Kỳ lạ: Nơi còn lưu giữ hủ tục mai táng người chết kéo dài vài tháng trời

(Dân trí) - Việc mai táng người đã khuất ở Ghana có thể kéo dài tới vài tháng, thậm chí hàng năm trời.

Ở hầu hết các quốc gia, đám tang người đã khuất thường chỉ kéo dài trong vài ngày sau cái chết. Nhưng ở quốc gia châu Phi như Ghana, việc chôn cất không hề dễ dàng như vậy. Người ta có thể kéo dài tang lễ tới hàng tháng, thậm chí nhiều năm để chuẩn bị. Hủ tục này được người Ghana lưu giữ từ nhiều đời nay. Cũng chính vì vậy, khi người chết nằm xuống, thi thể của họ được đưa vào nhà xác bảo quản lạnh, đợi thân quyến hoàn thành các thủ tục mới được đem chôn.

Sở dĩ hủ tục mai táng kéo dài như vậy do người Ghana ảnh hưởng từ văn hóa gia đình tại một số quốc gia châu Phi. Cụ thể, người Ghana quan niệm, khi còn sống, mỗi người thuộc về gia đình nhỏ, gồm bố mẹ, anh chị em, con gái hoặc vợ chồng của họ. Tuy nhiên, khi chết đi, thi thể của họ thuộc về cả dòng tộc. Bởi vậy, khi chưa tập hợp đầy đủ thành viên trong dòng tộc, tang lễ chưa thể diễn ra.

Hủ tục này được coi rất kỳ lạ. Bởi thậm chí, có những trường hợp, người đã khuất và người họ hàng xa có khi không gặp gỡ và nói chuyện hàng thập kỷ. Khi một người qua đời, cái chết của họ được thông tin tới tất cả họ hàng. Nhưng chỉ người thân được xem là ruột thịt mới có quyền quyết định tang lễ diễn ra thế nào. Và việc thông qua ý kiến của toàn bộ dòng tộc, đám tang mới tiến hành. Do vậy, việc kéo dài vài tháng, thậm chí hàng năm là điều dễ hiểu.

Người Ghana luôn chôn cất người đã khuất bằng những chiếc quan tài được trang trí rất cầu kỳ

Bà Elizabeth Ohene, nhà báo đồng thời là một chính trị gia người Ghana, là người từng nhiều lần lên tiếng về hủ tục chôn cất người đã khuất. Bà cho rằng, việc để thi thể người chết trong nhà xác hàng tháng trời là điều cần thay đổi. Nhưng tới nay, nỗ lực của bà chưa thành công.

Cách đây không lâu, báo chí ở Ghana vừa đưa tin về trường hợp một người đàn ông nằm trong nhà xác suốt 6 năm nhưng vẫn chưa được chôn cất vì dòng tộc gia đình này chưa quyết định được ai là người đứng ra cử hành tang lễ. Tuy nhiên, vụ việc này không gây nhiều chú ý trong dư luận Ghana, bởi tại quốc gia này, đây không phải trường hợp hiếm.

Đôi khi do phải thiết kế quan tài quá cầu kỳ, hoặc chưa đồng thuận được việc hạ huyệt tại đâu, thậm chí xây lại nhà cửa của người đã khuất đàng hoàng, là một trong những lý do khiến người chết cứ nằm mãi trong nhà xác mà không được chôn.

Có thể thấy, lý do trì hoãn đám tang dường như vô hạn. Và chính trị gia Ohene cho rằng, giải pháp tốt nhất đó là chỉ để người thân thích lo chuyện hậu sự thì mọi việc sẽ giải quyết đơn giản, gọn nhẹ hơn.

Bản thân bà Ohene cũng trải qua câu chuyện đau đầu liên quan tới hủ tục này. Trước đó, bà đã chôn cất người mẹ ruột thọ 90 tuổi của mình sau 3 tuần nằm trong nhà xác. Tuy nhiên, thời gian quá chóng vánh khiến nhiều người trong làng chỉ trích và cho rằng đó là biểu hiện thiếu tôn trọng người đã khuất.

Một nghi thức trong tang lễ của người Ghana

“Tôi từng dự đám tang của một chính trị gia nổi tiếng, ông Nana Akenten Appiah-Menka. Hồ sơ tang lễ của ông dày cả thảy 226 trang giấy, bao gồm thời gian sống suốt 84 năm”, bà kể lại.

Sau quá trình nghiên cứu về hủ tục tang lễ tại đất nước mình, bà Ohene cho rằng, nguyên nhân chính do việc làm lạnh ở nhà xác.

“Trước kia, chúng tôi vẫn chôn người chết chỉ sau 2-3 ngày. Nhưng bây giờ có nhà xác giữ lạnh thi thể người chết, nên việc chôn cất có thể kéo dài hơn. Nếu không có nhà xác, người Ghana không thể giữ thi thể lâu đến vậy. Bởi thế, hủ tục này trở nên phổ biến hơn”.

Hoàng Hà

Theo Odd/BBC

Tục mai táng dùng quan tài trị giá tới 1.000 USD ở Ghana

Những chiếc quan tài đầy hình thù và màu sắc ở Ghana thể hiện ước mơ, sở thích, tính cách và cuộc sống trước đây của người đã khuất.

