Ở Hàn Quốc, ngày Tết lớn nhất và quan trọng nhất trong năm không phải là Tết Nguyên đán như ở Việt Nam, mà là Tết Trung thu.
Khi những cơn mưa và những đợt nóng gay gắt thất thường cuối cùng của mùa hè kết thúc, cả đất trời Hàn Quốc bắt đầu chuyển mình đẹp dịu dàng trong nắng thu và mọi người náo nức chuẩn bị cho ngày Tết Chuseok - một trong những ngày lễ cổ truyền lớn nhất tại Hàn Quốc.
Tết Trung thu là thời điểm mà nhà nhà đều vào vụ thu hoạch. Lương thực và hoa quả đầy nhà, sung túc. Sau Trung thu thì Hàn Quốc bước vào mùa đông lạnh giá và khắc nghiệt, lương thực chỉ còn là những gì đã chuẩn bị được từ mùa thu.
Điều kiện khí hậu đã ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý của người Hàn Quốc. Do đó, trong xã hội hiện đại ở Hàn Quốc, ngày Tết Trung thu người người đều phải về quê xum họp với đại gia đình, trong khi ngày Tết Nguyên đán thì người Hàn Quốc có thể về quê hoặc không nhất thiết phải về quê.
 |
Cũng giống như Việt Nam và các quốc gia Á Đông chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc, ngày Tết Chuseok (Tết Trung thu) ở Hàn Quốc cũng diễn ra vào ngày rằm tháng 8 âm lịch hàng năm. Tuy nhiên, trong quá trình giao thoa văn hóa, mỗi quốc gia dựa trên những điều kiện địa lý, lịch sử và văn hóa khác biệt, đều chỉ mượn chiếc bình hình thức để thay vào đó những men rượu riêng, thể hiện tinh thần và sức sống nội tại của riêng mình.
Ở Việt Nam Tết Trung thu ban đầu là tết của người lớn để mừng mùa màng bội thu, cúng tổ tiên rồi dần dần được chuyển thành Tết dành cho thiếu nhi, nhưng ngày tết này lại không được công nhận là ngày nghỉ lễ chính thống. Trái lại, ở một đất nước công nghiệp “tham công tiếc việc” như Hàn Quốc, mọi người sẽ được nghỉ tới 3 ngày để nghỉ ngơi và chuẩn bị đón chào ngày Tết Chuseok.
Trong ngày đầu tiên nghỉ Tết Trung thu ở Hàn Quốc, hàng triệu người từ thủ đô Seoul đổ về quê tạo nên nạn tắc đường khủng khiếp (thường là thời gian di chuyển gấp 3-4 lần so với ngày thường) và người Hàn Quốc gọi hiện tượng này là cuộc đại di dân.
Nguồn gốc của ngày Chuseok
Từ Chuseok có nghĩa là đêm mùa thu, đêm trăng rằm đẹp nhất vào tháng 8 âm lịch. Tục ngữ Hàn Quốc có câu: “Nông dân tháng 5, thần tiên tháng 8” để ám chỉ vào tháng 5, người nông dân phải vất vả, bận rộn với mùa màng nhưng đến tháng 8, khi việc đồng áng trong một năm đã dần bước vào giai đoạn thu hoạch thì có thể rảnh rang nghỉ ngơi như thần tiên, vụ xuân cũng sẽ nhàn nhã hơn, không phải “đổ mồ hôi, sôi nước mắt” nữa. Nguồn gốc của Chuseok vẫn chưa được xác định cụ thể nhưng Tết Chuseok còn có những tên gọi khác như Hangawi, Gabae - ngày Gia bài (tương truyền vào thời Shinla, đến ngày này, nhà vua thường tổ chức cho các công chúa chơi trò chơi thi dệt vải trong cung điện, ai thua sẽ phải chuẩn bị các tiết mục múa hát và các món ăn).
