Thăm nơi cho ra đời chai vang sủi bọt trước Champagne trăm năm

(iHay) Nếu có dịp đến miền miền nam nước Pháp, những tín đồ rượu vang nên ghé đến tu viện Saint - Hilaire.

Bên trong tu viện Saint - Hilaire

Với nhiều người Việt, rượu vang có nghĩa là Bordeaux nếu là vang đỏ, trắng và Champagne nếu là sâm banh (vang sủi bọt). Cũng như một thời cứ gọi xe gắn máy là xe Honda hay xe hơi cứ là Toyota.

Trước hết, phải khẳng định, sâm banh cũng là rượu vang. Song thứ vang làm nên chai Champagne nổi tiếng thế giới phải trải qua hai lần lên men, và nổi tiếng đến độ rất nhiều người nghĩ nó là chai vang sủi bọt có lịch sử đầu tiên trên thế giới thực tế lại không phải vậy. Cách vùng Champagne tầm 700 km theo đường chim bay, về phía nam của nước Pháp có một địa danh là nơi đã cho ra đời chai vang sủi bọt trước Champagne cả 100 năm: tu viện Saint- Hilaire.

Chai rượu sủi bọt được trưng bày trong tu viện

May mắn, qua vài người bạn sống tại vùng Languedoc – Roussillon nước Pháp, tôi đã có dịp đến tham quan và tìm hiểu lịch sử của tu viện này. Và điều thú vị là người phát hiện ra thứ vang sủi bọt đầu tiên chính là các cha xứ tu trong tu viện Saint- Hilaire từ thế kỷ thứ 16, chính xác là năm 1531, thời điểm các cha đã làm nên những chai vang sủi bọt đầu tiên. Sau này, khi sản phẩm được phát triển thương mại với tên gọi Blanquette de Limoux. Limoux là thành phố nơi có tu viện và chai vang sủi bọt nổi tiếng này.

Tu viện Saint - Hilaire được xây dựng từ thế kỷ 13 và có một hầm bên trong rất độc đáo, được xây bằng hai loại đá, giữ được nhiệt độ trong hầm khoảng 15^oC, nơi được coi là thế giới riêng biệt lập hoàn toàn với bên ngoài. Theo tài liệu được lưu trữ tại đây, thời bấy giờ, cha xứ thường sống trong nhà thờ và rất hiếm khi ra ngoài.

Hầm đá

Kỹ thuật đóng châm sâm banh hiện đại

Tất nhiên tại thời điểm đó chưa có khái niệm rượu vang, nhưng các cha xứ thích uống thứ nước trái cây được lên men từ nho. Tuy nhiên, theo một người bạn ở vùng này giải thích, quy định thời đó mỗi cha xứ chỉ được phép uống 28 ml/ngày. Muốn uống nhiều hơn, các cha xứ nghĩ cách làm thêm để uống.

Vậy là qua các con chiên, cha nhờ nhà nông quanh vùng cung cấp nho khi đến vụ. Bên trên hầm đá được khoét một lỗ lớn, hằng ngày, những người nông dân chở nho đến, đổ nguyên xe nho qua lỗ thủng bên trên hầm đó, phía dưới, các cha xứ đã có thùng gỗ sồi hứng sẵn. Nho được đổ đầy thùng, các cha nhảy vào đạp cho những quả nho vỡ ra.

Rồi ủ đến tháng thứ 12, các cha tiến hành lọc đổ nước nho đã được lên men đó vào thùng nén chặt các nút và chèn vải kỹ không để không khí không lọt vào. Sang mùa xuân năm 1531, một ngày đẹp trời, các vị tu sĩ phát hiện nút vải được nén chặt  thùng nước nho bị bung ra dù được cột nén rất kín. Mở khăn phủ ra, một mùi thơm ngào ngạt đết ngất ngây, lâng lâng khó tả, nước nho ép ngày nào có nhiều bọt sủi li ti, sóng sánh trông rất đẹp mắt…

Phát hiện ra một loại nước giải khát sủi bọt được lên men đến 2 lần bắt đầu từ đó, mà ngày nay thế giới gọi là vang sủi bọt (sâm banh).

Từ phát hiện của nhóm các cha xứ của Tu viện Saint- Hilaire, năm 1544, những chai vang sủi bọt đầu tiên được làm và bán ra thị trường, chủ yếu phục vụ vua chúa và giới quý tộc Pháp thời bấy giờ. Tiếng lành đồn xa, sản phẩm nhanh chóng nhận được sự quan tâm của giới quý tộc ở các vùng lân cận. Vì lẽ đó, việc phát triển thương mại hóa sản phẩm ngày càng rầm rộ.

Tuy nhiên, để có một chai sâm banh cao cấp, đạt đến độ hoàn hảo phải kể đến công lao của Dom Pérignon hơn 100 năm sau đó. Học hỏi từ cách làm rượu Blanquette de Limoux của vùng Languedoc Rousillon, Dom Pérignon chế biến ra một loại rượu nho trắng, hoàn chỉnh phương pháp lên men sủi bọt thành rượu của vùng Champagne, kết hợp nhiều giống nho thuộc nhiều vùng với nhiều vị ngọt, chát, chua… khác nhau.

5  Tu viện Saint- Hilaire nằm trên ngọn đồi nhỏ, gần lâu đài cổ Carcassonne, thành phố Limoux của tỉnh Aude (Pháp)

Và tu viện Saint- Hilaire ngày này là một trong những di tích văn hóa nổi tiếng của vùng và cũng là địa danh mang lại niềm tự hào cho người dân địa phương này, khi nói đến chai vang sủi bọt. Nếu có dịp đến miền miền Nam nước Pháp, những tín đồ rượu vang Pháp nên một lần ghé đến địa danh này, tu viện Saint- Hilaire nằm trên ngọn đồi nhỏ, gần lâu đài cổ Carcassonne, thành phố Limoux của tỉnh Aude.

Phượt ký của Nguyên Nga