Những phong tục mai táng khác lạ trên thế giới   /   Bên trong ngôi làng mai táng người chết trên vách đá

Ở Ghana, đám tang không chỉ là dịp tiếc thương mà còn là lễ kỷ niệm cho cuộc đời trần thế của người đã khuất. Người dân Ghana tin rằng cuộc sống vẫn tiếp nối ở thế giới bên kia. Trái ngược với không khí ảm đạm thường thấy, đám tang ở đất nước này là một dịp hàng trăm người tới phúng viếng - càng đông, càng tốt. Tang gia sẵn sàng chi tới 15.000 – 20.000 USD cho một đám ma. Ảnh: theindependentghana.

Lễ kỷ niệm thường diễn ra từ thứ năm đến thứ hai tuần sau. Vào thứ sáu, sau khi nhận quan tài, gia đình sẽ tiến hành lễ nhập quan. Thứ bảy là ngày tang lễ chính thức diễn ra, còn vào chủ nhật mọi người cùng tới nhà thờ cầu nguyện. Vào ngày thứ hai, gia quyến sẽ tính số tiền phúng viếng trong đám tang. Ảnh: Tumingat.

Đám tang không thể thiếu những cáo phó khổng lồ sặc sỡ có giá từ gần 600 đến 3.000 USD (khoảng 14 - 70 triệu đồng), được đặt tại các địa điểm chiến lược trong vùng để càng nhiều người nhìn thấy càng tốt. Ảnh: Carsten ten Brink/Flickr.

Bên cạnh cáo phó khổng lồ hay những bữa tiệc linh đình, quan tài là một trong những khoản chi tiêu tốn kém nhất trong đám tang. Mỗi chiếc quan tài có nhiều hình thù và đầy màu sắc này có giá lên tới 1.000 USD (23 triệu đồng), mặc dù người nông dân ở Ghana chỉ kiếm được khoảng 3 USD mỗi ngày. Ảnh: AFP.

Nghề đóng quan tài kỳ lạ do một người đàn ông tên Seth Kane Kwei khởi xướng từ những năm 1950. Ông từng đóng những chiếc kiệu dùng để chở thủ lĩnh các bộ lạc trong mỗi dịp lễ hội truyền thống. Một thủ lĩnh đặt hàng cho Kwei đóng một kiệu có hình trái ca cao, nhưng từ trần trước lễ hội và được chôn cất trong đó.

Không lâu sau, vợ Kwei qua đời, bà luôn muốn đi du lịch nhưng không bao giờ có cơ hội. Kwei quyết định đóng cho vợ một chiếc quan tài máy bay để cô có thể thực hiện điều ước cuối cùng và đi du lịch ở thế giới bên kia. Người đàn ông góa vợ bắt đầu chú ý đến những chiếc quan tài sáng tạo này, mở xưởng riêng và ngày càng thành công. Trên ảnh là một trong những xưởng đóng áo quan tại Ghana của thợ mộc quá cố Kwei. Ảnh: AFP.

Những chiếc quan tài được đặt làm riêng theo yêu cầu, thể hiện mơ ước, tính cách, nghề nghiệp hoặc địa vị và sở thích của người quá cố. Theo tiếng địa phương, quan tài có tên Abeduu Adekai, nghĩa là chiếc hộp tục ngữ, bởi mỗi chiếc đều có ý nghĩa tượng trưng riêng. Ảnh: Fellipe Abreu.

Quan tài hình trái ớt thể hiện tính nóng nảy của người đã khuất. Màu đỏ và vị cay của ớt cho thấy người quá cố là “một người nóng tính, tốt nhất bạn không nên làm phiền”, Eric Adjetey, người quản lý xưởng quan tài Kane Kwei ở thủ đô Accra cho biết.

Trong khi đó các gia đình ở nông thôn thường tiết kiệm tiền để đặt quan tài hình trái cacao (góc phải), do Ghana là một trong những quốc gia sản xuất cacao nhiều nhất trên thế giới. Ảnh: Fellipe Abreu.

Quan tài máy bay thường dành cho trẻ nhỏ như một lời cầu chúc thành công ở thế giới bên kia. Ảnh: Reuters.

Quan tài hình ô tô Mercedes Benz cũng là một lựa chọn phổ biến, nó tượng trưng cho những người đàn ông giàu có, sở hữu xe hơi Đức và ở địa vị cao trong xã hội. Ảnh: Fellipe Abreu.

Để làm Abeduu Adekai, thợ mộc sẽ chạm khắc quan tài theo kích thước tùy chọn, sau đó chà mịn bề mặt và sơn màu. Trên ảnh là quan tài hình micro được đặt cho một ca sĩ địa phương. Ảnh: Fellipe Abreu.

Trong những năm gần đây, các mẫu quan tài sinh động của Ghana đã thu hút sự quan tâm của các sinh viên chuyên ngành mộc ở Hàn Quốc, Nga, Mỹ và Đan Mạch tới học hỏi. Các xưởng quan tài thiết kế cũng nhận được nhiều đơn đặt hàng từ hơn 20 quốc gia trên thế giới. Ảnh: Africa.

Năm 1989, những chiếc quan tài tưởng tượng của Ghana lần đầu xuất hiện trong triển lãm ở Musee National Keyboard Moderne, Paris, Pháp. Hiên du khách có thể tham quan triển lãm nhỏ trưng bày những chiếc quan tài độc đáo của người Ghana trong Bảo tàng Lịch sử Đám tang Quốc gia tại Houston, Mỹ. Ảnh: 50 States Or Less.

Lan Hương (Theo BBC)