Những hoạt động trong ngày Chuseok
Charye
 |
Vào buổi sáng sớm ngày đầu tiên của lễ Chuseok, toàn bộ gia đình người Hàn Quốc sẽ tụ họp tại gian nhà chính, nơi bày bàn thờ tổ tiên để tiến hành các nghi lễ tưởng niệm. Nếu như vào ngày Tết Nguyên đán, món ăn điển hình là Tteok-guk (canh bánh gạo) thì vào ngày Chuseok món ăn chủ đạo được dùng để cúng bái là Mebap (cơm gạo mới vừa thu hoạch). Sau khi cúng, các thành viên trong gia đình sẽ quây quần bên nhau để “hưởng lộc” của tổ tiên ban cho. Một đặc điểm trong văn hóa ẩm thực nói chung cũng như văn hóa tế lễ nói riêng ở Hàn Quốc đó là các món ăn được bày trong các đĩa nhỏ, gọi là banchan. Cũng giống như Việt Nam, vào những ngày lễ như thế này, người phụ nữ trong gia đình luôn là người bận rộn và vất vả nhất để chuẩn bị đồ cúng và các món ăn cho các thành viên khác trong gia đình.
Beolcho và Seongmyo
Công việc quan trọng nhất trong ngày Tết Chuseok là việc thể hiện đạo lý và lòng hiếu thảo với tổ tiên - nghi thức Beolcho và Seongmyo. Các hoạt động này gần giống với phong tục tảo mộ vào tiết Thanh minh của người Việt Nam trong dịp Tết Nguyên đán. Vào ngày Chuseok, các gia đình người Hàn Quốc sẽ cùng đến phần mộ của tổ tiên, cắt cỏ dại và dọn dẹp khu vực xung quanh mộ. Sau khi vệ sinh phần mộ xong, một mâm lễ gồm hoa quả, ngũ cốc và các sản phẩm đã thu hoạch được trong vụ mùa sẽ được dâng cúng lên tổ tiên để bày tỏ lòng thành kính, biết ơn.
Những trò chơi truyền thống
Ganggangsulae
 |
Đây là trò chơi tiêu biểu trong dịp Chuseok được truyền lại từ những người phụ nữ thuộc tỉnh Seonamhaean. Cách thức của trò chơi này là dưới ánh trăng đêm rằm, các cô gái sẽ nắm tay nhau xếp thành vòng tròn vừa hát và vừa nhảy múa. Trong xã hội nông nghiệp, trăng rằm là biểu tượng cho sự sinh sôi, nảy nở, rất tương đồng với chức năng và biểu tượng sinh sản, gieo mầm và phát triển sự sống của người phụ nữ. Bởi thế, ngày mãn nguyệt (ngày trăng tròn) còn được ví như người phụ nữ đến kì “khai hoa nở nhụy”. Trò chơi Ganggangsulae trong ngày rằm là sự thăng hoa, là bài ca về cái đẹp của thiên nhiên và người phụ nữ.
Juldarigi - kéo co
Đây là trò chơi phổ biến dành cho tất mọi lứa tuổi. Các đội được phân chia đồng đều về số người, giữa các thôn xóm, các làng cũng có thể chia đội với nhau để thi thố. Số người tham gia càng đông thì sợi dây càng dày, càng to và thời gian thi càng kéo dài. Tiếng trống dồn dập, tiếng hò hét, tiếng cười và những khuôn mặt hăng say lấp lánh mồ hôi khiến cho bầu không khí của ngày Tết Chuseok thêm rộn ràng, vui nhộn.
Ssireum - đấu vật
Trong những ngày Tết Chuseok, môn đấu vật là trò chơi không thể thiếu để các chàng trai thể hiện sức mạnh của mình. Trên bãi cỏ hoặc trên bãi cát, các cuộc thi đấu sẽ được tổ chức theo hình thức loại trực tiếp, người chiến thắng là người trụ lại đến cuối cùng và được tôn vinh là Jangsa (tráng sĩ) và được nhận rất nhiều các giải thưởng của dân làng.
