Những hình khắc trên nhiều chiếc trống đồng Đông Sơn của Việt Nam thể hiện hình ảnh của một loại nhà sàn có mái cong vút lên như hai đầu mũi thuyền. Hai đầu nhà có hai cột chống và ở giữa có kê thang để lên sàn. Các dữ liệu lịch sử về kiểu nhà sàn này ở Việt Nam hầu như không có.
Những chiếc nhà sàn hình thuyền của họ được gọi là tongkonan.
Tongkonan có vật liệu chính là gỗ, tre, nứa, ghép vào nhau mà không cần đóng đinh. Phần thân nhà được dựng trên các cột gỗ giống như nhà sàn của dân tộc thiểu số Việt Nam.
Theo một truyền thuyết, tổ tiên người Toraja đến đảo Sulawesi từ miền Bắc bằng thuyền gỗ. Do gặp bão lớn, họ dừng chân ở vùng đất này và lấy con thuyền làm mái nhà trú ẩn. Đó là nguồn gốc của những ngôi nhà tongkonan.
Điểm nổi bật của công trình này là hai đầu mái nhà kéo dài và cong lên, khiến ngôi nhà trông như một con thuyền.
Tongkonan
được xây dựng với ý nghĩa như một ngôi nhà của dòng họ, tổ tiên, là nơi
diễn ra các nghi lễ, hội họp của người trong họ chứ không phải nơi ở.
Người Toraja sinh sống trong những ngôi đơn giản hơn gọi là banua, nằm
không xa tongkonan.
Mặt Tây của Tongkonan là nơi chôn nhau những đứa trẻ sơ sinh của dòng họ.
Tongkonan được coi là tài sản thiêng liêng của dòng họ. Mọi người trong họ đều phải tham gia việc dựng nhà.
Tongkonan
được chia ra các đẳng cấp khác nhau, phụ thuộc vào địa vị của dòng họ.
Các dòng họ quý tộc sẽ có tongkonan bề thế, trong khi tongkonan của dòng
họ bình dân sẽ khiêm nhường hơn.
Mặt
ngoài tongkonan được trang trí họa tiết rất cầu kỳ với 4 màu trắng,
đen, vàng, đỏ. Những họa tiết và màu sắc này mang những sắc thái tâm
linh riêng của người Toraja.
Quy mô và các họa tiết trang trí trên tongkonan được quy ước tương ứng với sự phân biệt đẳng cấp giữa các dòng họ.
Những
chiếc đầu trâu là vật trang trí không thể thiếu của các tongkonan. Việc
treo đầu trâu vừa thể hiện sự phú quý, vừa để ngăn ma quỷ vào nhà.
Vốn sinh sống bằng nghề trồng lúa, người Toraja coi trâu là linh vật, cũng là tài sản quý giá nhất trong gia đình.
Tongkonan
của những dòng họ quyền thế sẽ treo rất nhiều cặp sừng sâu phía ngoài.
Đó là những cặp sừng để lại từ nghi lễ giết trâu trong đám tang của
người Toraja.
Con
trâu được coi là phương tiện tiễn đưa người chết về cõi bên kia, người
càng có thể lực, số trâu bị giết trong đám tang càng nhiều.
Những
mô hình thu nhỏ của tongkonan cũng được đặt tại nghĩa trang của người
Toraja theo văn hóa truyền thống của bộ tộc này. Quan tài của người
Toraja được táng trong những huyệt mộ khoét sâu vào đá.
Thanh Bình (tổng hợp)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét