Một thế giới khác ở Cuba : Havana, Havana

Havana sẽ không bao giờ trọn vẹn là Havana nếu bạn chưa ngồi trong một chiếc taxi cũ mèm hiệu Chevrolet màu xanh, không cửa kính, không dây thắt an toàn, không đồng hồ đếm cây số. Bên trong những chiếc xe phả khói nồng nặc, mở nhạc Mỹ Latin hết cỡ, lao đi như thể tất cả phố phường Havana là nhà, bạn sẽ thấy một thủ đô Cuba rất khác.

Chào mừng bạn đến Havana, thủ đô không giống với nơi nào bạn đã từng đặt chân đến. Bạn biết đấy, đây không phải Paris, không phải Washington D.C., càng không phải Hà Nội. Thành phố này là trái tim của Cuba, trái tim nhiều... bụi bặm, cũ kỹ và đang ngấp nghé tuổi 500.

Trái tim nhiều bụi bặm

Thế nhưng nếu nhìn đủ sâu bên dưới lớp khói xe đen nhẻm vẫn phả đâu đó trên mỗi góc đường, bạn sẽ thấy Havana đích thực hiện ra: nồng nhiệt và ồn ã đến đáng yêu. Người Cuba, dù là đi “taxi xe đạp”, “taxi xe hơi” hay xe buýt công cộng thì trên xe lúc nào cũng có vài bản nhạc đầy vui tươi yêu đời. Cứ tưởng tượng cảnh bạn đang lèn mình giữa chật cứng người trên chiếc xe buýt P4 sang khu Vedado, rồi bất chợt anh tài xế như vừa nhớ ra điều gì, thế là một bản nhạc rộn ràng vang lên, kéo theo cả chiếc xe cùng đồng ca bài hát vừa bật. Bạn cũng chỉ cần một chút dũng khí cùng vốn tiếng Tây Ban Nha ít ỏi, và với 10 pesos (8.400 đồng) bạn sẽ tha hồ đi một quãng đường dài trên chiếc taxi cũ mèm hiệu Chevrolet vẫn chạy qua chạy lại chộn rộn trên đường phố Havana.

Những dãy chung cư thời thực dân đầy màu sắc ờ Old Havana.

Người và xe là hai thứ tôi thích nhìn ngắm nhất khi ngồi dưới tầng trệt giữa hai khách sạn Inglaterra và Telégrafo, bên cạnh một tách cà phê trong tiệm Pastelería Francesa. Người Cuba đi bộ rất nhiều. Đường phố lúc nào cũng đông đúc người và người. Ở góc giao bên hông phải mái vòm Capitolio Nacional, xe máy, xe đạp, xe hơi, xe buýt và người đi bộ vẫn xen lẫn vào nhau. Ở Havana, bạn sẽ làm quen với việc một hay nhiều nhóm người tụm năm tụm bảy bên một góc đường. Không có gì nghiêm trọng cả, họ chỉ đang xếp hàng để vào một cửa hàng bán thực phẩm, một ngân hàng hay ghé mắt nhìn vào những món đồ bán bằng tiền Pesos Convertibles (CUC) trong các cửa tiệm nhà nước.

nếu nhìn đủ sâu bên dưới lớp khói xe đen nhẻm vẫn phả đâu đó trên mỗi góc đường, bạn sẽ thấy Havana đích thực hiện ra: nồng nhiệt và ồn ã đến đáng yêu...

Bạn có muốn ăn như một người Cuba không? Hãy quen với việc ăn chiếc bánh Pizza phủ một lớp dày phô mai mà chẳng có lấy chút rau nào, chỉ tốn của bạn 10 pesos. Chiếc bánh to bằng hai lòng bàn tay sẽ được mang ra từ lò nướng sau năm phút khi bạn gọi tại quầy, đặt trên một miếng giấy mỏng nóng rát cả tay. Nhớ gọi thêm một ly Batido de mango (nước ép xoài) giá 3 pesos (2.500 đồng) rồi hoà vào dòng người đang tấp nập đi dọc dưới những mái vòm chung cư nhiều năm tuổi.

Viên ngọc Habana Vieja

Với việc cùng lúc sử dụng hai loại tiền Pesos Convertibles (CUC) và Cuban Pesos, bạn có thể ngồi thư thái trong tiếng nhạc ở quán bar nổi tiếng El Floridita, gọi một ly cocktail Papa Hemingway giá 6 CUC ( 126.000 đồng), vốn là thức uống ưa thích của nhà văn Mỹ nổi tiếng Ernest Hemingway trong những ngày ông ở Cuba. Hoặc đơn giản là bỏ 3 pesos (2.500 đồng) để nếm cây kem lạnh tê đầu lưỡi ở cửa tiệm Heladería ngay góc đường San Nicolas – Reina, rồi ngẩn ngơ đứng nhìn những căn chung cư hai tầng hoa mỹ một thời nay đã nhuốm màu thời gian. Hãy nhìn cho thật kỹ những hoa văn và bức điêu khắc trang trí công phu trên mỗi cây cột hay bệ đỡ ban công, để thấy đã từng có một thời chúng đứng kiêu hãnh bên nhau, nối dài con đường Reina trong những sắc màu xinh đẹp.