Olgesimni - tục treo ngũ cốc khô trước cửa
Sau khi thu hoạch, người Hàn Quốc sẽ chọn ra trong mỗi loại ngũ cốc những bó chín đượm nhất, đẹp nhất để treo lên cột nhà, cửa chính hay trước hiên nhà. Những bó ngũ cốc được chọn này sẽ được dùng làm hạt giống cho năm sau, để làm bánh cúng tổ tiên, cúng ông địa hoặc được dùng để thiết đãi khách khi nhà có tiệc. Phong tục này thể hiện tính tuần hoàn của đất trời, mùa màng và ước nguyện có những mùa màng sung túc, bội thu.
Các món ăn tiêu biểu ngày Chuseok
Songpyeon
 |
Là món bánh tiêu biểu được làm bằng bột gạo mới, gạo không dính, có nhân là vừng, đậu, đậu đỏ. Nếu như bánh Trung Thu ở Việt Nam được làm theo hình tròn hoặc hình vuông (tượng trưng cho trời đất) thì bánh Songpyeon được nặn thành hình bán nguyệt. Sau khi nặn xong, bánh sẽ được cho vào chõ hấp, bên dưới có lót lớp lá thông để tạo cho bánh có hương vị thanh khiết.
Chuseok còn được gọi là ngày tết của các loại bánh. Tuy mỗi địa phương đều có những phương thức và nguyên liệu làm bánh khác nhau nhưng tất thảy đều sử dụng những ngũ cốc tươi mới được thu hoạch để tạ ơn đất trời, tổ tiên đã ban cho một vụ mùa bội thu. Theo truyền thuyết, các cô gái nào làm ra chiếc bánh Songpyeon đẹp nhất sẽ gặp được ý trung nhân tuấn tú. Chính vì thế, trong ngày Chuseok, các thành viên trong gia đình sẽ quây quần bên nhau nặn bánh và bầu chọn xem ai là người làm ra chiếc bánh đẹp nhất trong tiếng cười đầm ấm vui vẻ.
Toranguk - canh khoai sọ
 |
Khoai sọ, tiếng Hán còn được gọi là thổ noãn - nghĩa là trứng dưới lòng đất. Vì khoai sọ chứa nhiều tinh bột và có nhớt nên khi chế biến, nhất thiết phải luộc qua nước muối hoặc nước vo gạo. Canh khoai sọ thường được ninh cùng với ức bò hoặc gân bò và được coi là món canh bổ dưỡng, thanh đạm rất thích hợp để thưởng thức vào mùa thu.
Rượu Baekju - bạch tửu
Vào dịp Chuseok, người Hàn Quốc rất thính tụ tập ăn uống với gia đình, tiếp đãi bạn bè nên trên bàn tiệc không thể thiếu men rượu. Ngoài loại rượu thông thường là Soju còn có một loại rượu truyền thống được làm từ gạo mới gọi là Baekju.
Theo Thông tin Hàn Quốc
Món ăn truyền thống trong ngày Chuseok là bánh Songpyeon được làm bằng bột gạo với nhiều loại nhân được chế biến từ đậu đỏ, đậu xanh, hạt dẻ, táo tàu, vừng, mật ong... Thông thường, cả gia đình quây quần làm bánh Songpyeon vào tối hôm trước Chuseok (ngày 14 tháng Tám âm lịch). Người Hàn quan niệm ai làm bánh Songpyeon đẹp thì sẽ lấy vợ hoặc chồng đẹp, ai làm bánh xấu thì sẽ lấy vợ hoặc chồng xấu nên những người chưa lập gia đình luôn cố gắng nặn bánh cho thật đẹp. Người phụ nữ có thai muốn biết giới tính của con mình thì đặt trong nhân bánh một cái kim hoặc một đoạn lá thông. Khi ăn, nếu cắn vào phía đầu kim hoặc đầu gắn vào của đốt lá thông thì người đó sinh con gái, còn nếu cắn vào đầu nhọn của kim hoặc đầu nhọn để gắn vào của đốt lá thông thì người đó sinh con trai.
