Điều kỳ diệu đến từ cánh đồng oải hương

Nếu đã đặt chân tới Provence (Pháp), bất kỳ du khách nào cũng có mong muốn được tới thăm và nhìn ngắm trực tiếp những cánh đồng hoa oải hương đang mùa nở rộ. Du khách sẽ thấy mình như lạc vào xứ sở thần tiên bởi cảnh đẹp và hương thơm từ loài hoa diệu kỳ.

Cánh đồng oải hương rộng lớn với không gian xa ngút tầm mắt là niềm khát khao, mong mỏi của nhiều du khách khi tới thăm nước Pháp. Từ tháng 6 đến tháng 8 hàng năm là thời điểm oải hương nở rộ tưng bừng nhất. Đến đây vào đúng thời điểm thu hoạch, bạn sẽ nhìn thấy những chiếc xe tải chở những cành oải hương xếp chồng lên nhau đầy cả xe rồi nối đuôi nhau chạy dọc cánh đồng. Không gian tím ngắt nơi bạn đang đứng, hương thơm đặc biệt không thể lẫn vào đâu được của hoa oải hương luôn khiến cho các du khách choáng ngợp. Những chiếc xe chở oải hương đang dần xa, nhưng mùi hương của nó vẫn luẩn quẩn đâu đó chứ chưa thể ngay lập tức “bốc hơi” ra khỏi cánh đồng.

Oải hương, loài hoa nức tiếng thế giới

Các sản phẩm từ hoa oải hương đã được người Pháp và cả thế giới tận dụng triệt để. Trong tour du lịch đến thăm cánh đồng oải hương, du khách sẽ được tới thăm các cửa hàng bán hoa oải hương vừa mới ngắt và cả những bó oải hương khô được bó sẵn. Mật ong oải hương cũng được bày bán khá nhiều tại các chợ, các cửa hàng nhỏ và trên cả con đường tới cánh đồng. Trên đường đi, có khá nhiều mũi tên chỉ đường cho du khách các địa điểm bán những sản phẩm từ oải hương, và du khách chỉ việc chọn lựa những sản phẩm được yêu thích nhất.

Trước khi hoa oải hương được sử dụng rộng rãi và trở nên phổ biến như hiện nay, loại hoa này đã được dùng nhiều trong quá trình sản xuất nước hoa. Chính những người dân địa phương đã thu hoạch loại hoa này, sau đó các nhà môi giới, sản xuất nước hoa đã đến tận nơi để thu mua. Không chỉ ở Provence, nhiều cánh đồng hoa oải hương khác trên khắp thế giới đã biết tận dụng loại hoa này để thu hoạch và sau đó bán cho những “con buôn”.

Trên cánh đồng oải hương Calarbia ở Italia, rất gần với cánh đồng Riez Alpes d’Haute Provence, một phụ nữ cho biết: Trước đây, việc thu hoạch hoa oải hương được thực hiện bằng lưỡi liềm, những nhánh oải hương được cắt ra rồi bó trong những tấm vải lớn. Trong thời gian thu hoạch, những người nông dân ngủ ngay ở cánh đồng, dưới những ánh sao, nhóm lửa để nấu ăn. Nghe có vẻ lãng mạn, nhưng đó thực sự là công việc vất vả. Bây giờ, mọi quá trình đã đỡ hơn nhiều, những loại máy móc đã giúp người nông dân thu hoạch nhanh chóng và dễ dàng hơn, không mất thời gian và nhiều sức lực như trước đây nữa.

Khi ngành công nghiệp nước hoa phát triển, hoa oải hương ngày càng được đánh giá cao. Nhiều cơ sở chưng cất nước hoa được hình thành gần các cánh đồng oải hương Alpes d’haute Provence, Vaucluse, Drome…

Hoa oải hương có nhiều loại khác nhau. Loại oải hương phổ biến và được biết đến nhiều nhất là Lavandula angustifolia hay còn được gọi là true lavender, la lavende fine, lavande vrai. Loại oải hương “xịn” này chỉ được trồng ở vùng núi Provence Alpes, là loại cây thấp bé, mỗi cành chỉ một nhánh hoa chứ không nhiều hoa như các loại oải hương khác. Loại oải hương thứ hai được gọi là Lavender Aspic. Loại oải hương này có thân cao, ra nhiều hoa và nhiều tinh dầu hơn True lavender nhưng mùi hương và chất lượng của hoa kém hơn, không đạt được độ tinh tế như ở True lavander (lavender fine, lavender vrai, lavendula angustifolia). Loại oải hương thứ ba được gọi là Lavendin. Đây là loại hoa thương mại, phát triển bằng việc lai các giống oải hương kể trên với nhau. Loại oải hương này dễ trồng, thích nghi được với nhiều kiểu khí hậu. Tuy nhiên, mùi hương của Lavendin dễ phai hơn oải hương “xịn” True lavender.