Đi bộ dọc theo những con phố cổ.

Reina (mà ngày nay trên giấy tờ đã được đổi sang tên mới “Simón Bolívar”) chỉ là một ví dụ trong số hơn 900 công trình xây dựng toạ lạc giữa một trong ba khu vực lớn của thành phố: Habana Vieja (tiếng Anh: Old Havana). Old Havana làm người ta phải trầm trồ ngưỡng mộ vì ở nơi đây, lịch sử vẫn đang sống mỗi ngày: từ phong cách kiến trúc Baroque đến Art deco, từ nhà thờ đến bảo tàng, từ pháo đài đến cung điện, từ quảng trường Plaza Vieja đến Plaza de la Catedral, nơi có nhà thờ phong cách Baroque với cái tên rất dài “Catedral de la Virgen María de la Concepción Inmaculada de La Habana” thường được gọi tắt là “Cathedral of Havana”, từ pháo đài Castillo de San Salvador de la Punta, nơi bắt đầu con đường biển dài 8km Malecón, đến lâu đài El Morro nằm sừng sững phía bên kia biển...

Từ năm 1982, khi Old Havana được UNESCO công nhận là Di sản thế giới, những cuộc trùng tu lớn diễn ra khắp nơi trong khu vực, với ngân sách lên đến hàng trăm triệu đôla Mỹ. Ngày nay, 45% người dân Cuba đang sống ở Old Havana vẫn cư ngụ trong những căn chung cư đã cũ với bậc thang bằng đá cẩm thạch nằm bên hông toà nhà. Họ sống và hít thở bầu không khí lịch sử vẫn còn thấm đẫm trên những bức tường, cây cột hay những bức điêu khắc tuyệt đẹp.

Nếu gọi Havana là trái tim của Cuba, thì Old Havana đích thực là trái tim và tâm hồn của thủ đô này. Có cả hàng triệu câu chuyện, hàng trăm điều để thấy và để nghe ở đây - thành phố đã quyến rũ biết bao người - không phải bằng thứ gì hào nhoáng, xa hoa mà bởi chính những điều cũ kỹ đã thành hình suốt dọc chiều dài lịch sử.

Tôi mê mẩn Havana cả trong những ngày nắng đẹp trời hay mưa dầm rả rích, khi thành phố chuyển mình trong màu cam ngọt ngào của ánh hoàng hôn lẫn trong cơn ngái ngủ của ánh đèn vàng lúc nửa đêm... Tình yêu ấy, nếu ai hỏi, tôi biết khó mà giải thích được. 

Pháo đài Fortaleza de San Carlos de la Cabaña nằm bên bờ vịnh La Habana. NHỮNG ĐIỀU NÊN LÀM Ở HAVANA - Leo lên ngọn hải đăng nằm trong lâu đài El Morro để có tầm nhìn đẹp nhất về thành phố, nhất là vào buổi chiều. Tại pháo đài La Cabaña có lễ bắn pháo thần công hàng đêm vào lúc 9 giờ. - Đi dạo trên con đường biển Malecón lúc hoàng hôn. Cần thận trọng trong những ngày biển động vì sóng có thể đánh rất cao và xô dạt nước tràn đường đi. - Dành ít nhất một - hai ngày thăm thú các công trình xây dựng cổ trong Old Havana. - Leo lên Havana’s cámara oscura ở quảng trường Plaza Vieja để có tầm nhìn 360 độ xuống thành phố bên dưới. - Tìm hiểu thêm về lịch sử Cuba bằng cách viếng thăm bảo tàng Museo de la Revolución. - Ghé cửa tiệm có tên kỳ cục “Museo del Chocolate”, gọi một tách sôcôla nóng và thử vài loại sôcôla đắng được làm ngay tại tiệm. - Ghé thăm quán bar ưa thích của Ernest Hemingway tại Havana có tên El Floridita, gọi một ly cocktail Papa Hemingway. - Đi dạo ở Old Havana khi màn đêm buông xuống, ghé quảng trường Plaza de la Catedral, dùng bữa ở nhà hàng El Patio ngay trước nhà thờ Cathedral of Havana, thưởng thức không khí yên tịnh của Old Havana trong tiếng đàn của ban nhạc địa phương (chơi nhạc hàng đêm).

 Bài và ảnh: Đinh Hằng