Trong tết Chuseok, người Hàn còn làm rượu Singokju (rượu được nấu bằng gạo nếp mới) để đãi họ hàng và khách quý. Món nhắm khoái khẩu của người Hàn là thịt gà. Hằng năm, vào mùa xuân, người Hàn thường nuôi gà con của giống gà Hoàng Kê (gà lông vàng) để đến Chuseok có thịt gà ăn. Vào buổi sáng Chuseok, người Hàn bày hoa quả, rượu nếp mới Singokju, bánh Songpyeon và các món ăn để cúng tổ tiên ở từ đường họ hoặc ở gia đình mình. Sau khi ăn cơm với các món ăn đã cúng, cả gia đình đi thăm mộ tổ tiên. Vài ngày trước Chuseok, mấy người trong gia đình đã đến mộ để dọn cỏ dại và sửa sang cho gọn gàng. Ở xứ Kim chi, chăm sóc mộ phần được coi là một việc đặc biệt quan trọng, thể hiện đạo hiếu và nghĩa vụ của con cháu với tổ tiên.
Vào Chuseok, người Hàn không vướng bận việc gì, cảm thấy thoải mái nên họ hăng hái tham gia các trò chơi truyền thống như: Gamassaum (đấu kiệu), Sossaum (đấu bò), Someoki (cho bò ăn), Geobuk (rùa), Ganggangsulle... Nếu các trò chơi dân gian Rằm tháng Giêng có ý nghĩa mong ước về một năm mới an lành, bội thu thì các trò chơi dịp Chuseok có ý nghĩa cảm ơn về mùa màng trong năm và thể hiện mong muốn sẽ được thu hoạch suôn sẻ trong một vài tuần tới. Trò chơi dân gian Chuseok đóng vai trò lớn trong việc củng cố cộng đồng làng xã và gìn giữ truyền thống dân tộc.
Gamassaum là trò chơi đấu kiệu của học sinh thư đường xưa. Trước Chuseok nhiều ngày, học sinh chuẩn bị làm kiệu và cờ rồi tập khênh kiệu và cầm cờ. Đến ngày Chuseok, họ khênh kiệu đi khắp làng để kêu gọi dân làng đến cổ vũ nên rất nhiều người kéo đến xem. Các học sinh khênh kiệu chạy vòng quanh hay đột nhiên chạy thẳng, lùi ra sau miễn là cướp kiệu hoặc phá nát kiệu của đối phương và cướp được nhiều cờ để giành chiến thắng. Còn Sossaum là trò chơi đấu bò phổ biến ở vùng Gyeongsangnam-do (tỉnh phía Nam Hàn Quốc). Luật của Sossaum là nếu bò quỵ đầu gối, bị ngã, hoặc bị đẩy thì thua. Thời xưa, bò của gia đình giành chiến thắng là một niềm tự hào rất lớn nên nông dân chú ý chọn con bò thật khỏe, có tư chất để chăm sóc, nuôi nấng thành bò đấu vật từ khi bò còn là bê con.
Someoki là trò chơi cho bò ăn. Hai người chui vào một hình nộm con bò thật to được làm bằng rơm, người đi trước cầm hai cái que để dựng sừng bò lên, còn người đi sau tay cầm một cái dây thừng đung đưa biểu hiện đuôi con bò đang ve vẩy. Một người nông dân cầm dây buộc một đầu vào con bò và dắt đi khắp làng, khi đến nhà ai thì hô to "Bò đang đói bụng, xin gia đình một chút nước và đồ ăn". Các gia đình tiếp đãi bò rất niềm nở với nhiều món ăn ngon. Đây là trò chơi thể hiện ước mong mùa màng thuận lợi, bội thu.
