Thăm trụ sở Tòa án hình sự quốc tế

(Tin Nóng) Khi giới thiệu về trụ sở chính của ICC (Tòa án hình sự quốc tế) tại Den Haag (Hà Lan), hướng dẫn viên của chúng tôi cho biết: Đừng nghĩ đây là một tòa nhà kiến trúc theo kiểu châu Âu xa xưa, nó hoàn toàn ngoài mong đợi của các bạn.

Tòa nhà nhìn phía trên chóp

Theo hướng tay chỉ, trước mắt tôi là một tòa nhà cao tầng màu trắng tinh, gọi là Tòa án tội phạm quốc tế (ICC, hay còn gọi là Tòa hình sự quốc tế).
Nằm về phía đông bắc thủ đô hành chính Den Haag (còn được gọi là The Hague, hoặc La Haye) của Hà Lan, tòa nhà của Tòa án quốc tế là một kiến trúc hiện đại với hàng rào điện bao quanh kiên cố.
Nhiều người có thể nhầm lẫn ICC với một tòa án trực thuộc Liên hiệp quốc là Tòa án công lý quốc tế (ICJ). Tuy nhiên, ICC là một tòa án hoàn toàn độc lập, do các nước ký kết quy chế Rome ngày 1.7.2002 lập nên, và chỉ giải quyết những vụ việc từ ngày này trở đi.

Tòa nhà ICC

Tòa nhà nằm cạnh đường cao tốc A12 nối thành phố Utrecht với Den Haag

Để có được một chuyến tham quanh vòng quanh tòa nhà, trung tâm đào tạo báo chí của Radio Netherlands phải đăng ký, liên hệ và lên lịch từ rất sớm với đủ thỏa thuận nghiêm ngặt cho phóng viên các nước tham quan tòa án. Từ ngoài vào bên trong tòa nhà là hệ thống camera ghi hình dày đặc.
Ngoài hệ thống tòa án xét xử, các văn phòng như đoàn chủ tịch, phòng công tố, điều tra, truyền thông… đều nằm trong tòa nhà. Bị cáo bị triệu tập và giam giữ tại một nơi khác tại Den Haag và được đưa tới tòa tham gia các phiên xét xử. Hiện ICC chỉ nhận các cáo trạng cá nhân bị cáo buộc tội diệt chủng, tội ác chiến tranh (và tội gây chiến, xâm lược nước khác - áp dụng từ năm 2017).

Hàng rào điện bao bọc vòng ngoài tòa nhà

Trước khi vào tòa nhà, tất cả mọi người đều phải được kiểm tra thân thể và vật dụng mang theo, giống như kiểm tra an ninh tại sân bay. Khách vào tòa nhà tham quan hay tham dự các phiên toà đều phải để vật dụng cá nhân và các thiết bị điện tử, kể cả điện thoại di động, tại các tủ đựng đồ ở sảnh.
Phòng xử án được lắp kính trong, ngăn với phòng dành cho những người được phép theo dõi vụ xử. Khi nhân chứng hoặc nạn nhân xuất hiện, rèm sẽ được kéo lại để bảo vệ danh tính nhân chứng. Phóng viên theo dõi vụ xử qua màn hình.

Kiểm tra an ninh trước khi vào sảnh đợi Mọi vật dụng cá nhân đều phải cất tại khu vực để đồ khi tham quan tòa nhà

Một quy định rất nghiêm ngặt khác là cấm chụp ảnh phía trong tòa nhà. Nhân viên ICC giải thích rằng điều này không chỉ giữ an ninh cho hệ thống tòa nhà, gồm các phòng xử án và cũng là nơi bị cáo thường là “những người có nhiều kẻ thù” được đưa từ các nước tới đây, cùng với quy định bảo vệ nhân chứng và nạn nhân khi họ ra làm chứng trước tòa.
Trong số 116 nước thành viên tham gia, phần lớn là các quốc gia châu Phi. Có lẽ vì thế mà ngoài trụ sở tại Den Haag, ICC có 6 văn phòng đại diện nằm rải rác tại các nước châu Phi. Tính đến nay, ICC đã điều tra 8 vụ, tất cả đều diễn ra tại châu Phi. Ngôn ngữ chính gồm tiếng Anh, Pháp, Ả rập, Trung Quốc, Nga và Tây Ban Nha; nhưng ngôn ngữ dùng trong các phiên tòa, gọi nôm na là ngôn ngữ dùng làm việc, chỉ có tiếng Anh và Pháp.

Hình ảnh các thẩm phán được treo tại sảnh chờ Cửa ra vào hẹp, chỉ vừa 1 người đi một lần

Một trong những vị nguyên thủ quốc gia mới của châu Phi vừa nhậm chức, ông Uhuru Muigai Kenyatta, tổng thống Kenya, cũng đang nằm trong danh sách được mời hầu tòa, vì cáo buộc đồng phạm gián tiếp trong các tội ác chống lại nhân loại.
Theo lịch, ông Uhuru sẽ tham gia phiên tòa xét xử mình vào tháng 7.2013. Nếu ICC không hủy vụ xử, ông sẽ là đương kim tổng thống đầu tiên biện hộ trước tòa án ICC cho các cáo trạng chống lại mình.

Bài, ảnh: Kim Dung