Athens, thấy được nhà hát ngoài trời cổ nhất. Tại đây thời cổ Hy Lạp hàng năm có lễ hội Dionysia tôn vinh Thần rượu vang Dionysus. Thần dạy dân trồng nho và làm rượu vang. Thần có quyền năng đưa con người khỏi những ưu phiền trong cuộc sống. Rượu vang là biểu tượng tự nhiên và thích hợp nhất của quyền năng này.

Rời thung lũng Thần tiên, tôi như còn mơ thấy thần Dionysus ở đâu đó, luôn để mắt tới từng loại vang Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Zinfandel, Pinot Noir…

Bài và ảnh: Nguyễn Chấn Hùng - Nguyễn Chấn Phương