Ở xứ Kim chi, bò là con vật được yêu quý vì chúng rất cần thiết nhất là với gia đình làm nghề nông (Hàn Quốc không có trâu như Việt Nam), là tiêu chuẩn đánh giá giàu sang, là biểu tượng của sự cần mẫn và khỏe mạnh. Ở trò chơi này, người ta có thể thay hình nộm con bò thành hình nộm con rùa (gọi là trò chơi Geobuk, trò chơi rùa) với cái lưng rộng 3x5m vì theo quan niệm, rùa là con vật sống trường thọ, mang lại phúc lộc cho gia đình. Hơn nữa, rùa được coi là thủy thần, mà nước là yếu tố rất cần thiết cho nghề nông nên cùng với bò, rùa cũng là con vật rất được coi trọng. Trò chơi Someoki hay Geobuk được diễn ra trong vài ngày, dân làng rất thích thú và mong con bò hay rùa đến nhà mình để mang may mắn đến cho gia đình. Cuối cùng, Ganggangsulle là trò chơi múa hát tập thể dành cho phụ nữ. Các phụ nữ vừa đồng thanh hát bài Ganggangsulle, vừa nắm tay nhau thành hình tròn, nhảy múa và chơi trò chơi.
Cùng với sự phát triển của xã hội, ở nhiều địa phương trò chơi dân gian đã rơi vào quên lãng. Hiện nay, Hàn Quốc đang cố gắng khôi phục, gìn giữ văn hóa cổ cũng như giúp thế hệ trẻ hiểu và tự hào về truyền thống dân tộc.
Ngày nay, Chuseok và tết Nguyên đán là hai ngày lễ lớn nhất Hàn Quốc. Người dân được nghỉ chính thức 3 ngày vào hai ngày lễ này. Chuyển sang thời kỳ công nghiệp hóa, nông dân lên thành phố học tập, làm việc nhiều nên dân số tập trung chủ yếu ở Seoul và các thành phố lớn. Chuseok là cơ hội hiếm hoi để họ được về thăm quê. Vào Chuseok, người dân từ thành phố đổ xô về quê, hiện tượng này được ví là "cuộc đại di động". Giao thông tắc nghẽn trong nhiều ngày. Đoạn đường 1 tiếng ô tô có thể mất đến 4 hoặc 5 tiếng cho nên rất nhiều người chọn giờ về quê vào ban đêm hoặc sáng sớm. Còn những người chọn phương tiện giao thông công cộng là xe buýt hay tàu thì phải đặt vé từ hàng tháng trước.
Theo thống kê mới nhất, Hàn Quốc có dân số khoảng hơn 48,58 triệu người. Dân số Seoul và các thành phố vệ tinh là gần 23,83 triệu người, chiếm 49,1% dân số cả nước. Trong tết Chuseok, những người ở lại thành phố chủ yếu là những người sinh ra ở đây hoặc những gia đình đã chuyển cả lên thành phố, còn đa phần là về quê thăm gia đình. Nên vào Chuseok, ở các thành phố lớn người dân đi lại lác đác, giao thông thông thoáng, cửa hàng và quán ăn phần lớn đóng cửa vì các chủ quán cũng phải về quê. Cả thành phố trở nên vắng vẻ yên tĩnh, chứ không sôi động, nhộn nhịp như các ngày khác trong năm.
Giờ đây, Chuseok được coi là ngày đoàn tụ ở quy mô gia đình hơn là ngày lễ hội với quy mô làng như xưa. Thông thường, cả gia đình tụ họp tại nhà bố mẹ (đằng nội), nếu bố mẹ mất thì tụ họp tại gia đình người anh cả. Họ làm đồ ăn để cúng tổ tiên và hàn huyên tâm sự sau bao ngày không gặp mặt. Ngày nay, đối với nhiều gia đình, ngày Chuseok và tết Nguyên đán là hai cơ hội mà tất cả các thành viên họp lại cùng một chỗ để chia sẻ thời gian vui vẻ bên nhau.