Quá trình thu hoạch hoa oải hương hoang dã từ các sườn núi như trước kia nay đã không còn, thay vào đó là việc thu hoạch được thực hiện nhanh chóng từ các hộ gia đình với những xưởng thu hoạch nhỏ, nhưng chuyên nghiệp. Cho đến nay, việc thu hoạch và sử dụng oải hương chủ yếu cho các mục đích sản xuất nước hoa, dược phẩm và xà phòng. Phần còn lại, oải hương được dùng làm hoa khô, xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới. Gần đây, oải hương còn được sử dụng trong lĩnh vực ẩm thực. Lavender được sử dụng trong các món nướng, món súp, món nghiền, các món sốt…

Oải hương từ nhiều thế kỉ trước

Loại cây cỏ quyến rũ này có lịch sử lâu dài và đầy màu sắc. Oải hương đã từng được sử dụng trong việc chữa bệnh và trang trí, đặc biệt cho vua chúa, hoàng gia.

Ban đầu, hoa  oải hương được trồng khắp vùng Địa Trung Hải rồi được người La Mã mang sang châu Âu. Từ xưa, người La Mã và người Carthaginians đã nổi tiếng trong lĩnh vực làm đẹp, trong đó bao gồm cả việc tắm rửa. Họ đã biết tận dụng oải hương và cho loại hoa này vào nước tắm với mục đích trị liệu, thư giãn, làm sạch cơ thể. Chữ Lavender bắt nguồn từ chữ “lavare” tiếng latin có nghĩa là “làm sạch”. Mùa đông, một số người gội đầu với hoa oải hương để phòng tránh nhiều bệnh tật do trời lạnh. Số khác thì tin rằng hoa oải hương gợi lên cảm giác ngây ngất và kiên định trong tình yêu.

Người Ai Cập, người Phoenicians, người Arabians thích dùng oải hương như một loại nước hoa. Họ cũng dùng oải hương trong lĩnh vực ướp xác. Các xác ướp được quấn trong những thớ vải lụa nhúng hoa oải hương. Các nhà sử học cho rằng vũ khí bí mật của Cleopatra là hoa oải hương. Bà đã  biết cách chấm nhẹ nước hoa oải hương lên cổ tay, dùng hương thơm mê hoặc này để quyến rũ cả Julius Caesar và Mark Antony. Trong ngôi mộ của Tutankhamun (một pharaon Ai cập), người ta đã tìm thấy những chiếc bình có mùi nước hoa oải hương bên trong.

Người Hy Lạp đã gọi hoa oải hương bằng một cái tên khác biệt là “Nardus”. Chữ Nardus bắt nguồn từ thành phố Naarda ở Syria. Nard, hay Spikenard có nghĩa là một thứ gì đó có giá trị cao. Hoa oải hương được đánh giá là chữa khỏi mọi bệnh từ mất ngủ đến đau lưng… Thời đó, hoa Nardus (tức là hoa oải hương) được bán rất đắt, mỗi pound hoa Nardus được bán ngang với 10 cân bánh mì hoặc 10 lít rượu.

Trước đó vài trăm năm, oải hương thường được sử dụng để ướp hương cho những loại vải mới. Người ta tin rằng loại thảo dược này đuổi được sâu bướm và giữ cho vải không bị côn trùng cắn xé. Thời trung cổ, oải hương được sử dụng rộng rãi để khử trùng, khử mùi hôi và phòng tránh dịch hạch.

Nữ hoàng Elizabeth I thích sử dụng oải hương trong lĩnh vực ẩm thực, đặc biệt là những loại mứt làm từ hoa. Bà cũng tiêu thụ nhiều oải hương để uống trà, giúp làm dịu chứng đau nửa đầu…

Nữ hoàng Victoria cũng rất thích hương hoa oải hương. Bà dùng oải hương trong việc lau rửa sàn cung điện và đồ nội thất. Túi hương Lavender được sử dụng phổ biến. Đây là mùi hương thời trang cho các quý bà tại thời điểm đó.

Thế kỉ 16, hoa oải hương trở thành một loại cây phổ biến được trồng ở các dinh thự. Những sản phẩm từ hoa oải hương như nước thơm, sáp ong, túi thơm, quà tặng… đều liên quan đến sự sạch sẽ.

Thế kỉ 19, Lavender được coi là loại thực vật kỳ diệu. Nó xuất hiện trong tủ thuốc của mỗi gia đình vùng Provence, được sử dụng để giảm chóng mặt, giảm các vấn đề thần kinh, dạ dày, thị lực kém, nhiễm trùng, co giật, suy nhược và bại liệt.

Khi bạn đang thưởng thức hương thơm, mùi vị của hoa oải hương là bạn đang được tận hưởng những khám phá của nhân loại từ thời vua chúa xa xưa cho đến những phát minh hiện đại. Bạn đã hiện diện trong hàng ngũ của hoàng gia, của những con người nổi tiếng khắp thế giới xuyên suốt chiều dài lịch sử. Và khi mùi thơm của oải hương tràn ngập trong căn phòng bạn, hãy để hương thơm đó khuếch tán tự nhiên và thực hiện những điều kỳ diệu nhất mà nó đã từng làm từ bao thế kỉ nay.

Phương Linh