Zeamă, món phở của Moldova

Khi nếm thử từng muỗng nước súp, điều đầu tiên tôi cảm nhận là sự nồng nàn của ớt chuông, vị chua thanh nhẹ của “borscht” và vị thơm ngọt của từng miếng thịt gà. Zeamă (Zea-mă), món ăn đặc trưng của Moldova với tôi như một một món phở thứ hai, và đọng lại trong cảm giác ấm áp của quê nhà khi đang học tập ở một đất nước Đông Âu xa xôi.

Zeamă: đơn giản mà đặc biệt

Zeamă là một món súp truyền thống, đặc trưng của đất nước Moldova, một đất nước nằm trong lục địa Đông Âu. Về hình ảnh, cách dùng của zeamă gần giống với phở của Việt Nam nên tôi không thể không gật gù khi một người chị Việt học năm hai ngành Luật ở Moldova thân thương gọi zeamă là món “phở thứ hai của Việt Nam”, tất nhiên tôi cũng có những cảm nhận của riêng mình.

Zeamă được ăn kèm với bánh mì đen, váng sữa và ớt

“Là một món súp với thịt gà tươi ngon, có chút chút vị chua nhưng rất ngon đấy nhé!”, Vika Ciobanu (22 tuổi, một người dân Moldova) mời gọi tôi xắn tay áo vào bếp, bắt tay cùng làm món ăn hấp dẫn này. Sau khi luộc và để riêng thịt gà cho ráo, nước luộc gà tiếp tục sẽ được nấu với cà rốt, cà chua, ớt chuông tầm 15 phút, chuẩn bị một loại nước dùng đặc biệt.

Tiếp theo, cho hỗn hợp gồm thịt gà xé, nấm đã xào trước, mì sợi đã chần qua nước sôi vào nước dùng, nêm nếm gia vị. Tuy nhiên điều đặc biệt của nước dùng chính là vị chua. Vị chua của zeamă được tạo ra từ một loại súp đặc biệt: borscht. Là một món súp có nguồn gốc từ Ukraina, phổ biến ở nhiều quốc gia Đông và Trung Âu, borscht thường được làm từ củ cải đường hoặc cà chua (có màu đỏ tía). Borscht có vị chua rất đặc biệt: nó thanh thanh, nhẹ nhẹ chứ không phải đắng nồng như chanh.

Thêm borscht vào nước dùng và nêm nếm vừa ăn là coi như đã hoàn thành zeamă. Nhưng nếu ăn phở mà thiếu ngò gai là tô phở kém hấp dẫn thì trước khi thưởng thức zeamă người dùng sẽ nêm thêm lá nguyệt quế cho đủ hương vị. Zeamă thường được ăn kèm với smântână (váng sữa), bánh mì (bánh mì đen hoặc trắng nhưng bánh mì đen được ưa chuộng hơn) và ớt.

Đánh thức giác quan

Tôi thưởng thức zeamă rất từ tốn để cảm nhận món ăn tinh tế này với mọi giác quan có thể. Nếu sử dụng khứu giác, tôi cảm nhận được chút nồng nồng của ớt, hương thơm dịu dàng của rau củ. Nếu là vị giác, đầu lưỡi sẽ cảm nhận được vị chua đầu tiên, sau đó vị ngọt dần lan tỏa khắp các núm vị giác, để rồi đọng lại vẫn là vị chua nhưng rất ngọt ngào, đằm thắm, nhẹ nhàng nhằm kích thích bạn tiếp tục thưởng thức. Thị giác cho tôi thấy được những sắc màu sặc sỡ, bắt mắt có trong món ăn: màu đỏ của cà chua xen lẫn màu xanh của ớt, màu đỏ cam của cà rốt, cùng hòa quyện với màu trắng của mì sợi và thịt gà. Nước dùng không phải màu trong vắt, đó là màu vàng lóng lánh của dầu và tinh hoa của tất cả thành phần. Sợi mì để lâu trong nước không nở, mềm, không dai.

Zeamă mang đến những hương vị gần gũi với quê hương

Với zeamă, tôi cảm nhận được sự gần gũi từ lần đầu tiên nếm thử. Trong zeamă, tôi thấy thấp thoáng những cánh đồng vàng óng ả và những ngọn đồi xanh bát ngát. Tôi thấy như có tô phở hôm nào cả nhà quây quần nấu thử, thấy cả vị chua ngọt của nồi canh chua bạc hà mẹ nấu, thấy có đất nước nào đó hiền hòa, bình yên phát triển qua bao dòng thời gian.

Zeamă là cầu nối giữa con người với con người. Đây là món ăn được dùng trong các bữa ăn hằng ngày khi gia đình quây quần bên nhau, đặc biệt được giới thiệu với khách nước ngoài hoặc được dùng để chiêu đãi khách đến chơi nhà. Sabina Nadejdin (29 tuổi, người dân Moldova) vui vẻ kể với tôi rằng: “Cách mà chúng tôi nấu zeamă ngon và hấp dẫn đến đâu cũng chính là cách mà chúng tôi chào đón khách đến chơi nhà (khách nước ngoài) với lòng niềm nở như thế” làm tôi không khỏi lâng lâng khi được cô chào đón bằng một tô súp zeamă gà thơm nồng, ngọt ngào và chút chua nhè nhẹ khi tôi có dịp đến chơi.

Một chút khám phá với zeamă Theo lời kể của người dân nơi đây, zeamă ban đầu không có thịt gà, đơn giản chỉ có rau củ và mì sợi. Khi xưa, món ăn thân thương này đi vào cuộc sống như một loại lương thực cho những người dân nghèo khi nạn đói hoành hành, cho các chiến sĩ, thương binh trong thời kì chiến tranh. Người dân Moldova luôn xem đây là một món ăn có thể chữa những bệnh thông thường như cảm, nhức đầu, và rất tốt cho người say rượu. Điều đặc biệt hơn, theo truyền thống xưa, nếu người con gái (chưa có chồng) không thể nấu hoặc nấu không ngon zeamă ở nhà người chồng tương lai thì người con gái đó không thể kết hôn! Zeamă được đã được đưa vào thực đơn của chuỗi nhà hàng thức ăn nhanh Andy’s Pizza.

Hà Minh Thu

(Du học sinh tại Moldova)