Tết Trung thu ở Hàn Quốc
Thứ Bảy 08:13 26/09/2015
TIN LIÊN QUAN
(HNM) - Cũng như một số nước, Trung thu ở Hàn Quốc rơi vào ngày 15 tháng Tám âm lịch. Theo tiếng Hàn, Trung thu được gọi là Chuseok (thu tịch, nghĩa là buổi tối mùa thu) hoặc là Hangawi. Ngày xưa, cùng với tết Nguyên đán và tết Đoan ngọ, tết Chuseok được coi là một trong ba cái tết lớn nhất trong năm.
Chuseok là thời điểm mà cái nóng của mùa hè đã dịu đi và không khí mát mẻ của mùa thu đã đến. Sau bao công lao chăm sóc ruộng đồng từ mùa xuân đến mùa hè, Chuseok là thời điểm sắp thu hoạch lúa gạo và có nhiều hoa trái. Vì vậy, thời điểm Chuseok được coi là thời điểm no đủ, thừa thãi. Người Hàn có câu tục ngữ "trong 1 năm, 12 tháng, 365 ngày chỉ cần được như Hangawi, không cần hơn, không cần kém" với ý nghĩa mong muốn trong một năm lúc nào cũng no đủ và an nhàn như Chuseok.
Ngày xưa, trong ngày Chuseok, người Hàn mặc Hanbok (y phục truyền thống của Hàn Quốc) mới và đẹp (gọi là Chuseokbim) để làm lễ thờ cúng tổ tiên và đi chơi lễ hội. Trẻ con thích thú khi được bố mẹ mua cho Hanbok mới, người đầy tớ cũng rất vui khi được gia chủ tặng Hanbok mới. Nên ai ai cũng mong chờ ngày Chuseok để nghỉ ngơi, vui chơi và mặc quần áo mới.
Chuseok là thời điểm mà cái nóng của mùa hè đã dịu đi và không khí mát mẻ của mùa thu đã đến. Sau bao công lao chăm sóc ruộng đồng từ mùa xuân đến mùa hè, Chuseok là thời điểm sắp thu hoạch lúa gạo và có nhiều hoa trái. Vì vậy, thời điểm Chuseok được coi là thời điểm no đủ, thừa thãi. Người Hàn có câu tục ngữ "trong 1 năm, 12 tháng, 365 ngày chỉ cần được như Hangawi, không cần hơn, không cần kém" với ý nghĩa mong muốn trong một năm lúc nào cũng no đủ và an nhàn như Chuseok.
Ngày xưa, trong ngày Chuseok, người Hàn mặc Hanbok (y phục truyền thống của Hàn Quốc) mới và đẹp (gọi là Chuseokbim) để làm lễ thờ cúng tổ tiên và đi chơi lễ hội. Trẻ con thích thú khi được bố mẹ mua cho Hanbok mới, người đầy tớ cũng rất vui khi được gia chủ tặng Hanbok mới. Nên ai ai cũng mong chờ ngày Chuseok để nghỉ ngơi, vui chơi và mặc quần áo mới.
 |
| Trẻ em Hàn Quốc mặc Hanbok chơi trò chơi trong ngày Chuseok. |
Món ăn truyền thống trong ngày Chuseok là bánh Songpyeon được làm bằng bột gạo với nhiều loại nhân được chế biến từ đậu đỏ, đậu xanh, hạt dẻ, táo tàu, vừng, mật ong... Thông thường, cả gia đình quây quần làm bánh Songpyeon vào tối hôm trước Chuseok (ngày 14 tháng Tám âm lịch). Người Hàn quan niệm ai làm bánh Songpyeon đẹp thì sẽ lấy vợ hoặc chồng đẹp, ai làm bánh xấu thì sẽ lấy vợ hoặc chồng xấu nên những người chưa lập gia đình luôn cố gắng nặn bánh cho thật đẹp. Người phụ nữ có thai muốn biết giới tính của con mình thì đặt trong nhân bánh một cái kim hoặc một đoạn lá thông. Khi ăn, nếu cắn vào phía đầu kim hoặc đầu gắn vào của đốt lá thông thì người đó sinh con gái, còn nếu cắn vào đầu nhọn của kim hoặc đầu nhọn để gắn vào của đốt lá thông thì người đó sinh con trai.
Trong tết Chuseok, người Hàn còn làm rượu Singokju (rượu được nấu bằng gạo nếp mới) để đãi họ hàng và khách quý. Món nhắm khoái khẩu của người Hàn là thịt gà. Hằng năm, vào mùa xuân, người Hàn thường nuôi gà con của giống gà Hoàng Kê (gà lông vàng) để đến Chuseok có thịt gà ăn. Vào buổi sáng Chuseok, người Hàn bày hoa quả, rượu nếp mới Singokju, bánh Songpyeon và các món ăn để cúng tổ tiên ở từ đường họ hoặc ở gia đình mình. Sau khi ăn cơm với các món ăn đã cúng, cả gia đình đi thăm mộ tổ tiên. Vài ngày trước Chuseok, mấy người trong gia đình đã đến mộ để dọn cỏ dại và sửa sang cho gọn gàng. Ở xứ Kim chi, chăm sóc mộ phần được coi là một việc đặc biệt quan trọng, thể hiện đạo hiếu và nghĩa vụ của con cháu với tổ tiên.
Vào Chuseok, người Hàn không vướng bận việc gì, cảm thấy thoải mái nên họ hăng hái tham gia các trò chơi truyền thống như: Gamassaum (đấu kiệu), Sossaum (đấu bò), Someoki (cho bò ăn), Geobuk (rùa), Ganggangsulle... Nếu các trò chơi dân gian Rằm tháng Giêng có ý nghĩa mong ước về một năm mới an lành, bội thu thì các trò chơi dịp Chuseok có ý nghĩa cảm ơn về mùa màng trong năm và thể hiện mong muốn sẽ được thu hoạch suôn sẻ trong một vài tuần tới. Trò chơi dân gian Chuseok đóng vai trò lớn trong việc củng cố cộng đồng làng xã và gìn giữ truyền thống dân tộc.
Gamassaum là trò chơi đấu kiệu của học sinh thư đường xưa. Trước Chuseok nhiều ngày, học sinh chuẩn bị làm kiệu và cờ rồi tập khênh kiệu và cầm cờ. Đến ngày Chuseok, họ khênh kiệu đi khắp làng để kêu gọi dân làng đến cổ vũ nên rất nhiều người kéo đến xem. Các học sinh khênh kiệu chạy vòng quanh hay đột nhiên chạy thẳng, lùi ra sau miễn là cướp kiệu hoặc phá nát kiệu của đối phương và cướp được nhiều cờ để giành chiến thắng. Còn Sossaum là trò chơi đấu bò phổ biến ở vùng Gyeongsangnam-do (tỉnh phía Nam Hàn Quốc). Luật của Sossaum là nếu bò quỵ đầu gối, bị ngã, hoặc bị đẩy thì thua. Thời xưa, bò của gia đình giành chiến thắng là một niềm tự hào rất lớn nên nông dân chú ý chọn con bò thật khỏe, có tư chất để chăm sóc, nuôi nấng thành bò đấu vật từ khi bò còn là bê con.
Someoki là trò chơi cho bò ăn. Hai người chui vào một hình nộm con bò thật to được làm bằng rơm, người đi trước cầm hai cái que để dựng sừng bò lên, còn người đi sau tay cầm một cái dây thừng đung đưa biểu hiện đuôi con bò đang ve vẩy. Một người nông dân cầm dây buộc một đầu vào con bò và dắt đi khắp làng, khi đến nhà ai thì hô to "Bò đang đói bụng, xin gia đình một chút nước và đồ ăn". Các gia đình tiếp đãi bò rất niềm nở với nhiều món ăn ngon. Đây là trò chơi thể hiện ước mong mùa màng thuận lợi, bội thu.
Ở xứ Kim chi, bò là con vật được yêu quý vì chúng rất cần thiết nhất là với gia đình làm nghề nông (Hàn Quốc không có trâu như Việt Nam), là tiêu chuẩn đánh giá giàu sang, là biểu tượng của sự cần mẫn và khỏe mạnh. Ở trò chơi này, người ta có thể thay hình nộm con bò thành hình nộm con rùa (gọi là trò chơi Geobuk, trò chơi rùa) với cái lưng rộng 3x5m vì theo quan niệm, rùa là con vật sống trường thọ, mang lại phúc lộc cho gia đình. Hơn nữa, rùa được coi là thủy thần, mà nước là yếu tố rất cần thiết cho nghề nông nên cùng với bò, rùa cũng là con vật rất được coi trọng. Trò chơi Someoki hay Geobuk được diễn ra trong vài ngày, dân làng rất thích thú và mong con bò hay rùa đến nhà mình để mang may mắn đến cho gia đình. Cuối cùng, Ganggangsulle là trò chơi múa hát tập thể dành cho phụ nữ. Các phụ nữ vừa đồng thanh hát bài Ganggangsulle, vừa nắm tay nhau thành hình tròn, nhảy múa và chơi trò chơi.
Cùng với sự phát triển của xã hội, ở nhiều địa phương trò chơi dân gian đã rơi vào quên lãng. Hiện nay, Hàn Quốc đang cố gắng khôi phục, gìn giữ văn hóa cổ cũng như giúp thế hệ trẻ hiểu và tự hào về truyền thống dân tộc.
Ngày nay, Chuseok và tết Nguyên đán là hai ngày lễ lớn nhất Hàn Quốc. Người dân được nghỉ chính thức 3 ngày vào hai ngày lễ này. Chuyển sang thời kỳ công nghiệp hóa, nông dân lên thành phố học tập, làm việc nhiều nên dân số tập trung chủ yếu ở Seoul và các thành phố lớn. Chuseok là cơ hội hiếm hoi để họ được về thăm quê. Vào Chuseok, người dân từ thành phố đổ xô về quê, hiện tượng này được ví là "cuộc đại di động". Giao thông tắc nghẽn trong nhiều ngày. Đoạn đường 1 tiếng ô tô có thể mất đến 4 hoặc 5 tiếng cho nên rất nhiều người chọn giờ về quê vào ban đêm hoặc sáng sớm. Còn những người chọn phương tiện giao thông công cộng là xe buýt hay tàu thì phải đặt vé từ hàng tháng trước.
Theo thống kê mới nhất, Hàn Quốc có dân số khoảng hơn 48,58 triệu người. Dân số Seoul và các thành phố vệ tinh là gần 23,83 triệu người, chiếm 49,1% dân số cả nước. Trong tết Chuseok, những người ở lại thành phố chủ yếu là những người sinh ra ở đây hoặc những gia đình đã chuyển cả lên thành phố, còn đa phần là về quê thăm gia đình. Nên vào Chuseok, ở các thành phố lớn người dân đi lại lác đác, giao thông thông thoáng, cửa hàng và quán ăn phần lớn đóng cửa vì các chủ quán cũng phải về quê. Cả thành phố trở nên vắng vẻ yên tĩnh, chứ không sôi động, nhộn nhịp như các ngày khác trong năm.
Giờ đây, Chuseok được coi là ngày đoàn tụ ở quy mô gia đình hơn là ngày lễ hội với quy mô làng như xưa. Thông thường, cả gia đình tụ họp tại nhà bố mẹ (đằng nội), nếu bố mẹ mất thì tụ họp tại gia đình người anh cả. Họ làm đồ ăn để cúng tổ tiên và hàn huyên tâm sự sau bao ngày không gặp mặt. Ngày nay, đối với nhiều gia đình, ngày Chuseok và tết Nguyên đán là hai cơ hội mà tất cả các thành viên họp lại cùng một chỗ để chia sẻ thời gian vui vẻ bên nhau.
Trần Thị Thúy Vân (Đại học Quốc gia Seoul)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét